Dit is een document met een uitgebreide samenvatting van Biologie 5Havo van de methode Biologie voor jou.
De samenvatting bestaat uit hoofdstuk 1 t/m 6.2
Het is een samenvatting met aantekeningen van mijn leraar en dingen die ik uit het boek heb gehaald.
§1 chemie in cellen
Stofwisseling = geheel aan chemische processen in cellen van een organisme. Dit vindt
vooral plaats in cellen.
Stoffen zijn in te delen in twee groepen;
❖ Organische stoffen = altijd gemaakt door organismen
- Bestaan altijd uit C,H en O
- Groot/complex gebouwd→ veel atomen aan elkaar verbonden
- Bevatten veel energie→ opgeslagen in bindingen tussen atomen
Voorbeeld: (Glucose) C6H12O6
- Eiwitten, koolhydraten, vetten, vitamines, DNA, RNA zijn organisch
Let op! glucose formule moet je kennen.
❖ Anorganische stoffen = komen voor in de natuur zonder dat ze door een
organisme zijn geproduceerd.
- Kunnen uit veel verschillende atomen bestaan
- Klein/simpel gebouwd→ weinig atomen
- Niet meerdere C-atomen.
- Bevatten weinig chemische energie
Voorbeeld: H2O, CO2
Processen in te delen in:
1) Assimilatie = opbouw van organische moleculen van kleine organische moleculen of
anorganische moleculen. (voortgezette- en koolstofassimilatie)
❖ Kost energie
Twee vormen van assimilatie;
1. Koolstofassimilatie = vorming van organische molecuul uit
anorganische stoffen. → door autotrofe organismen (zelfvoedend)
door middel van fotosynthese CO2 + H2O → C6H12O6 +6O2
- Bij fotosynthese gebruiken planten de energie uit licht voor de vorming
van glucose.
2. Voortgezette assimilatie = vorming organische stof uit andere
organische stoffen→ door autotrofe en heterotrofe organismen.
- Uit voortgezette assimilatie ontstaan grote organische moleculen met
energierijke bindingen.
-
2) Dissimilatie = afbraak van organische stoffen tot kleinere organische stoffen of
anorganische stoffen (=verbranding).
❖ Energie komt vrij
Verbinden van C- en H-atomen kost energie. Bij het
verbreken van die verbindingen komt energie vrij.
Chemische energie = energie opgeslagen in moleculen.
1
,ATP (Adenosine TriPhosphate) = brengt de vrijgekomen chemische energie naar andere
delen van het lichaam (BiNaS 67L).
❖ Energieopslag door fosfaatgroep te binden.
❖ Geeft energie af doordat 3e fosfaatgroep loslaat → ADP.
❖ Soort bio accu (gaat niet op)
❖ Dissimilatie is van ADP naar ATP
❖ Assimilatie is van ATP naar ADP
§2 enzymen
Enzymen = eiwit dat een chemische reactie in het lichaam versnelt.
❖ Enzymen worden niet verbruikt (biokatalysator).
❖ Substraat bindt aan actief centrum enzymen.
2
, ❖ Naamgeving meestal; substraat +- ase.
❖ Eindproduct van de omzetting heet; reactieproduct(en)
Let op! Als iets eindigt op -ase is het een enzym!
Naamgeving = (deel van) substraat + -ase
Bouw enzym → enzym bevat actief centrum:
− bindingsplaats specifieke substraat
− substraat specifiek
− sleutel-slot-principe
⤷ ieder type enzym is specifiek voor een type reactie ieder type enzym is specifiek voor een type reactie
Enzymactiviteit = hoeveelheid substraat die in een bepaalde tijd wordt omgezet.
❖ Enzymactiviteit te bepalen door:
- Meten van hoeveelheid product per tijdseenheid
- Meten van hoeveelheid afgebroken substraat per tijdseenheid
Enzymactiviteit wordt beïnvloed door:
❖ pH
- Te lage of te hoge pH leidt tot vormverandering in actieve centrum
∗ geen binding substraat
∗ verandering omkeerbaar
∗ lage enzymactiviteit
3
, ❖ Temperatuur
- Te lage temperatuur leidt tot weinig beweging van de moleculen
∗ Minder bindingen tussen substraat en enzym
∗ Lage enzymactiviteit
- Te hoge temperatuur leidt tot veel beweging van de moleculen
∗ Enzymen door botsingen kapot
∗ Verliezen vorm van ruimtelijke structuur
∗ Verandering niet omkeerbaar
⤷ ieder type enzym is specifiek voor een type reactie Leidt tot lagere enzymactiviteit
Gele lijn is van één molecuul
Rode lijn zijn alle enzymen in
oplossing
Energietransport in de cel;
- Energieproductie vindt plaats in de mitochondriën
- Energiebehoefte in de hele cel
§3 fotosynthese
Let op! BiNaS 69A + 72
Fotosynthese = een proces waarbij planten en veel cyanobacteriën kunnen lichtenergie
omzetten in chemische energie.
Fotosynthese vindt plaats in bladgroen
4
, ❖ Bevindt zich in bladgroenkorrels, waar ook enzymen in zitten.
❖ Absorberen geen groen licht (juist reflecteren).
Werking;
❖ Bladgroen vormt ATP (chemische energie).
❖ H₂O wordt gesplitst in O₂ en H⁺ (waterstof).O wordt gesplitst in O₂O wordt gesplitst in O₂ en H⁺ (waterstof). en H⁺ (waterstof). (waterstof).
- H gebruikt voor glucose
- O afvalstof → O₂O wordt gesplitst in O₂ en H⁺ (waterstof).
❖ Uit ATP, H⁺ (waterstof). en CO₂O wordt gesplitst in O₂ en H⁺ (waterstof). kan glucose gevormd worden.
Reactieschema;
6 CO₂O wordt gesplitst in O₂ en H⁺ (waterstof). + 6 H₂O wordt gesplitst in O₂ en H⁺ (waterstof).O → C₆H₁₂O wordt gesplitst in O₂ en H⁺ (waterstof).O₆ + 6 O₂O wordt gesplitst in O₂ en H⁺ (waterstof).
Koolstofdioxide water glucose zuurstof
Bladgroen: Lichtgevoelig pigment
- Reflecteert groen licht
- Absorbeert alle andere kleuren licht
§4 voortgezette assimilatie
Let op! BiNaS 67 F
Voortgezette assimilatie = het vormen van andere organische stoffen uit glucose.
❖ Vindt plaats in levende cellen.
❖ Kost meestal energie (ATP), die geleverd wordt door dissimilatie.
❖ Vorming van aminozuren en eiwitten alleen bij autotrofe organismen.
❖ Vorming van koolhydraten en vetten bij hetero- en autotrofe organismen
❖ Endotherm: energie die nodig is voor nieuwe bindingen tussen atomen
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurastuvia123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,38. Je zit daarna nergens aan vast.
