Vragen bij literatuur medische sociologie
[1] Awater, F. & Koopman, E. (2017). In de knel tussen ideaal en bezuiniging. Opgevraagd op
31-1-2018 van https://www.groene.nl/artikel/in-de-knel-tussen-ideaal-en-bezuiniging
Wat is het ideaal van ambulantisering?
Mensen met psychische problemen uit de instellingen, en in de wijken krijgen. Opnames kunnen
mensen traumatiseren.
Waarom botst dat ideaal met het bezuinigingsbeleid (waarin het over beddenafbouw gaat)?
De “beddenafbouw’’ is het schrappen van locaties om te verblijven, behandeltrajecten en personeel
binnen de GGZ. Voordat er dingen geschrapt kunnen worden, moeten er wel alternatieven bestaan.
Dit is niet helemaal aan de orde.
Hoe ziet de praktische uitwerking van ambulantisering eruit?
Hoe kan het dat de Dennendal-affaire het begin van het einde van het geloof dat socio-
therapeutische gemeenschappen een goed alternatief zijn voor traditionele instellingen?
De Nederlandse ‘gekkenbeweging’ werd radicaler, geïnspireerd door het voorbeeld van de
democratische psychiatrie in Italië, waar de regering besloot op te houden met het bouwen van
nieuwe klinieken en mensen ‘vrij te laten’. Ook in Nederland, vond men, moesten de klinieken sluiten.
Wat is het ‘verwarde-mensenprobleem’, en hoe ontstond het?
1994: een wet bepaalde dat mensen niet langer gedwongen opgenomen mochten worden, maar
alleen als zij een gevaar vormden voor zichzelf of anderen. Zo onstond eind jaren negentig een
voorloper van ons huidige ‘verwarde-mensenprobleem’. Verschillende groepen ‘zorgwekkende
zorgmijders’, mensen die psychiatrische hulp nodig hebben maar daar zelf anders over denken,
bevolkten de straten. Verslaafde, psychotische of dementerende daklozen veroorzaakten overlast en
belandden vaak in de politiecel zonder dat zij een strafbaar feit hadden gepleegd. Om het tij te keren,
kwamen er in Amsterdam negen extra bedden voor crisisopvang en twaalf voor langere klinische
zorg.
Wat was de aanleiding om het Aanjaagteam Verwarde Personen op te richten?
Het Aanjaagteam kreeg in september 2015 van minister Schippers de opdracht om de problemen in
kaart te brengen en met oplossingen te komen. Er kwamen subsidiepotjes voor projecten, de tot
wondermiddel bestempelde ‘psycholances’ en meldpunten. De aanleiding (stijging van overlast door
verwarde personen) klopte niet helemaal. Het is niet duidelijk of er daadwerkelijk meer incidenten zijn,
of dat de politie er door een nieuwe code meer is gaan turven.
Wat is een ‘verwarde persoon’?
Mensen met ernstige psychische aandoeningen
Voor overlastbestrijding is meer geld dan voor preventie: wat is het gevolg daarvan?
Dat mensen met een rugzakje de samenleving in laten wandelen verdomd lastig blijkt. Hierdoor
komen meer problemen. Er is weinig ondersteuning beschikbaar.
,Waarom noemt de auteur de manier waarop de maatschappij omgaat met mensen met ernstig
psychiatrische aandoeningen ‘schizofreen’?
De overheid voert een zigzagkoers: ze wil de dure klinische zorg afbouwen, maar stelt daar niet
genoeg ondersteuning in de wijken tegenover.
Wat betekent het dat overlastbestrijding geen structuurfouten oplost?
Het veranderd niet de omstandigheden waarin iemand leeft met een psychische probleem. je kan
hem/haar wel uit een kliniek halen, maar daar veranderd niks mee.
Wat heeft het gebruik van de term ‘verwarde personen’ met stigmatisering te maken?
Dat mensen die maar een kenmerk laten zien van het signalement van verward persoon, worden ze
gelijk als verward persoon aangezien.
[2] Blaauw, E. (2017). Samen sta je sterker. (Lectorale rede verslavingskunde). Groningen:
Hanzehogeschool.
Hoe is de visie op ‘verslaving’ in de afgelopen eeuw veranderd?
Oorspronkelijk werd verslaving bekeken als iets waarmee alleen karakterzwakke of moreel zwakke
mensen te maken krijgen (moreel model). Ook is verslaving lang opgevat als een logisch gevolg van
het verslavende middelen werd de “schuld” voor de verslaving dus bij het middel neergelegd
(farmacologisch model). In de jaren 60 van de vorige eeuw kwam het ziektemodel sterk op. Binnen
dit model bestaan er twee groepen mensen, namelijk gezonde mensen zondereen vatbaarheid voor
verslaving en zieke mensen met ongecontroleerd gebruik en lichamelijke afhankelijkheid. In de
afgelopen jaren is vooral het hersenziektemodel van verslaving leidend geworden binnen de
wetenschap. Leshner beschreef verslaving als een chronische recidiverende hersenziekte die wordt
gekarakteriseerd door dwangmatig zoeken naar drugs en gebruik van drugs. De verslaafde persoon
werd hierbij een chronisch zieke.12 Leshner constateerde dat alle drugs in enige mate samen lijken te
hangen met activatie van het beloningssysteem in de hersenen
de biopsychosociale visie op verslavingszorg. Binnen deze visie komt verslaving tot stand en blijft
deze bestaan dooreen samenspel van biologische kwetsbaarheidsfactoren, persoonlijke
psychologische ontwikkelingsfactoren en sociale omstandigheden. Binnen deze visie is verslaving niet
een kwestie van wel of niet verslaafd, maar iser meer sprake van een continuüm van gebruik naar
verslaving. Er ligt een gedeelde focus op de sociale contexten de persoonlijke context, oftewel op de
relatie tussen sociale omgevingsfactoren enerzijds en persoonlijke biologische en
ontwikkelingsfactoren anderzijds. Het lectoraat Verslavingskunde gaat uit van het biopsychosociale
model van verslaving en richt zich sterk op de sociale context
Wat is verschil tussen het morele model, het farmacologische model, het hersenziektemodel en
het biopsychosociale model?
Hierboven uitgebreid beschreven.
Waardoor melden mensen zich niet aan met hun verslavingsprobleem (wat is de behandelkloof
/ therapy gap)?
Veel mensen meteen verslaving melden zich niet aan bij de verslavingszorg omdat zij vinden dat zij
geen professionele hulp nodig hebben. Sommigen vinden de zorg te duur. Anderen willen niet worden
gestigmatiseerd als een verslaafde. Weeranderen willen niet stoppen met het gebruik van middelen
, en menen dat dit het doel is van de verslavingszorg. Ook zijn er mensen die wel gebruiken, maar
vinden dat zij geen probleem hebben. Velen hebben daarin ongetwijfeld gelijk omdat verslaving kan
variëren van nauwelijks een probleem tot een ernstig probleem. Is het dan niet problematisch dat
ongeveer 9 op de 10 mensen meteen verslavingsprobleem zich niet melden bijeen
verslavingszorginstelling? Ik denk van wel, omdat verslaving de grootste behandelkloof (therapy
gap ) kent van alle psychiatrischestoornissen21 en dit grote verschil gepaard gaat met veel leed en
hoge economische kosten.
Wat is de voornaamste treden dat mensen zich wel aanmelden?
Stimulans vanuit de omgeving. Een partner die aandringt oid.
Wat is het belang van omgevingsgerichte verslavingszorg?
In de afgelopen decennia heeft onderzoek hiernaar laten zien dat kortdurende interventies gericht op
enkel familieleden van verslaafde personen enorm kunnen bijdragen aan het welzijn van deze
familieleden maar ook een belangrijke aanjager kunnen zijn om mensen -die aanvankelijk aangaven
geen formele hulp willen- toch in behandeling te krijgen.29 CRAFT leert vrienden en familie van
verslaafde personen effectieve strategieën aan om hun geliefde te helpen veranderen en leert hen
ook aan om zichzelf beter te voelen
Wat is het belang van de drie transities van gemeenten voor (verslavings)zorginstellingen?
De zorg voor de cliënt is in zijn natuurlijke omgeving. Het uitgangspunt is zelfredzaamheid, samen sta
je sterker.
[3] Boekhoven, Jeroen (2019) Sociale omgeving cruciaal voor het ontwikkelen van een
verslaving, in Vakblad Sociaal Werk 3, 27-29.
Verslaving is een elastisch begrip: wat betekent dat?
De betekenis is afhankelijk van de omstandigheden. Wanneer noem je iemand verslaafd?
Als verslaving een disease of the will (wat is dat?) is, hoe ziet dan de behandeling eruit?
De oorzaak van verslaving was een tekort aan wilskracht. Verslavingszorg was vooral een kwestie
van disciplinering en beschaving.
Verslaving verschoof van moreel naar medisch probleem: wat betekent dat?
Verslaving werd gezien als een stoornis, en dus een probleem waarvoor artsen de oplossing hebben.
Verslaving is een contested concept: wat betekent dat?
Met andere woorden: de biologische bril beperkt het zicht op de complexiteit van verslaving. Dat wil
niet per se zeggen dat verslaving geen hersenziekte is, maar wel dat verslaving niet alleen maar een
hersenziekte is.
Wat is het biopsychosociale model van verslaving?
Het biopsychosociale model gaat ervan uit dat verslaving ontstaat door het gelijktijdig werkzaam
zijn van verschillende factoren, namelijk:
