College aantekeningen
Hoorcollege 1 Staatsrecht
- Vak
- Staatsrecht
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Hoorcollege 1 Inleiding van het vak Staatsrecht.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 1 Staatsrecht - InleidingWaarover gaat het staatsrecht?
Wat doet de overheid? En hoe? Veiligheid voor mens en eigendom. De overheid is ook een moderne
overheid, een verzorgingsstaat, levert allemaal voorzieningen (onderwijs, etc), stelt burgers in staat
zich te ontplooien.
Staatsrecht heeft tot doel om te zorgen dat de overheid zijn taken kan vervullen. Door bijvoorbeeld
te regelen wie waarvoor verantwoordelijk is, hoe wordt een orgaan samengesteld, wie kunnen erin
zitten.
Tweede belangrijk onderwerp staatsrecht: de regulerende functie. Wat mag de overheid en wat mag
de overheid niet? Overheid heeft geweldsmonopolie, maar dit moet wel proportioneel zijn.
Evenredigheid aan het veiligheidsdoel dat gediend wordt.
- Organen
- Bevoegdheden, wat mag een burgemeester doen, wie is bevoegd tot vervolgen, regels
vaststellen, etc. Bevoegdheid om belasting te heffen.
- Procedures, hoe moet belasting heffen in zijn werk gaan, hoe moet je een verdrag opstellen.
Wat mag de overheid (niet)?
- Controle: controleren of grenzen niet worden overschreden
- Begrenzing van overheidsmacht: hoever mag de overheid gaan?
- Tegenwicht: nooit 1 orgaan die kan beslissen, maar andere organen die tegen invloed
uitoefenen.
Overheid kan macht dankzij staatsrecht op een positieve manier uitoefenen, maar tegelijkertijd
houdt het staatsrecht de macht onder controle.
Totstandkoming van de Nederlandse staat
4 perioden:
- Landsheerlijke periode (10e – 15e eeuw)
- Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1579-1795)
- De Franse Tijd (1795 – 1813)
- Koninkrijk der Nederlanden (1814-vandaag)
Landsheerlijke periode
- Opkomst landsheerlijkheden, Holland voorop
- 1543 personele unie
- 1549 pragmatieke sanctie
- Centralisatie, onder andere Staten-Generaal
Kleine staatjes in Romeinse keizerrijk. De macht in die staatjes kwam steeds meer in handen van
leenmannen. De macht van de keizer was gedelegeerd aan graven en bisschoppen. Leenmannen
werden steeds meer de eigenlijke heersers van deze gebieden. De keizer verloor invloed en staatjes
werden zelfstandiger. Steeds meer staten kwamen onder het bewind van dezelfde personen, de
Bourgondiërs. Dit noemt men de personele Unie, 1543.
, Pragmatieke sanctie: gebieden konden voortaan enkel als een geheel worden overgegeven. Deze
gebieden moesten samenblijven, begin van Nederland als 1 geheel.
Holland had zich gaandeweg ontwikkelt tot het sterkste gewest, vanwege gunstige handelsroutes.
Meest welvarende gewest. Ze streefde naar centralisatie, uniformering van het bestuur. Dit stuitte
op weerstand van de zittende machthebbers. Rechtspraak werd geüniformeerd, er werden
stadhouders aangesteld in verschillende gewesten, instelling Staten-Generaal door Karel V. Dit was
een verzameling van de Staten die samen kwamen om gezamenlijk beleid uit te zetten. Staten-
Generaal had in die tijd niks te maken met volksvertegenwoordiging, maar een vertegenwoordiging
van de standen, met name edelen en geestelijken. Hij verving deze standen steeds meer door
bureaucraten, omdat ze niet van adel waren hadden ze veel meer loyaliteit aan de landsheer die ze
benoemde dan de edelen.
Republiek der Verenigde Nederlanden
- 1568 De Opstand, waarom?
- 1579 Unie van Utrecht
- 1581 Plakkaat van Verlatinge (1581)
- 1648 Vrede van Munster
- Bevoegdheidsverdeling
- Besluitvorming Staten-Generaal
- Stadhouders
Na Karel V kwam zijn zoon Philips II. Minder flamboyant en minder goed met talen. Hij kon minder
goed zijn weg vinden met de edellieden, bijv Willem van Oranje. Hij was ook streng katholiek, maar in
Holland kwam protestantisme op. Inquisitie stuitte op weerstand.
Tegelijkertijd hadden de Habsburgers al jaren Nederland gebruikt voor financiering oorlog. Hij had
samenwerking van Holland nodig. Onbedoeld maakte ze hiermee de staten in Holland juist sterker,
want in ruil voor geld kregen ze privileges. En er was sprake van een groeiende schuld van de
landsheer aan de Nederlanden. Bodemloze put. De oorlog was bovendien niet iets waar Nederland
last van had.
Dit in combinatie met de komst van Philips de II zorgde voor meer en meer onvrede.
Philips II besluit terug te gaan naar Spanje, en stelt van Parma aan, zijn halfzus, zij had weinig
ervaring. Hij ging ervanuit dat Willem van Oranje loyaal aan landsheer zou blijven. Van Parma kon
geen weerstand bieden aan de opstand.
1565 Beeldenstorm. Dit werd de kop ingedrukt, er werden Spaanse troepen met de hertog van Alfa
het land in gestuurd, dit leidde tot een openlijke opstand aangestuurd door Willem van Oranje in
1968.
Pacificatie van Gent: periode van vrede. Dit hield echter geen stand, want nieuwe landvoogd begon
Spaanse troepen weer terug te halen.
Zuidelijke gewesten staan enkel nog katholieke godsdienst toe, Unie van Atrecht.
Noordelijk de Unie van Utrecht, 1579. Begin van de Republiek der Verenigde Nederlanden.
Godsdienstvrijheid. Holland en Zeeland mogen protestants blijven. Werd niet geaccepteerd door
Spanje.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jantxx_1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen