Samenvatting van Biologie Hoofdstuk 6 Gaswisseling en uitscheiding,
Methode: Biologie voor jou (5e editie),
5b HAVO
Jullie mogen mij altijd vragen stellen over mijn samenvattingen, powerpoints, bundels en/of mijn oefenvragen. Mail me dan even naar
Succes met leren en met je toets!
Het ademstelsel bestaat uit de longen en de luchtwegen. Met het ademhalingsstelsel
nemen we gassen uit de lucht op en geven we gassen af aan de lucht. Voor het goed
functioneren van deze gaswisseling zijn gezonde longen belangrijk.
De neusholte is bekleed met neusslijmvlies. De buitenste laag cellen van het
neusslijmvlies bestaat uit trilhaarepitheel. Daarin komen slijmproducerende cellen
en trilhaarcellen voor. Door de neus inademen is gezonder dan inademen door de
mond. Dat komt doordat neusharen grote stofdeeltjes tegen houden. Kleine
stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven kleven aan het slijm op het neusslijmvlies.
Door de beweging van trilharen wordt het slijm naar de keelholte verplaatst, daar
wordt het samen met speeksel doorgeslikt. De binnenstromende lucht wordt door het
slijm vochtig gemaakt en door het bloed in de bloedvaten van de neus verwarmd. De
lucht wordt gekeurd door het reukzintuig op vreemde geurtjes. De neusholten is door
nauwe openingen verbonden met de holten in de schedelbeenderen, de bijholten.
De bijholten zijn ook bekleed met slijmvlies. Bij gezonde mensen wordt dat slijm
afgevoerd via de neusholte. Bij verkouden mensen zwelt het neus- en
bijholteslijmvlies op. De uitgangen van de bijholten worden dan afgesloten en het
slijm hoopt zich op.
Tussen de keelholte en de luchtpijp zit het strottenhoofd. Daarin liggen de
stembanden. Dat zijn stevige vliezen die gaan trillen als er lucht langskomt. Zo
ontstaan geluiden. Om hiervan herkenbare klanken te maken, zijn de stand van de
tong, de tanden en lippen en de vorm van de mondholte belangrijk.
In de wand van de luchtpijp zitten hoefijzervormige kraakbeenringen. De luchtpijp
splitst zich in twee bronchiën. Ook in de wanden hiervan zitten kraakbeenringen. De
bronchiën vertakken zich in steeds fijnere zijtakjes, de bronchiolen. De wanden van
de bronchiolen hebben geen kraakbeenringen, maar spierweefsel. Daardoor kunnen
de bronchiolen zich verwijden of vernauwen, als het spierweefsel zich ontspant of
aanspant. Dit is van invloed op de hoeveelheid lucht die wordt in- en uitgeademd per
ademhaling. Bij astma is dit gedeelte vaak vernauwd. Het spierweefsel in de
bronchiolen wordt beïnvloed door het autonome zenuwstelsel en door hormonen.
Door het orthosympatische deel en adrenaline worden de bronchiolen verwijd.
De binnenwand van de luchtpijp, bronchiën en de bronchiolen is bekleed met
slijmvlies. De buitenste laag cellen van dit slijmvlies bestaat uit trilhaarepitheel. Als
het slijmvlies wordt geprikkeld, ga je hoesten. Aan het uiteinde van de fijnste
bronchiolen zitten de longblaasjes. Die hebben een wand van maar 1 cellaag dik en
is aan de binnenkant bekleed met een dun laagje vocht. Om de longblaasjes heen zit
een netwerk van de longhaarvaten.
In de longblaasjes lost zuurstof op in het dunne laagje vocht. Van daaruit vindt
diffusie plaats naar het bloed in de longhaarvaten. De diffusie wordt veroorzaakt door
het verschil in zuurstofspanning (pO2) tussen het vocht en het bloedplasma.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenstuviac. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
