1
,Inhoudsopgave
Inleiding .............................................................................................................Error! Bookmark not defined.
Thema indeling ................................................................................................Error! Bookmark not defined.
Toetsingen ......................................................................................................Error! Bookmark not defined.
Beschrijving aandoeningen (lekentaal) ............................................................................................................ 4
(BOKS) Anatomie ......................................................................................................................................... 7
Ossale structuren (=Botten)........................................................................................................................ 7
Overige structuren: .................................................................................................................................. 10
Musculatuur (=Spieren): ........................................................................................................................... 11
Rode vlaggen ............................................................................................................................................... 18
KNGF-richtlijn lage rug/LRS Rode vlaggen ................................................................................................. 19
Artikel: Cook 2018 “Red flag screening for low back pain” (verdiepende literatuur) ........................................... 21
(Verdiepende literatuur) ) Red flag screening for low back pain; nothing to see here, move along ................. 21
Thoracale rugpijn .......................................................................................................................................... 22
Kerninformatie vanuit leestaken ...................................................................................................................... 22
Artikel: “Sit Up Straight” ............................................................................................................................. 22
Artikel: Prevalentie van verdiepende pathologieën ......................................................................................... 22
Fysiologie Hoofdstuk 8 ................................................................................................................................ 23
Kennisclip week 2:...................................................................................................................................... 25
Artikel: Musculoskeletal Chest Wall Pain ....................................................................................................... 26
Extremiteiten H1.14 (Het autonome/vegetatieve zenuwstelsel) .................................................................. 27
Extremiteiten H1.15 (Hypothetisch karakter in het psychofysiologische begrippenkader) ............................ 29
(Kijktaak) Reflexen:................................................................................................................................... 31
(Kijktaak) Neurologisch onderzoek, reflexen: ............................................................................................. 32
Lumbale rugpijn ............................................................................................................................................ 33
Kerninformatie vanuit leestaken ...................................................................................................................... 34
(Verdiepende literatuur) Het lumbosacraal radiculair syndroom (LRS): ....................................................... 34
Definitions and physiology of back pain .................................................................................................... 35
Fysiologie 6.1, 6.2 en 6.4 t/m 6.4.3 ............................................................................................................ 37
Kenspieren lijst ........................................................................................................................................ 39
(Verdiepende literatuur) De Graaf en Thoomes: Neurodynamica is essentieel in moderne fysiotherapie ...... 40
Non-Specific Low back pain. The Lancet ................................................................................................... 41
Lumbosacraal radiculair syndroom (artikel)........................................................................................... 43
Words and Perceptions (Johnston & Williams, 2018) .................................................................................. 44
Motorische controle bij lage rugpijn: aanwijzingen voor twee fenotypen ..................................................... 44
Lifestyle and chronic pain across the Lifespan An Inconvenient Truth ......................................................... 45
(Verdiepende literatuur) Catastrophization, fear of movement, anxiety and depression are associated with
persistent, serve low back pain en disability. ............................................................................................. 46
chronische niet specifieke lage rug pijn ..................................................................................................... 46
Rol van psychosociale factoren bij lage rug pijn ......................................................................................... 47
2
,Het lumbosacraal radiculair syndroom vanuit fysiotherapeutisch perspectief ................................................ 48
Cervicale rugpijn ........................................................................................................................................... 55
Kerninformatie vanuit leestaken ...................................................................................................................... 56
cervical radiculopathy focus on characteristics and differential diagnosis .................................................. 56
Value of physical tests in diagnosing cervical radiculopathy: a systematic review ....................................... 56
Kennisclip cervicaal radiculair syndroom/cervicaal kanaal stenose/myelopathie:....................................... 57
Kennisclip: cervicale wervelkolom ............................................................................................................ 58
Hoorcollege cervicale wervelkolom – diagnostiek ...................................................................................... 59
KNGF-richtlijnen ........................................................................................................................................ 62
KNGF-richtlijn; Lage rugpijn & lumbosacraal radiculair syndroom .................................................................. 63
A.1 Algemene informatie .......................................................................................................................... 63
A.2 Achtergrond lage rugpijn en LRS .......................................................................................................... 63
A.3 Organisatie van zorg ........................................................................................................................... 65
B.1 Diagnose, lichamelijk onderzoek en rode vlaggen ................................................................................ 66
B.2 Indicatiestelling .................................................................................................................................. 69
B.2.1 Classificatiesystemen ..................................................................................................................... 71
B.3 Meetinstrumenten .............................................................................................................................. 71
C.1 Therapeutisch proces ......................................................................................................................... 72
KNGF-richtlijn Nekpijn ................................................................................................................................ 75
3
, Beschrijving aandoeningen (lekentaal)
Radiculopathie (Radiculo- = wortel (verwijst naar zenuwwortel) -pathie = aandoening)
Regio: Meestal cervicaal of lumbaal.
Radiculopathie ontstaat wanneer een zenuwwortel in de wervelkolom wordt geïrriteerd of bekneld. Dit kan komen
door bijvoorbeeld een hernia, artrose of een ontsteking. Hierdoor voel je tintelingen → vervolgens neemt de
sensibiliteit af → en als laatst is er een bewegingsafname. Dit proces hoeft niet blijvend te zijn. Als je namelijk de
radiculopathie aanpakt dan nemen de klachten af. Eerst krijg je weer iets meer bewegingsmogelijkheid, daarna komt
de sensibiliteit terug en als laatst verdwijnen de tintelingen.
💡Metafoor: Denk aan een tuinslang waar je per ongeluk op gaat staan. Eerst voel je kleine veranderingen in de
waterstroom (tintelingen), daarna komt er steeds minder water (gevoelsverlies), en uiteindelijk stopt het water
helemaal (bewegingsverlies).
Radiculaire pijn
Regio: Meestal lumbaal of cervicaal.
De zenuwwortel wordt direct geïrriteerd, waardoor deze sterke, stekende pijnsignalen naar de ledematen stuurt. Dit
kan ook zorgen voor een doof gevoel en/of spierzwakte. Dit gebeurt vaak bij een hernia, waarbij de tussenwervelschijf
tegen de zenuwwortel drukt.
Hernia (= Uitpulling)
Regio: Meestal lumbaal, soms cervicaal.
Een hernia is een uitpuiling van een schijfje tussen uw wervels. De tussenwervelschijf bestaat uit een zachte kern
(nucleus pulposus) en een stevige buitenring (annulus fibrosus). Bij een hernia scheurt de buitenring en puilt de zachte
kern uit, waardoor deze op een zenuw kan drukken. Dit kan vaak voor pijn in de rug of nek, uitstralende pijn in een arm
of been, gevoelloosheid, tintelingen of spierzwakte zorgen.
Metafoor: Zo’n uitpuiling is een beetje vergelijkbaar met een zitzak. Ga je aan de ene kant zitten, verschuift de
inhoud naar de andere kant en puilt het als het ware uit. Hierdoor kunt u de klachten ervaren waarvan u nu aangeeft
te ervaren.
Lumbosacraal radiculair syndroom (Lumbo= onderrug, Sacraal= heiligbeen, Radiculair= zenuwwortel)
Regio: Lumbaal/sacraal
Een tussenwervelschijf raakt overbelast, waardoor er zwelling en ontsteking ontstaat. De ontsteking zorgt voor extra
druk op de zenuw, wat leidt tot uitstralende pijn en functieverlies. P is mogelijk op een bepaalde manier gaan bewegen
waarbij de tussenwervelschijf iets te veel kracht moest verwerken en daardoor geirriteerd raakte. Toen is hij licht
beschadigd geraakt en zijn er ontstekingsverschijnselen gekomen zoals warmte en zwelling. Op dat moment komt er
de pijn die u nu ervaart dus die brandende en schietende pijn door uw been (radiculaire pijn). Als de zwelling dus de
ontsteking eruit is krijgt de zenuw weer ruimte om te ademen. Om dit te behalen is het volgende belangrijk: Dat is niet
te veel belasten want er is rust nodig om te herstellen
Metafoor: Vergelijk het met een enkelblessure: zwelling en ontsteking beperken de functie, maar met de juiste
balans tussen rust en beweging herstelt het.
Cauda equina syndroom (Cauda equina = paardenstaart) 🚨 Spoedgeval!
Regio: Lumbaal (L1 of lager)
De cauda equina is de bundel van uitlopers van de ruggenmergzenuwen. Deze bundel lijkt op een paardenstaart. Hij
bevindt zich in het wervelkanaal onder de plaats waar uw ruggenmerg ophoudt, ongeveer bij de eerste lendenwervel.
Bij een cauda equina syndroom is er schade aan uw zenuwen van de bundel uitlopers. Symptomen die hierbij vaak
voorkomen zijn gevoelloosheid in het rijbroekgebied, blaas- en darmproblemen (bijv. moeite met plassen of ontlasting)
krachtverlies in beide benen of hevige pijn in onderrug/bekken
Metafoor Denk aan een bundel oplaadkabels die samengeperst worden. De signalen kunnen niet goed meer
doorgegeven worden, wat leidt tot uitval.
4
,Inhoudsopgave
Inleiding .............................................................................................................Error! Bookmark not defined.
Thema indeling ................................................................................................Error! Bookmark not defined.
Toetsingen ......................................................................................................Error! Bookmark not defined.
Beschrijving aandoeningen (lekentaal) ............................................................................................................ 4
(BOKS) Anatomie ......................................................................................................................................... 7
Ossale structuren (=Botten)........................................................................................................................ 7
Overige structuren: .................................................................................................................................. 10
Musculatuur (=Spieren): ........................................................................................................................... 11
Rode vlaggen ............................................................................................................................................... 18
KNGF-richtlijn lage rug/LRS Rode vlaggen ................................................................................................. 19
Artikel: Cook 2018 “Red flag screening for low back pain” (verdiepende literatuur) ........................................... 21
(Verdiepende literatuur) ) Red flag screening for low back pain; nothing to see here, move along ................. 21
Thoracale rugpijn .......................................................................................................................................... 22
Kerninformatie vanuit leestaken ...................................................................................................................... 22
Artikel: “Sit Up Straight” ............................................................................................................................. 22
Artikel: Prevalentie van verdiepende pathologieën ......................................................................................... 22
Fysiologie Hoofdstuk 8 ................................................................................................................................ 23
Kennisclip week 2:...................................................................................................................................... 25
Artikel: Musculoskeletal Chest Wall Pain ....................................................................................................... 26
Extremiteiten H1.14 (Het autonome/vegetatieve zenuwstelsel) .................................................................. 27
Extremiteiten H1.15 (Hypothetisch karakter in het psychofysiologische begrippenkader) ............................ 29
(Kijktaak) Reflexen:................................................................................................................................... 31
(Kijktaak) Neurologisch onderzoek, reflexen: ............................................................................................. 32
Lumbale rugpijn ............................................................................................................................................ 33
Kerninformatie vanuit leestaken ...................................................................................................................... 34
(Verdiepende literatuur) Het lumbosacraal radiculair syndroom (LRS): ....................................................... 34
Definitions and physiology of back pain .................................................................................................... 35
Fysiologie 6.1, 6.2 en 6.4 t/m 6.4.3 ............................................................................................................ 37
Kenspieren lijst ........................................................................................................................................ 39
(Verdiepende literatuur) De Graaf en Thoomes: Neurodynamica is essentieel in moderne fysiotherapie ...... 40
Non-Specific Low back pain. The Lancet ................................................................................................... 41
Lumbosacraal radiculair syndroom (artikel)........................................................................................... 43
Words and Perceptions (Johnston & Williams, 2018) .................................................................................. 44
Motorische controle bij lage rugpijn: aanwijzingen voor twee fenotypen ..................................................... 44
Lifestyle and chronic pain across the Lifespan An Inconvenient Truth ......................................................... 45
(Verdiepende literatuur) Catastrophization, fear of movement, anxiety and depression are associated with
persistent, serve low back pain en disability. ............................................................................................. 46
chronische niet specifieke lage rug pijn ..................................................................................................... 46
Rol van psychosociale factoren bij lage rug pijn ......................................................................................... 47
2
,Het lumbosacraal radiculair syndroom vanuit fysiotherapeutisch perspectief ................................................ 48
Cervicale rugpijn ........................................................................................................................................... 55
Kerninformatie vanuit leestaken ...................................................................................................................... 56
cervical radiculopathy focus on characteristics and differential diagnosis .................................................. 56
Value of physical tests in diagnosing cervical radiculopathy: a systematic review ....................................... 56
Kennisclip cervicaal radiculair syndroom/cervicaal kanaal stenose/myelopathie:....................................... 57
Kennisclip: cervicale wervelkolom ............................................................................................................ 58
Hoorcollege cervicale wervelkolom – diagnostiek ...................................................................................... 59
KNGF-richtlijnen ........................................................................................................................................ 62
KNGF-richtlijn; Lage rugpijn & lumbosacraal radiculair syndroom .................................................................. 63
A.1 Algemene informatie .......................................................................................................................... 63
A.2 Achtergrond lage rugpijn en LRS .......................................................................................................... 63
A.3 Organisatie van zorg ........................................................................................................................... 65
B.1 Diagnose, lichamelijk onderzoek en rode vlaggen ................................................................................ 66
B.2 Indicatiestelling .................................................................................................................................. 69
B.2.1 Classificatiesystemen ..................................................................................................................... 71
B.3 Meetinstrumenten .............................................................................................................................. 71
C.1 Therapeutisch proces ......................................................................................................................... 72
KNGF-richtlijn Nekpijn ................................................................................................................................ 75
3
, Beschrijving aandoeningen (lekentaal)
Radiculopathie (Radiculo- = wortel (verwijst naar zenuwwortel) -pathie = aandoening)
Regio: Meestal cervicaal of lumbaal.
Radiculopathie ontstaat wanneer een zenuwwortel in de wervelkolom wordt geïrriteerd of bekneld. Dit kan komen
door bijvoorbeeld een hernia, artrose of een ontsteking. Hierdoor voel je tintelingen → vervolgens neemt de
sensibiliteit af → en als laatst is er een bewegingsafname. Dit proces hoeft niet blijvend te zijn. Als je namelijk de
radiculopathie aanpakt dan nemen de klachten af. Eerst krijg je weer iets meer bewegingsmogelijkheid, daarna komt
de sensibiliteit terug en als laatst verdwijnen de tintelingen.
💡Metafoor: Denk aan een tuinslang waar je per ongeluk op gaat staan. Eerst voel je kleine veranderingen in de
waterstroom (tintelingen), daarna komt er steeds minder water (gevoelsverlies), en uiteindelijk stopt het water
helemaal (bewegingsverlies).
Radiculaire pijn
Regio: Meestal lumbaal of cervicaal.
De zenuwwortel wordt direct geïrriteerd, waardoor deze sterke, stekende pijnsignalen naar de ledematen stuurt. Dit
kan ook zorgen voor een doof gevoel en/of spierzwakte. Dit gebeurt vaak bij een hernia, waarbij de tussenwervelschijf
tegen de zenuwwortel drukt.
Hernia (= Uitpulling)
Regio: Meestal lumbaal, soms cervicaal.
Een hernia is een uitpuiling van een schijfje tussen uw wervels. De tussenwervelschijf bestaat uit een zachte kern
(nucleus pulposus) en een stevige buitenring (annulus fibrosus). Bij een hernia scheurt de buitenring en puilt de zachte
kern uit, waardoor deze op een zenuw kan drukken. Dit kan vaak voor pijn in de rug of nek, uitstralende pijn in een arm
of been, gevoelloosheid, tintelingen of spierzwakte zorgen.
Metafoor: Zo’n uitpuiling is een beetje vergelijkbaar met een zitzak. Ga je aan de ene kant zitten, verschuift de
inhoud naar de andere kant en puilt het als het ware uit. Hierdoor kunt u de klachten ervaren waarvan u nu aangeeft
te ervaren.
Lumbosacraal radiculair syndroom (Lumbo= onderrug, Sacraal= heiligbeen, Radiculair= zenuwwortel)
Regio: Lumbaal/sacraal
Een tussenwervelschijf raakt overbelast, waardoor er zwelling en ontsteking ontstaat. De ontsteking zorgt voor extra
druk op de zenuw, wat leidt tot uitstralende pijn en functieverlies. P is mogelijk op een bepaalde manier gaan bewegen
waarbij de tussenwervelschijf iets te veel kracht moest verwerken en daardoor geirriteerd raakte. Toen is hij licht
beschadigd geraakt en zijn er ontstekingsverschijnselen gekomen zoals warmte en zwelling. Op dat moment komt er
de pijn die u nu ervaart dus die brandende en schietende pijn door uw been (radiculaire pijn). Als de zwelling dus de
ontsteking eruit is krijgt de zenuw weer ruimte om te ademen. Om dit te behalen is het volgende belangrijk: Dat is niet
te veel belasten want er is rust nodig om te herstellen
Metafoor: Vergelijk het met een enkelblessure: zwelling en ontsteking beperken de functie, maar met de juiste
balans tussen rust en beweging herstelt het.
Cauda equina syndroom (Cauda equina = paardenstaart) 🚨 Spoedgeval!
Regio: Lumbaal (L1 of lager)
De cauda equina is de bundel van uitlopers van de ruggenmergzenuwen. Deze bundel lijkt op een paardenstaart. Hij
bevindt zich in het wervelkanaal onder de plaats waar uw ruggenmerg ophoudt, ongeveer bij de eerste lendenwervel.
Bij een cauda equina syndroom is er schade aan uw zenuwen van de bundel uitlopers. Symptomen die hierbij vaak
voorkomen zijn gevoelloosheid in het rijbroekgebied, blaas- en darmproblemen (bijv. moeite met plassen of ontlasting)
krachtverlies in beide benen of hevige pijn in onderrug/bekken
Metafoor Denk aan een bundel oplaadkabels die samengeperst worden. De signalen kunnen niet goed meer
doorgegeven worden, wat leidt tot uitval.
4
