HC 8: aansprakelijkheidsrecht: Aansprakelijkheid van de werkgever voor
arbeidsongevallen en beroepsziekten
Art. 7:658 is het kernartikel wanneer het gaat om aansprakelijkheid van de werkgever voor
arbeidsongevallen en beroepsziekten.
De zorgplicht van de werkgever….Hoe ver gaat het?
Bewijslastverdeling o.g.v. art. 7:658 lid 2 BW
Lid 1 beschrijft de zorgplicht van de werkgever (ten aanzien van de werkplek en de
materialen waarmee de werknemer werkt), lid 2 creëert de aansprakelijkheid indien de
zorgplicht niet is nageleefd. De werkgever is in principe aansprakelijk indien de werknemer
stelt en zo nodig bewijst dat hij schade heeft geleden in de uitoefening van zijn
werkzaamheden. In principe is dit het enige wat de werknemer hoeft te stellen en bewijzen.
De werkgever heeft echter een aantal ontsnappingsmogelijkheden.
Als vaststaat dat de werknemer schade heeft geleden in de uitoefening van zijn
werkzaamheden is de aansprakelijkheid van de werkgever op grond van art. 7:658 lid 2 BW
in beginsel gegeven > omkering bewijslast
De werkgever kan dan nog slechts aan aansprakelijkheid ontkomen als hij stelt en zo nodig
bewijst:
i. dat hij zijn zorgplicht (uit lid 1) is nagekomen, dan wel
ii. dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekloosheid
van de werknemer, of
iii. dat er geen causaal verband bestaat tussen een evt. geschonden zorgplicht en de
schade van de werknemer (volgt niet uit de wet maar uit het systeem) > bijv. de
temperatuur voldoet niet aan de arbo-eisen en de werknemer komt met zijn vinger
tussen de machine
Wat betreft bewijs tussen schade en werk:
- Werknemer hoeft de precieze toedracht van het arbeidsongeval niet te bewijzen >
voldoende is dat duidelijk wordt gemaakt dat de werknemer schade heeft geleden
tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden. Voor de werkgever kan het best lastig
zijn dat hij niet weet wat er precies gebeurd is, omdat hij dit zou kunnen gebruiken in
zijn verdediging.
- [Vaststelling toedracht ongeval met name van belang voor werkgever: beperkt diens
bewijslast
(en dus bewijsrisico)]
- Stelplicht en bewijslast werk en schade vooral regelmatig problematisch i.g.v.
beroepsziekten > want beroepsziekten zijn vaak multicausaal: ze hebben vaak niet
een oorzaak.
,Terug naar de zorgplicht…Op zoek naar een lijn in de rechtspraak
De aansprakelijkheid van de werkgever is in de kern gebaseerd op schending van zijn
zorgplicht voor de veiligheid van zijn werknemers. Er wordt van de werkgever een
verregaande mate van zorg verlangd.
Drie “tijdperken”:
* pré Broodmes
* periode tussen Broodmes en de Lozerhof. Waar ging het in het broodmes-arrest om? Een
mevrouw werkte in de kantine van een bedrijf waar ze onder andere broodjes smeerde. Bij
een van de broodjes snijdt ze zich in haar duim. Ze loopt ernstig letsel op en raakt
arbeidsongeschikt. Mevrouw spreekt de werkgever aan en zegt dat ze schade heeft geleden
in de uitoefening van haar werkzaamheden. Dit werd niet betwist en dus lag de bal bij de
werkgever die moest aantonen dat hij zijn zorgplicht had nageleefd. Mevrouw zei dat het
mes waarmee ze zich had gesneden of net geslepen was of nieuw was omdat het zo scherp
was, en hier was ze niet voor gewaarschuwd. De HR zei dat een mes waarmee je zachte
puntjes moet snijden inherent scherp is. Daarvoor hoeft niet gewaarschuwd te worden.
Tegen gevaren die bekend zijn hoef je niet te waarschuwen. Had de werkgever dan wel
maatregelen moeten treffen? Bijv. handschoenen of een mal moeten ter beschikking stellen.
Ook hiervan oordeelde de HR dat dit niet nodig was geweest omdat het hier gaat om een
niet bijzonder gevaarlijke werkzaamheid. Het is een activiteit die je thuis ook kan verrichten
en dan neem je ook niet bijzondere voorzorgsmaatregelen. Er is best veel kritiek op deze
uitspraak gekomen. Aan de ene kant omdat de normen die je thuis stelt niet altijd gelijk zijn
te stellen met de eisen die gelden op een werkplek. Het gaat om de zorg die de werkgever in
de gegeven omstandigheden, gelet op de aard van de werkzaamheden redelijkerwijs in acht
had moeten nemen. Overwogen werd dat mevrouw niet onder tijdsdruk stond, en dat ze in
een ruime keuken stond, dus niet in het gedrang.
Weliswaar hoef je als werknemer alleen maar te stellen dat je schade hebt geleden tijdens
de uitoefening van je werkzaamheden, het kan vaak toch handig zijn om na te denken over
wat het verwijt is dat de werkgever te maken valt. Veel mensen vonden dit een revolutionair
arrest omdat de werkgever in het gelijk werd gesteld (vandaar het pre Broodmes tijdperk),
echter de docent vindt dit niet. Ook voor het broodmesarrest gebeurde dit al. Met dit arrest
is wel meer aandacht gekomen voor de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer.
Na het Broodmes arrest zijn er 5/6 andere arresten gewezen waar de werkgever steeds in
het gelijk werd gesteld. De Lozerhof was na deze reeks het eerste arrest waarin de
werknemer weer in het gelijk werd gesteld.
* De periode na de Lozerhof tot nu, najaar 2019. Arrest over een schoonmaakster die een
koffievlek ziet op de poot van een bureau. Voor dit bureau staat een tafeltje met een hoge
plant. Ze leunt over de tafel heen, komt ter val en loopt ernstig letsel op. Ze spreekt de
werkgever aan en zegt dat niemand haar had verteld hoe ze dit soort lastige
schoonmaakklussen moest oplossen. Kortom: ze heeft schade geleden op haar werk, en de
werkgever is tekort geschoten. Dit betekent dat de werkgever moet bewijzen dat hij niet
, tekort geschoten is. Hier werd geoordeeld dat de werkgever geen verwijt te maken viel
omdat het niet ging om bijzonder gevaarlijke werkzaamheden. Het was de eigen
verantwoordelijkheid van de werknemer om te kijken hoe ze dit klusje kon oplossen. HR
Dusarduyn/Du Puy: docent vindt dat dit arrest anders had moeten uitpakken. Werknemer
moest een dak bedekken op een aanbouw. De werknemer klimt op het dak om te kijken hoe
hij dit aan gaat pakken. Op dat moment is er ook een ander bedrijf aan het werk die een
dakkapel gaan plaatsen. Het gat van deze dakkapel is al uitgezaagd met daaroverheen
isolatiemateriaal. De dakdekker valt in dit gat en loopt letsel op, hij stelt de werkgever
aansprakelijk. Hier werd aangenomen dat de werkgever geen verwijt te maken valt omdat
het hier gaat om een werknemer die beschikt over de nodige veiligheidsdiploma’s, hij had
ruime ervaring. Van zo’n werknemer mag je verwachten dat hij zelf de situatie inschat en zelf
oog heeft voor zijn eigen veiligheid. Van de werkgever kan niet worden verwacht dat hij
vooraf al deze werkplaatsen gaat inspecteren, waar hij een ervaren werknemer op pad
stuurt. Daarnaast kende de HR veel gewicht toe aan het feit dat de werkgever niet wist dat
er een ander bedrijf aan het werk was.
Enkele (vertrouwde) uitgangspunten:
Art. 7:658 BW:
- beoogt geen absolute waarborg te scheppen tegen de in dit artikel beoogde
gevaren (schade opgelopen op het werk)…
- heeft de strekking de werknemer in zoverre tegen deze gevaren te
beschermen als redelijkerwijs gevergd kan worden
Wat kan er nu van de werkgever worden gevergd?
niet voldoende is dat de werkgever zich houdt aan publiekrechtelijke regelgeving (zoals
Arbowetgeving en bouwvergunningen). Ook als er nog geen publiekrechtelijke regels zijn kan
dit er niet aan in de weg staan dat jij als werkgever een zorgplicht kunt hebben voor dergelijk
situaties (!).;
"gebruik" staat aan aansprakelijkheid niet in de weg; > ook al wordt er in jouw bedrijf met
iets gewerkt (bijv. asbest) zoals dat gebruikelijk is (in bijv. de branche), dit hoeft niet altijd de
norm te zijn.
zorgplicht is niet beperkt tot bekende gevaren > onderzoeksplicht (sommige situaties
verlangen een onderzoek door de werkgever > bijv. Teflon, gebruik mobiele telefoons. Een
enkel gerucht over gevaren is echter onvoldoende om een zorgplicht voor de werkgever aan
te nemen)
Psychisch letsel
Zorgplicht van de werkgever is niet beperkt tot voorkoming van lichamelijk letsel, maar
strekt zich ook uit tot (enkel) psychisch letsel (bijv. burnout, overspannen zijn). Wel is dit een
lastig terrein met betrekking tot het bewijs van causaal verband.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kiki95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
