Samenvatting van het gehele boek Opgelet: Systematisch signaleren in maatschappelijke ondersteuning en eerstelijnszorg. Dit boek is verplichte literatuur voor het vak Signaleren en Interveniëren van LOI Hogeschool.
SAMENVATTING
Opgelet: Systematisch signaleren in maatschappelijke ondersteuning en eerstelijnszorg
Auteurs: Margot Scholte, Hanneke Felten & Ad Sprinkhuizen
Tweede druk
Hf 1: Waarom signaleren?
Vanaf 2007 invoering WMO -> Participatiesamenleving
Essentie WMO = iedere burger doet mee in de samenleving en neemt zo veel mogelijk
verantwoordelijkheid voor zichzelf en zijn omgeving.
Sociaal werk heeft een tweeledige opdracht:
1) Het ondersteunen van burgers die in de knel zitten, zodat ze de aansluiting bij de samenleving
terugvinden.
2) De zelfredzaamheid en sociale omgeving van burgers en buurten versterken en burgers stimuleren
zich in te zetten voor anderen.
Doelgroep: met name kwetsbare burgers die niet in staat zijn zelf gerichte hulp te vragen.
De acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl:
1. Gericht op de vraag achter de vraag: kijken naar de achterliggende problematiek.
2. Gebaseerd op de eigen kracht van de burger: meer oog voor wat burgers zelf kunnen doen of met
hulp uit de directe sociale omgeving.
3. Direct eropaf: gericht op burgers die zorg mijden, die afgehaakt zijn of de weg naar hulp- en
dienstverlening niet weten te vinden.
4. Formeel en informeel in optimale verhouding: een optimale verhouding tussen wat mensen
onderling en in informeel verband zelf kunnen en wat sociaal werkers en andere professionals
moeten doen.
5. Meer collectief dan individueel: bij voorkeur collectieve aanpakken van problemen.
6. Integraal werken: problemen die met elkaar samenhangen, moeten ook in samenhang worden
aangepakt.
7. Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht: doelen worden in meetbare termen geformuleerd en er
wordt evidence-based gewerkt.
8. Gebaseerd op ruimte voor de professional: professionals krijgen voldoende professionele ruimte
om zelfstandig te handelen op basis van een ruime, vrije beslissingsruimte.
Empowerment = een proces van versterking, waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen greep
krijgen op de eigen situatie en hun omgeving via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch
bewustzijn en het stimuleren van participatie.
Zowel signalering als empowerment kan op verschillende niveaus plaatsvinden:
Micro: individueel niveau en het niveau van het sociale netwerk.
Meso: op het niveau van de kwaliteit en toegankelijkheid van voorzieningen.
Macro: op sociaal-maatschappelijk niveau (o.a. overheidsbeleid, wet- en regelgeving etc.).
Signaleren kan vanuit drie invalshoeken
1) Als eerste fase van preventie: gericht op het actief opsporen van risicofactoren bij groepen mensen
en gebieden, ter voorkoming of vermindering van (psychisch) leed en tekorten.
2) Als aanvulling of verbetering van het eigen hulp- en dienstverlenend handelen op het versterken
van de eigen kracht van burgers of de veerkracht van de omgeving.
3) Als professiegebonden taak: enerzijds het opsporen van risicofactoren of kansrijke
aanknopingspunten ter voorkoming van problemen of verbetering van de situatie op groeps- en
1
, populatieniveau en anderzijds op het opsporen van misstanden in wet- en regelgeving en leemten
en tekorten in voorzieningen.
Belemmeringen bij signaleren in de praktijk:
Het ontbreekt het instellingen aan visie en beleid m.b.t. signaleren.
De houding, overtuigingen en kennis van de sociaal werker:
- Fixatie op individuele problematiek: ‘Ik ben er voor de cliënt, niet voor de samenleving’.
- Geen geloof in structurele veranderingen: ‘Er is toch niets aan te doen’.
- Twijfelen aan eigen legitimiteit: ‘Wie ben ik om daar een oordeel over te hebben’.
- Te druk bezig met andere zaken: ‘Ik heb te veel aan mijn hoofd, ik kan dit er nu niet bij hebben’.
Hf 2: Handen en voeten geven aan signaleren
Signaleren = het opvangen van en betekenis toekennen aan gebeurtenissen binnen en buiten de
beroepspraktijk, die de sociaal-maatschappelijke omstandigheden van groepen burgers, zowel positief als
negatief beïnvloeden.
Gericht op zowel verbetering van de situatie van kwetsbare burgers (zowel cliënten als niet-cliënten) als
krachtige burgers die een bijdrage kunnen leveren aan de ondersteuning van groepen zwakkere burgers.
Drie niveaus van signaleren:
1) Micronivau: individueel niveau.
2) Mesoniveau: voorzieningenniveau.
3) Macroniveau: overheidsbeleid en heersende opvattingen over normen en waarden.
► Wat signaleer je?
Signaleren betekent hier het collectiveren van individuele problematiek. Je signaleert zaken die
belemmeren dat personen tot hun recht komen.
Signaal = een verandering of gebeurtenis die mogelijk en negatieve of juist positieve invloed heeft op de
sociale omstandigheden van in het bijzonder kwetsbare burgers.
Sociale omstandigheden zijn o.a. financiële situatie, woon- en leefsituatie, gezondheid, intermenselijk
contact, werksituatie, veiligheid, identiteit en dagbesteding.
Negatieve invloeden zijn problemen, sociale misstanden en leemtes of hiaten in beleid.
- Sociale misstanden = situaties van onrechtvaardigheid en organisaties/overheid die hun taken
niet goed uitvoeren.
- Leemtes of hiaten in beleid = organisaties, instanties of overheidsinstellingen die in hun beleid
of uitvoering zaken laten liggen.
- Sociale kwesties: onbenutte kansen en mogelijkheden.
► Bij wie signaleer je?
Kwetsbare burgers = geen eenduidige definitie, maar optelsom van diverse factoren. Kwetsbaarheid kan
zowel langdurig als tijdelijk zijn.
Aantal eigenschappen:
Opeenstapeling van problemen of beperkingen.
Gevoelens van machteloosheid en wantrouwen.
Verstoorde communicatie.
Geen of beperkte toegang tot hulpbronnen.
Beperkt sociaal netwerk.
Disbalans tussen draagkracht en draaglast.
Afhankelijkheidssituatie.
Laag zelfbeeld.
Kenmerken van kwetsbaarheid:
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper corneliamvandorp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
