,Week 1
Echoscopie in de verloskunde
Artefacten: een weergave in het beeld die niet overeenkomt met de werkelijke anatomie.
Bij beeldvorming met behulp van ultrageluid wordt gebruikgemaakt van reflecties van geluid, de echo. Het
aantal trillen per seconde (sinusoïden) wordt uitgedrukt in hertz. Ultrageluid is geluid met een frequentie
boven het bereik van het menselijk oor, >20.000 Hz. Voor beeldvormende medische toepassingen een bereik
van 2 tot 20 MHz (M = 1.000.000)
De tijd die het duurt totdat het geluid terug wordt ontvangen en de intensiteit van het teruggekaatste geluid
zijn de basisgegevens waarmee beeldopbouw wordt gerealiseerd.
Geluid gegenereerd door piëzo-elektrische kristallen. Deze genereren een elektrische puls wanneer ze een
trilling ontvangen (en andersom).
A-mode: ultrageluid in één lijn, unidimensionaal.
B-mode: tweedimensionaal, lengte en breedte
M-mode: tweedimensionale afbeelding van een A-mode lijn.
Hoge intensiteit > wit afgebeeld > echodens
Lage intensiteit > zwarte afgebeeld > echolucent
Convex-array transducers, afgeronde oppervlak is erg geschikt omdat het een groot gezichtsveld produceert.
De axiale resolutie is de mate waarin een echosysteem twee achter elkaar gelegen reflectoren kan
afbeelden.
De laterale resolutie hetzelfde maar dan van twee naast elkaar gelegen reflectoren.
De temporele resolutie is de mate waarin een echosysteem reflectoren die bewegen op
achtereenvolgende beelden op verschillende posities kan afbeelden.
Hoe hoger de frequentie, des te beter de resolutie. Geluid met hogere frequentie heeft minder goede
penetratie.
Met diepte bepaal je de tijdsduur gedurende welke het systeem wacht op terugontvangen geluid. Het
teruggekaatste geluid van reflectoren die dieper liggen doen er te lang over om waargenomen te
kunnen worden door het systeem.
De focus moet worden ingesteld op het niveau waarin de onderzoeker het meest geïnteresseerd is.
Zoom. Wanneer uitvergroot wordt terwijl in real time gescand wordt (pre-write zoom), heeft dit als
voordeel dat de kristallen alleen ingezet worden om dat deel van het beeld weer te geven waarin met
geïnteresseerd is.
Gain is de mate waarin het terugontvangen geluid versterkt wordt. Hoe dieper de reflector des te
meer zal het geluid verzwakt zijn. Het geluid dat van diepere delen komt dient meer versterkt te
worden: time gain compensation (TGC) of sensitivity time control (STC). De gain is optimaal ingesteld
wanneer waterig vocht volledig zwart weergegeven wordt en het bot wit.
Frame rate is het aantal beeldjes per seconde. Een hoge frame rate kan bereikt worden door niet
dieper te scannen dan nodig is en de beeldhoek smal te maken.
Dynamic range is de functie om de hoeveelheid weergegeven grijstinten te variëren.
Wanneer weinig grijstinten worden vertoond wordt een beeld met een hoog contrast verkregen, en
andersom.
Harmonic imaging reduceert artefacten en biedt vooral betere beeldvormingen bij lastige
echocondities. Een hogere frequentie gaat echter ook hier ten koste van de penetratie.
Dit moet uitstaan bij de nekplooimeting.
Speckles zijn artefactsignalen die veroorzaakt worden door interferentie van het ultrageluid. Ze
worden kleiner door hogere emissiefrequenties.
Persistance is een techniek die opeenvolgende beelden met elkaar correleert. De speckles worden
uitgemiddeld waardoor een veel fijnere structuur en zachter beeld ontstaat.
2
, Compound imaging probeert dit technische probleem te ondervangen: emissie vanuit de transducer
vindt onder verschillende hoeken vanuit de transducer plaats. Op die manier worden de reflectoren
die onder een hoek liggen beter afgebeeld. Gaat wel ten koste van de frame rate.
Doppler effect: een waarnemer hoort een hogere toon dan de toon die door een geluidsbron wordt
uitgezonden wanneer de bron en de waarnemer elkaar naderen; een waarnemer hoort een lagere toon als de
bron en de waarnemer zich van elkaar verwijderen.
Doppler ultrageluid maakt gebruik van het feit dat de echo van een bewegende structuur een andere
frequentie heeft dan de emissiefrequentie waarmee het object getroffen wordt. Dit verschil (ΔF) kan worden F) kan worden
gemeten. Algemene richtlijn dat er geen dopplermetingen gedaan moeten worden met een insonatiehoek
groter dan 60 graden.
Doppler signalen kunnen met 2 typen apparatuur verkregen worden: continuous wave (CW) en pulsed wave
(PW). CW-apparatuur bedient zich van twee elementen (in één probe), één om het signaal uit te zenden en één
om de terugkerende echo op te vangen. Met CW kunnen geen afbeeldingen worden gemaakt omdat er geen
onderscheid gemaakt kan worden in verschillende dieptes. Doptone en CTG zijn voorbeelden van CW doppler.
Voordeel CW is dat er veel hogere snelheden mee te meten zijn dan met PW.
Bij PW doppler worden alternerend ultrageluid uitgezonden en de terugkerende echo’s ontvangen, zoals ook
bij B-beeldechoscopie. PW apparatuur kan signalen van verschillende diepten van elkaar onderscheiden. PW-
techniek kan worden gecombineerd met 2D beeldvorming (duplexsysteem). Op deze wijze wordt het nadeel
van CW-apparatuur overwonnen (geen selectiviteit in het verloop van de ultrageluidsbundel). PW-techniek
heeft als nadeel dat niet continu, maar met korte intervallen na elkaar wordt gemeten > pulse repetition
frequency (PRF). PRF beperkt de bovengrens van de te meten snelheid. Wordt ook wel scale genoemd.
Snelheid die maximaal gemeten kan worden is 0,5 x PRF (regel van Nyquist).
Naast CW en PW is er de kleuren dopplertechniek. De verkregen informatie wordt dan in kleur weergegeven.
Zo wordt de bloedstroom naar de transducer toe in rood weergeven en van de transducer af in blauw. Snelheid
wordt in variaties van kleur of helderheid afgebeeld.
Andere vorm is power Doppler/energy Doppler, die niet het frequentieverschil detecteert, berekent en
afbeeldt, maar alleen de intensiteit van het dopplersignaal weergeeft > vervallen afhankelijkheid van
insonatiehoek en te detecteren snelheid niet meer afhankelijk van de PRF. PRF kan heel laag worden
gehouden. Power Doppler is veel sensitiever voor lage doorstromingssnelheden. Richting stroom niet te zien.
Een akoestische schaduw is een hypo-echogeen gebied achter een sterk reflecterende structuur.
Een drop-out artefact is verwant aan de akoestische schaduw maar berust op onvoldoende
penetratie. Wanneer drop-out optreedt is er dieper in het weefsel geen beeldopbouw meer, dit in
tegenstelling tot een akoestische schaduw, waarbij dat door verstrooiing van het ultrageluid wel
mogelijk is.
Een side-lobe artefact is een weergave in het beeld die in werkelijkheid buiten de geluidsbundel ligt.
Reverberaties zijn multipele reflecties die ontstaan doordat het ultrageluid heen en weer terugkaatst
tussen twee sterk reflecterende oppervlakken.
Wanneer de snelheid van de bewegende structuur die met doppler is gemeten sneller is dan mogelijk
is, treedt aliasing op. Dit is omkering van de richting van het dopplersignaal omdat de snelheid op die
plek te hoog wordt voor de ingestelde PRF.
De meeste foetussen liggen in het tweede en derde trimester in lengteligging. Indicator naar boven en hoofd
rechts in beeld > kind in lengteligging. Bij een transversale doorsnede van de foetus in lengteligging ook een
transversale doorsnede van de foetus. Bij een dwarsligging zal met deze transducer positie een longitudinale of
coronale doorsnede van de foetus in beeld komen.
Veiligheid: Bij thermisch effect wordt akoestische energie omgezet in warmte. Dit effect is het sterkst in dense
weefsels. Opwarming wordt verminderd door geleiding naar andere weefsels en bloedcirculatie. Schade als de
temperatuur 5 minuten hoger is dan 41,5 graden. Bij echoscopisch onderzoek gebeurt dit niet.
3
, Cavitatie is het natuurkundige proces dat kleine gasbelletjes door het ultrageluid in resonantie kunnen komen.
Daardoor worden deze gasbelletjes periodiek groter en kleiner door de afwisselende compressie- en
expansiedruk van het ultrageluid. Bij hoge geluidsdrukken kunnen ze collaboreren waarbij thermische energie
en een drukgolf kunnen ontstaan. (mechanisch effect)
Een tweede mechanisch effect is ‘shear stress’. De voortplantende ultrageluidsgolf veroorzaakt een piekdruk.
Deze piekdruk kan moleculen een versnelling geven die meer dan tienduizend keer zo sterk kan zijn als de
versnelling door de zwaartekracht. De verplaatsing is echter zo klein dat de moleculen niet beschadigd worden.
Wel kan de piekdruk bij scheve inval op een bloedvat het bloed vlak bij de vaatwand in beweging brengen,
waardoor endotheel schade of schade aan erytrocyten of trombocyten zou kunnen optreden > shear stress of
schuifspanning. Is een CW doppler nodig met hoog vermogen.
Bij het gebruik van een doppler wordt een aanzienlijk grotere hoeveelheid energie uitgezonden dan bij
echoscopie in de B-mode. Vooral bij PW doppler.
Echoscopie berust op het natuurkundige principe dat uitgezonden ultrageluid door weefsels wordt
teruggekaatst. Dit teruggekaatste geluid wordt op basis van de intensiteit en tijdsduur waarop het wordt
ontvangen in een 2D beeld omgezet. Echoscopie wordt beschouwd als veilig onderzoek in de zwangerschap.
Een onderzoek moet systematisch worden uitgevoerd, teneinde vergissingen en omissies te voorkomen. Kennis
van artefacten verkleint de kans op fout-positieve bevindingen.
De term foetus heeft in de praktijk een echoscopische definitie gekregen: foetale hartactie en/of kruin-romp
lengte van 10 mm of meer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RD09. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.