Liessa Engels 00706370
Jasmine Hacquaert 00700759
Helena Vandekerckhove 00703829
Sarah Verslijcke 00702328
, 1. Morele ontwikkeling in de literatuur
Piaget stelt dat er drie fasen zijn in morele ontwikkeling:
1) Premoreel arrest (geboorte tot 4 jaar): kinderen op deze leeftijd hebben geen begrip
van het concept regels. Op de leeftijd van 2,5 beseffen kinderen dat er regels zijn,
maar ze koppelen die aan de aanwezigheid van de opvoeder. Als de opvoeder niet
aanwezig is, gelden de regels voor hen niet meer. Kinderen tot 4 jaar denken dus
egocentrisch: welke regel werkt het best voor mij op dit moment?
2) Moreel realisme = heteronome moraliteit (4 tot 6 jaar): op deze leeftijd zien kinderen
regels als extern en onveranderlijk. Ze kennen het verschil tussen opzettelijk en
onopzettelijk gedrag maar bij de beoordeling ervan kijken ze enkel naar de gevolgen
van het gedrag, niet naar de achterliggende intentie. Ze denken echter wel nog
steeds egocentrisch: regels worden voordeelregels voor zichzelf, maar bij de
beoordeling van anderen geldt de norm van de regels zoals ze die kennen.
3) Morele activiteit (vanaf 7 jaar): vanaf 7 jaar beseffen kinderen dat regels gewijzigd
kunnen worden, maar enkel met wederzijdse instemming. Ze gaan bij de evaluatie
van gedrag ook kijken naar de intentie van de persoon. Kinderen op deze leeftijd
gaan een eigen interne moraal ontwikkelen, verschillend van externe regels (Morele
ontwikkeling (o.a. volgens Piaget),Henk Algra, 31 mei 2008).
Kort overzicht per leeftijd:
0 – 1 jaar: geen moraliteit, straffen van ongewenst gedrag = leren dat het niet
mag
1 – 2 jaar: uit eigen wil zichzelf beperking opleggen
1,5 – 2 jaar: 1ste tekenen van moreel besef
vanaf 2 jaar: ontwikkeling van uitsteltolerantie: behoeftebevrediging uitstellen,
1ste tekenen van trots en schaamte (schaamte voor iets dat niet ‘hoort’ ontstaat
zonder aanwijsbare oorzaak en lijkt in aanleg gegeven te zijn (Kagan)
3 – 4 jaar: schaamte (alleen bij confrontatie met ander) en schuldgevoelens
(innerlijk besef)
vanaf 7 jaar: cognitieve behoefte aan consistentie en aan logische
samenhang tussen regels onderling en tussen regels en gedrag
(Bron geraadpleegd op 6 november 2009 van http://members.lycos.nl/opsychologie/newpage3.html).
Piaget en Kohlberg stellen beide dat mensen een aangeboren gevoel voor rechtvaardigheid
hebben. Ze stellen ook dat morele ontwikkeling samenhangt met verstandelijke ontwikkeling.
Als een kind verstandelijk nog niet in staat is om op een bepaalde manier te redeneren, kun
je ook niet verwachten dat het een bepaalde morele afweging kan maken (Morele ontwikkeling
(o.a. volgens Piaget),Henk Algra, 31 mei 2008).
Kohlberg is van mening dat kinderen tot 10 jaar zich in het preconventioneel stadium
bevinden. Kinderen in dit stadium vertonen moreel gedrag enkel om straf te vermijden.
Gedrag wordt dus bepaald door externe factoren (De morele ontwikkeling van kinderen, Marja
Bos-Meeuwsen, Groei 2003-3).
2
, Lickona deelt de moraliteit op in twee stadia:
1) 0 – 4 jaar: ik ben de belangrijkste: egocentrisch denken
2) 4 – 6 jaar: ik moet doen wat er gezegd wordt: kinderen op deze leeftijd begrijpen dat
anderen eisen stellen en passen zich daaraan aan. Dit doen ze wel enkel uit angst
voor straf. Ze hebben nog veel regels nodig en zien de ouders als baas.
Deze stadia komen goed overeen met de indeling van Piaget (De morele ontwikkeling van
kinderen, Marja Bos-Meeuwsen, Groei 2003-3).
John Locke stelt, in tegenstelling tot Piaget en Kohlberg, dat moraal ingeprent wordt door
opvoeding en ervaring. Rousseau is echter van mening dat mensen geboren worden met
het vermogen medelijden te voelen. Hij stelt dus dat mensen van nature beschikken over
een zekere moraal. Ook Kant stelt dat mensen van bij de geboorte over een zekere morele
wet beschikken (Slaan mag nooit, weten peuters al, Peter Giesen).
De Katholieke Universiteit Leuven stelt dat de morele ontwikkeling kan opgesplitst worden
in drie stadia:
1) Kinderen van 2 tot 3 jaar volgen enkel de regels als de persoon die stelt erbij is. Ze
zien stout gedrag als gedrag dat betrapt wordt.
2) Een besef van goed en kwaad is aanwezig bij kinderen van 3 tot 8 jaar. Ze gaan
gedrag echter nog altijd beoordelen naar het gevolg, niet naar de intentie. Kinderen
op deze leeftijd kunnen zich soms zo strikt aan de regels houden dat het omgekeerd.
Zo zal een kind bijvoorbeeld de lucifers niet afpakken waarmee zijn jongere broer aan
het spelen is. Dit omdat het geleerd heeft dat dingen afpakken niet mag.
Kinderen van 8 tot 9 jaar ontwikkelen het vermogen tot inleven in situatie en de gevoelens
van anderen. Op deze leeftijd kijken ze wel naar de intentie van gedrag om het te beoordelen
(Bron geraadpleegd op 6 november 2009 van
http://www.kuleuven.be/thomas/basisonderwijs/leerplannen/kleuteronderwijs/zoek.php?
hoofdstuk=8&id=216-236).
Deze indeling komt vrij goed overeen met deze van Piaget, enkel de leeftijden verschillen
licht.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sjorsvdiepen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.