Positieve Psychologie; De toepassingen
Hoofdstuk 1. Positieve Psychologie (PP)
PP is een snelgroeiende stroming, gericht op welbevinden en optimaal functioneren.
PP richt zich op het versterken van mogelijkheden om een plezierig, goed en zinvol leven te leiden,
met positieve relaties en iets bereiken in het leven.
Missie PP: dat wat goed is versterken.
Psychopathologie en positieve geestelijke gezondheid zijn twee verschillende, elkaar aanvullende
indicatoren van geestelijke gezondheid → de samenhang tussen beide is negatief: psychische
problemen gaan vaker samen met een slechte positieve geestelijke gezondheid dan een goede.
Maar die relatie is beperkt, mate van de één zegt niet veel over de mate van de ander!
POSITIEVE PSYCHOLOGIE
PP: wetenschappelijke en sociale stroming in de psychologie waarin welbevinden en optimaal
functioneren (individueel, relationeel, organisaties, en samenleving) centraal staan.
Keyes en Lopez: mental health is niet hetzelfde als de afwezigheid van mental illness.
Mental health is meer: de aanwezigheid van welbevinden → het gaat om wat er goed gaat, niet wat
er fout gaat.
Definitie geestelijke gezondheid WHO: toestand van welbevinden waarin het individu zijn
mogelijkheden realiseert, kan omgaan met de normale stress van het leven, productief kan zijn in het
werk en een bijdrage kan leveren aan de samenleving.
Grondleggers PP; Seligman en Csikszentmihalyi → psychologie veel breder terrein dan alleen (g)gz.
KORTE HISTORIE
Eyeopener Seligman door Nikkie-principe (verhaal van zijn dochter).
PP is de stroming die uitgaat van de sterke kanten van de mens en de veronderstelling dat geluk niet
alleen het gevolg is van de juiste genen of toeval, maar te vinden is door het identificeren en
gebruikmaken van de sterke kanten die iemand bezit.
WELBEVINDEN
Seligman baseerde zijn well-being theory op vijf pijlersn → PERMA: Positive emotions, Engagement,
Relations, Meaning en Accomplishment.
1. Het plezierige leven
− Hier is plaats voor plezier en genieten.
− Gaat om ervaring van positieve gevoelens:
▪ In hoeverre voel je je gelukkig en tevreden?
2. Het goede leven
− Betrokkenheid bij je werk, hobby’s en relaties.
− Het betrokken leven verwijst naar je inzet bij wat je doet:
▪ In hoeverre ervaar je een gevoel van persoonlijke vervulling?
3. Het hebben van positieve relaties
, 4. Het zinvolle leven
− Gaat niet alleen over jezelf, maar ook over iets hogers, een goed doel en altruïsme:
de zorg voor anderen.
− Het zinvolle leven verwijst naar het leven dat is gericht op iets wat groter is dan de
eigen persoon:
▪ In hoeverre heb je het idee onderdeel te zijn van en bij te dragen aan een
groter geheel?
5. Iets bereiken in je leven
− Gaat over het neerzetten van prestaties en succes.
Gebruikmaken van je sterke kanten leidt niet alleen tot een beter leven, maar ook tot meer positieve
emoties, meer zingeving, betere relaties en betere prestaties.
De PERMA-Profiler meet deze 5 pijlers in combinatie met negatief affect en gezondheid.
De definitie van positieve geestelijke gezondheid van WHO, wordt verdeeld in 3 componenten:
• Emotioneel welbevinden: de tevredenheid met het eigen leven en het ervaren van positieve
gevoelens als geluk en interesse.
o Subjectief welbevinden
• Psychologisch welbevinden: gericht op optimaal functioneren in het individuele leven.
o Zelfverwerkelijking staat centraal, waaronder het ervaren van een doel en richting in
het leven, het idee van ontwikkeling, en een positieve houding t.o.v. jezelf.
• Sociaal welbevinden: richt zich op optimaal functioneren in sociale groepen en de
samenleving.
o Hieronder valt het idee deel uit te maken van een gemeenschap; het idee dat
anderen je activiteiten waarderen, en een positieve houding t.o.v. mensen om je
heen.
Is nog onduidelijkheid over de samenhang tussen deze componenten van positieve geestelijke
gezondheid.
STERKE KANTEN
Uitgangspunt PP: reguliere psychologie is te eenzijdig gericht op klachten en te weinig op krachten.
Mensen die meer gebruikmaken van hun sterke kanten scoren hoger op zelfvertrouwen, ervaren
competentie, realisatie van doelen en welbevinden.
Sterke kanten blijken als buffer te dienen tegen psychische stoornissen → optimisme blijkt depressie
te voorkomen.
De sterkekantenbenadering geeft aandacht aan goede eigenschappen die iemand bezit en zorgt
ervoor dat motivatie toeneemt, omdat je werkt op basis van waar je goed in bent → zorgt ervoor dat
groei bevorderd wordt → je kijkt naar mogelijkheden.
Sheldon, Jose, Kashdan en Jarden stelden lijst samen van 10 belangrijkste sterke kanten als het gaat
om bereiken van doelen en welbevinden:
1. Nieuwsgierigheid
2. Het idee dat je controle hebt over goede en slechte gebeurtenissen
3. Aanwezigheid van zingeving
4. Volharding
5. Dankbaarheid
6. Gebruik van sterke kanten
7. Neiging tot plezier maken
8. Neiging tot betrokkenheid
, 9. Neiging tot zingeving
10. Genieten van het moment
Belangrijkste: volharding en nieuwsgierigheid.
Volharding nodig om doelen te bereiken; nieuwsgierigheid nodig om meer welbevinden te ervaren.
Als je aan doelen werkt waarbij nieuwe dingen ontdekt kunnen worden, zul je je gelukkiger voelen.
Bij zoeken of bouwen naar/aan sterke kanten wordt meestal naar 1 sterke kant tegelijk gekeken,
i.p.v. hoe meerdere sterke kanten onderling samenhangen en elkaar kunnen versterken.
Onderzoek: mensen die zowel dankbaar als volhardend zijn hebben nauwelijks suïcidale gedachten.
Dankbaarheid is gerelateerd aan aandacht voor buitenwereld en voor zowel het verleden als heden.
Bij volharding ga je door ondanks obstakels, heb je aandacht voor de toekomst en accepteer je dat
het moeite kost om zinvolle doelen te bereiken.
➔ Mensen die combi van deze sterke kanten bezitten: gezonde oriëntatie op verleden, heden en
toekomst, en zijn ze daardoor veerkrachtig en niet suïcidaal.
Zelfdeterminatietheorie: theorie die ervanuit gaat dat mensen 3 basisbehoeften hebben:
1. Behoefte aan competentie
2. Behoefte aan autonomie
3. Behoefte aan verbondenheid en acceptatie
Deze theorie geeft goede onderbouwing sterkekantenbenadering → in de sterkekantenbenadering
wordt aan deze 3 behoeften voldaan, waardoor welbevinden kan toenemen.
VIA SIGNATURE STRENGTHS TEST
Deze test heeft als doel een universeel classificatiesysteem van deugden (karakterkrachten) en sterke
kanten te ontwikkelen als tegenhanger van het classificatiesysteem van psychische stoornissen DSM-
5. Worden 24 sterke kanten onderscheiden, ingedeeld in 6 deugden.
STRENGTHSFINDER
Maakt onderscheid tussen talenten en sterke kanten.
Talent: natuurlijk terugkerend gedragspatroon dat op productieve wijze kan worden aangewend.
Sterke kant: het vermogen om consistent op excellent niveau te presteren op een taak.
Talenten kunnen zich tot sterke kanten ontwikkelen door te leren en te oefenen.
R2 STRENGTHS PROFILER (LINLEY)
Onderscheidt 60 sterke kanten (persoonlijkheidskrachten).
Om iets een sterke kant te noemen moet het aan 2 voorwaarden zijn voldaan:
1. Competentie
2. Energie
Sterke kant is dus iets waarin je goed bent en waarvan je energie krijgt.
Linley onderscheidt potentiële sterke kanten (unrealised strengths) en manifeste sterke kanten
(realised strengths).
TALENTENWIJZER
Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen persoonlijke kwaliteiten (talenten en persoonlijke
kerncompetenties (sterke kanten).
Persoonlijke kwaliteiten: positieve persoonlijkheidseigenschappen.
Kerncompetentie: competentie waarin iemand, binnen zijn eigen mogelijkheden, een zeer hoog
niveau heeft bereikt.
