In dit document heb ik de casussen uit het werkboek rechtsgeschiedenis kort samengevat en de vragen inclusief de antwoorden bijgevoegd. De casussen die je zelf moet bestuderen voor het tentamen zijn aan de hand van de online video's en de tekst uit het werkboek uitgebreid samengevat.
De volgende c...
Week 1 - Mr Oades, een wonderlijk verhaal
In deze zaak gaat het om interpretatieverschillen. Moet de tekst in de wet letterlijk worden
uitgelegd, of naar de bedoeling van de wet? Men verwacht dat een codificatie ervoor zorgt
dat alle gevallen eenduidig behandelt, maar dit is door de interpretatiemogelijkheden niet het
geval. Het geval van Oades viel onder een uitzondering van een artikel uit de Code Civil,
waardoor hij niet berecht werd.
1 Welke drie processen spelen zich af in dit verhaal?
De buren gaan naar de rechter voor overspel. Het was een strafklacht maar het huwelijk
werd geldig verklaard omdat ze een trouwakte hadden. Hij werd vrijgesproken. Bij dezelfde
rechter werd dezelfde klacht ingediend. Hij werd weer vrijgesproken op grond van art 61 BW
omdat je na 5 jaar weer opnieuw mag trouwen. Het derde proces was de Ovj die Oades in
staat van beschuldiging stelde wegens bigamie. Hij werd weer vrijgesproken.
2 Welk juridisch probleem kon hier naar Californisch recht kennelijk niet tot
tevredenheid van iedereen worden opgelost?
Hoe ga je met vermiste personen om? Kun je een huwelijk dan nietig maken?
3 Welke bepaling van Californisch recht vormde een obstakel die bigamie zoveel
mogelijk vermijdt?
Vernietiging kon slechts worden ingesteld door 1 van de 2 partijen bij het tweede huwelijk, of
door de echtgenoot of echtgenote van het 1e huwelijk.
4 Hoe wordt dit probleem naar huidig Nederlands recht opgelost?
art. 1:149 BW.
5 Welk probleem komt hier aan de orde?
De wet niet naar de bedoeling van de wet te worden uitgelegd.
Week 2 - Honkbal en het Romeins recht
Deze casus ging om de vraag wie de eigendom van de bal heeft verkregen. De regel van
keizer Hadrianus geldt uiteindelijk hier: de leer van de billijke verdeling. Het eigendom werd
over de 2 personen verdeeld.
1 Welke onderdelen van de wetgeving van Justinianus tref je hier aan, en welke niet?
Wel: Digesten en Instituten. Niet: Codex en Novellen.
2 Wat is de betekenis geweest van de jurist Julianus voor het edict van de praetor?
Julianus heeft het edict definitief gemaakt op verzoek van Hadrianus.
3 Hoe kan verklaard worden dat de meningen van juristen in het Romeinse recht
uiteindelijk tot rechtsbron zijn geworden?
Keizer Augustus gaf de beste juridische adviezen, een soort keizerlijke vergunning om in het
openbaar adviezen uit te brengen. Deze adviezen (ius) kregen een soort wettelijke status.
4 Welke instanties hebben in Rome in de loop van de tijd wetgevende macht gehad?
Volksvergadering, plebs vergadering, senaat en keizer.
, 5 Wat is de oudste Romeinse codificatie?
De wet van de 12 tafelen.
Week 3 - Van Bijnkershoek, gewoonterecht en de codificatiegedachte
In de tijd van Van Bijnkershoek (voor de tijd van de codificaties), bestond het recht uit
verschillende rechtsbronnen waaruit de rechter een keuze moest maken, voordat hij een
uitspraak kon doen. Het plaatselijke of lokale recht ging voor op het gemene recht.
Daarnaast was het mogelijk dat het gewoonterecht moest worden toegepast. Wetgeving en
gewoonterecht waren beide primaire rechtsbronnen. Aan welke bepaling dient de voorkeur
te worden gegeven als ze met elkaar in strijd zijn? Julainus vond dat een regel van
gewoonterecht een wettelijke regel opzij kon zetten. Hij gebruikte daarvoor als argument de
aard van het gewoonterecht: dit is wat het volk goed vindt, net zoals de wet. In rangorde
bestond er dus geen verschil tussen wetten en gewoonterecht. De voorrang kon alleen
vastgesteld worden door de lex posterior-regel. Een latere regel van gewoonterecht kon dus
een eerdere wet opzij zetten, maar omgekeerd kon een jongere wet een andere regel van
gewoonterecht afschaffen. Dit kon alleen stand houden als de volksvergadering inderdaad
de Romeinse wetgever was. In de keizertijd was dit weer anders. Keizer Constantijn zei, het
gezag van het gewoonterecht was groot, maar niet zo groot dat het boven de wet ging. In de
zaak werden de wetten door de gewoonte opzij gezet.
1 De optekening van een regel van gewoonterecht kan behulpzaam zijn bij het
bewijzen van het bestaan van een regel van gewoonterecht. Die optekening levert
echter geen sluitend bewijs op. Waarom niet?
De optekening van gewoonterecht levert geen codificatie op. Want het mist de exclusiviteit.
Gewoonte is ‘levend’ en verandert telkens. Wanneer er iets verandert is, is de gewoonte
weer de rechtsbron, en dus niet de optekening.
2 Er bestaan in dit geval strijd tussen een drietal rechtsbronnen. Welke zijn dat en ten
gunste van welke rechtsbron valt de beslissing uit?
Gewoonterecht, Zee Ordonnantie van Philips de 2e en de ordonnantie over verzekeringen
van Rotterdam. Het viel uit ten gunste van het gewoonterecht. Hij werd gewoon uitbetaald.
3 In het staatsrecht wordt wel onderscheid gemaakt tussen de democratie en de
monarchie. Wat houdt dat verschil in en voor welke staatsvorm zal de opvatting van
Julianus en voor welke die van keizer Constantijn de meest aangewezene zijn?
Bij een democratie ligt de macht bij het volk. Bij een monarchie ligt de macht bij een
staatshoofd. Bij Julianus past de democratie meer omdat hij spreekt over een
volksvergadering. Bij Constantijn past de monarchie meer omdat hij zegt dat het
gewoonterecht niet boven de wet gaat. Hiermee wilde hij de macht behouden.
4 Verdraagt de gelding van het gewoonterecht zich met de codificatiegedachte?
Nee, gewoonte geeft geen recht, dan alleen wanneer de wet daarop wijst. Een codificatie is
exclusief.
Week 4 - Marbury v. Madison
In deze zaak geeft het Hooggerechtshof van de VS zichzelf de bevoegdheid om wetten van
het Amerikaans Congres te toetsen aan de Grondwet van de VS. Dat wil zeggen dat de
rechter kijkt of die wetten niet in strijd zijn met de Grondwet.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudent_z. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
