iPabo leerjaar 1
Pedagogiek periode 1
Legenda:
De namen zijn rood.
Alles wat blauw is, is aanvulling vanuit de dia’s van de lessen.
Als er | voor de zin of het begrip staat, betekent dit dat het wel belangrijk leek om even te noemen,
maar niet om uit te werken.
1.
*
Lea Dasberg
Meeloper: kennismaken en meelopen met de bestaande ontwikkelingen, kennisnemen van nieuwe
inzichten, vaardigheden leren om je in de samenleving goed te kunnen redden en daaraan
constructief te kunnen bijdragen.
Dwarsligger: kritisch leren kijken naar de bestaande ontwikkelingen en nieuwe inzichten in de
huidige samenleving. Gaat om vormen van een eigen mening, het ontwikkelen van het vermogen
anders te durven zijn. Dat je ‘nee’ durft te zeggen tegen de heersende opvattingen.
*
Micha de Winter
Maatschappelijk opvoeden: samenleving heeft gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor
grootbrengen van de nieuwe generatie.
(Perquin) Sociale verbondenheid: kinderen moeten leren om samen te werken aan
gemeenschappelijke doelen waarin sociale verbondenheid tot stand komt.
*
Biesta
Inhoud + doel + relatie (iets, iets waardevols, door iemand)
De verbindingen van mens en wereld: nieuwe generatie helpen een stap in de wereld te zetten, zich
met de wereld te verbinden.
Dialoog tussen mens en wereld: hoofd, hart en handen (Pestalozzi); taak van de leraar is om de
dialoog tussen kind en wereld vorm te geven -> je ervaart weerstand van de wereld en gaat hiermee
aan de slag.
Gaat er niet om dat een kind leer zichzelf als centrum van de wereld te zien, maar om zichzelf in de
wereld te zien.
*
Pedagogische opdracht of Pedagogische kwaliteit: vormt kern van onderwijs, waartoe willen wij
kinderen opvoeden? Kinderen begeleiden bij menswording, bij het leren meelopen en dwarsliggen
en het leren betrokken, sociale volwassenen te worden.
Pais = kind
Agogein = leiden
,*
Wezenskenmerken van mens-zijn:
Creator Scheppend bezig zijn
(Keuze – ) Keuzevrijheid Het maken van eigen keuzes
Verantwoordelijkheid Verantwoordelijk zijn voor wat je zegt en doet
Betekenis (geven) Betekenis geven aan de wereld om je heen
Zinzoekers – Zingevers Zin zoeken en geven aan je bestaan
*
Dick Swaab neurobioloog en hersenonderzoeker; wij zijn ons brein. Natuurwetenschappen
Herman van Praag psychiater; wij zijn ook onze geest. Sociale wetenschappen.
*
‘Capabilities’ benadering / Human Capabilities Aproach van Nussbaum.
Niet meer kijken naar BNP bij meten van welvaart van een land, maar naar de mogelijkheden die
mensen krijgen om bepaalde “capabilities” te ontwikkelen waar ze recht op hebben.
- Drie kern ideeën:
1. Elk mens wordt geboren als uniek wezen met talenten en mogelijkheden. Deze zouden ontwikkeld
moeten worden, zodat elk mens kan worden zoals hij in aanleg is.
2. Elk mens blijft zelf verantwoordelijk voor dit proces.
3. Een goede samenleving is een samenleving die iedereen in de gelegenheid stelt om zijn
capaciteiten te ontplooien.
- Tien fundamentele ‘capabilities’
1. Leven: instaat zijn om een leven van normale duur te leiden.
2. Lichamelijke gezondheid
3. Lichamelijke onschendbaarheid: vrijwaring van geweld en vrijheid op het gebied van
voortplanting en seksuele bevrediging.
4. Zintuigelijke waarneming, verbeeldingskracht en denken (scholing, schrijven, vrijheid van
meningsuiting en expressie).
5. Gevoelens: instaat zijn tot het beleven van gevoelens.
6. Praktisch inzicht
7. Sociale banden: instaat zijn om voor en met anderen te leven.
8. Andere biologische soorten: instaat zijn om te leven met zorg voor en in relatie met dieren,
planten en de wereld van de natuur.
9. Spel: lachen, spelen en genieten van recreatieve activiteiten.
10. Vormgeving van eigen omgeving: politiek en materieel.
Menswaardige ontwikkeling staat en valt met de vrijheid om zelf te mogen kiezen hoe men deze
‘capabilities’ wil ontwikkelen.
*
Begrip opvoeden:
a. het kind dat iets leert, ervaring opdoet; hoe dit gebeurt is afhankelijk van zijn aard, zijn
ontwikkelingsniveau en zijn gevoeligheid voor de invloed die volwassenen op hem uitoefenen.
b. de opvoeder die invloed uitoefent; opvoeden is doelbewust bezig zijn, hij heeft bepaalde
bedoelingen met het kind. Wijze waarop opvoeder zijn doelen wil bereiken, kan verschillen.
, *
Langeveld we kunnen ons niet tot volwaardig mens ontwikkelen als er geen spraken is van
opvoeding. Hij onderscheidt in het geheel van opvoeding:
1. Het opvoeden als het handelen dat bewust wordt verricht om een opvoedingsdoel te
bereiken.
2. Het actief deelnemen van de opvoedeling zelf aan zijn opvoeding.
3. De omgang (natuurlijke verhouding opvoeder en kind)
4. Het milieu: de omgeving heeft ook invloed op de opvoeding (opleidingsniveau, politieke
voorkeur of woonomgeving van de ouders).
Opvoeden moet voor het kind zo ongemerkt mogelijk zijn.
- Doel van opvoeding is de volwassenheid. Het eigenlijke kenmerk van volwassenheid is
zelfverantwoordelijke zelfbepaling.
*
Natuurlijk opvoeder primair gezag
Beroepsopvoeder onderzoekende houding; openstaan voor kind en wat het kind meemaakt.
*
Belangrijk aspect van opvoeding is het inleiden van betekenissen. Kind moet ingeleid worden in de
wereld van betekenissen (bijvoorbeeld wetenschappen) die de mensheid reeds heeft ontwikkeld.
Betekenissen zijn verbonden met een bepaalde cultuur en vormen een bepaald betekenissysteem.
*
Fuhren --------------------------------------------------------- Wachsen-lassen
(Geleid worden) (Natuurlijke ontwikkeling)
“Pedagogische optimisten” “Pedagogische pessimisten”
Gedifferentieerde ontwikkeling. Lineaire ontwikkeling.
(er zijn verschillende ontwikkelingswegen) (fasen van ontwikkeling in vaste volgorde)
Von Humboldt, Locke, Herbart Montessori. Piaget, Steiner.
& Aanhangers van bahaviorisme & Aanhangers van de ‘Humanistic psychology’
zoals Watson en Skinner. Rogers en Maslow.
Cultuur-Historisch mensbeeld Naturalistisch mensbeeld
Leren van anderen/leren dankzij Omgeving Aanleg belangrijk
Ontwikkeling gaat via gestuurd leren Natuurlijke ontwikkeling van het kind
Leren gaat vanzelf, met gevoelige perioden
*
Cultuur-historische school; Vygotsky
Niet alleen natuurlijke ontwikkeling maar ook
sturing nodig
Kinderen moeten geleid worden (Fuhren),
maar kunnen niet op elke leeftijd alles leren
(Wachsen-lassen).
*
Imelman; Opvoeden:
1. Het gaat over het doel van opvoeden
2. Er is geen verschil tussen opvoeden en onderwijzen
