Alle kenmerkende aspecten van hoofdstuk 4 Ontdekkers en Hervormers aantekeningen. Deze kenmerkende aspecten zijn gemaakt aan de hand van het boek Feniks voor 4, 5 en 6 VWO
Hoofdstuk 5: Ontdekkers en Hervormers
Aantekeningen:
Terugkeer Grieks-Romeinse cultuur in West-Europa
● Kruistochten: kennis over Grieks-Romeinse wetenschap, producten.
● Agrarisch stedelijke samenleving: handel tussen Midden-Oosten en West-Europa.
● Arabische overheersing van Spanje
● 1453 Val van Constantinopel = Val van Byzantijnse Rijk
Christenen vluchtten naar Italië, ze hebben Grieks-Romeinse cultuur, ze nemen
kennis mee
Invloed Renaissance:
● Architectuur: Grieks-Romeinse bouwstijl komt terug; zuilen en timpaan
● Beeldhouw- en schilderkunst: emoties, realisme, mens staat centraal, perspectief,
natuur
● Wetenschap
Hoe herken je in een bron de Renaissance tijd?
- Wetenschappers/onderzoek gaat terug naar de oudheid
Griek Ptolemaeus: geocentrisch wereldbeeld → aarde middelpunt heelal
Copernicus: heliocentrisch wereldbeeld → zon middelpunt heelal
Mensbeeld Middeleeuwen?
● Memento mori = gedenk te sterven
● Mens is gefocust op geloof
● Individu telde niet mee
Voorbeeld: kunstschilders zijn ambachtslieden, géén kunstenaars
Mens Renaissance:
● Carpe diem = pluk de dag!
● Mens gefocust op andere dingen als geloof
● Mens staat centraal, individu is belangrijk
● Mens moet zichzelf ontwikkelen → homo universalis (alleskunner)
Bijvoorbeeld Leonardo da Vinci
Kunstschilder werd kunstenaar, bewonderd om zijn talent
Hus: Paus geen plaatsvervanger Christus, geen verloop van kerkelijke ambten, geen
aflaathandel
Geert Grote / Moderne Devotie: beweging die gericht was op sober / eenvoudig leven
Erasmus: opleiding bij Moderne Devotie onderzoek oorspronkelijke tekst Bijbel →
Fouten opsporen in vertaling.
Kritiekpunten
- kerk was (te) rijk
, - geestelijken / paus leven niet volgens regels Bijbel
- aflaathandel (zij vinden niet dat geld tegenover slechte daad / zonde staat.)
- geestelijken slecht opgeleid
Actie van Maarten Luther:
- 95 Stellingen in 1517
- Bijbel in ‘t Duits vertalen
Kerkelijke reactie Paus: Luther in kerkelijke ban (wordt de kerk uitgegooid)
Reactie wereldlijke leider → keizer Karel ㅍ: 1521 Rijksdag te Worms
↓
Bijeenkomst van alle Duitse vorsten
(Keizer Karel stond bovenaan en onder hem stonden alle Duitse vorsten)
Politieke motieven Karel ㅍ:
- eenheid in Heilige Roomse Rijk, eenheid van geloof (= katholiek).
Motieven Duitse vorsten:
- politiek: tegen politieke macht Karel ㅍen zelf meer macht krijgen.
- economisch: als duitse vorst protestant werd, dan pikte hij eigendommen van
katholieke kerken / kloosters in.
- religieus motief: eens met ideeën Luther
Rijksdag: Luther in kerkelijke ban (iedereen mag hem dan ook doden)
→ maatschappelijk gevolg: boerenopstanden. Luther is het niet eens met de
boeren en opstand wordt dus neergeslagen.
Idee Luther is namelijk: dat je altijd je vorst moet gehoorzamen.
Hervorming / Reformatie: katholiek kerk verbeteren.
↓
na ban Luther: protestantse kerk opgericht.
Politiek gevolg van hervorming: oorlog Karel ㅍ< -- > Duitse Vorsten
1555 Religie vrede van Ausburg.
Duitse vorsten winnen en bepalen nu zelf in hun staat hun eigen godsdienst.
Religieuze gevolg → splitsing christelijke kerk in katholieke / protestanten (tot op
de dag van vandaag.)
oorzaak → omdat Luther verbannen is.
Economische gevolgen: bezittingen katholieke kerken ingenomen als staat protestant wordt.
Verschil Luther / Calvijn:
Luther: altijd vorst gehoorzamen.
Calvijn: je mag vorst afzetten als hij niet volgens regels van God regeert. Dit
wordt in Nederlandse opstand gebruikt om Filips ㅍaf te zetten. En predestinatie.
1598 Edict van Nantes: rechten voor protestanten (Hugenoten)
1543 de Nederlanden apart v. Heilige Roomse RIjk.
Karel V:
1. centralisatiepolitiek vanuit één centraal punt regeren (Brussel) en overal dezelfde
wetten/regels.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper verakuijpers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
