Een beknopte samenvatting dat is opgesteld ter voorbereiding op het tentamen. Deze samenvatting is uiterst geschikt om de kern uit het boek en de colleges te leren, want de belangrijkste begrippen zijn overgenomen en de definities daarvan beschreven. Alles is zo kort en bondig mogelijk beschreven o...
Inhoud
Leerdoelen van dit vak ............................................................................................................................ 2
Definities politiek..................................................................................................................................... 3
Politieke problemen ............................................................................................................................ 3
Politiek en overheid............................................................................................................................. 3
Politiek en het verdelingsvraagstuk .................................................................................................... 3
Politiek en collectieve-actieproblemen ............................................................................................... 4
Beleid ....................................................................................................................................................... 5
De beleidscyclus .................................................................................................................................. 5
Modellen van politieke besluitvorming............................................................................................... 5
Het politiekesysteemmodel ................................................................................................................ 6
Het barrièremodel ............................................................................................................................... 7
Welfare Triangle ...................................................................................................................................... 9
Politieke stromingen ............................................................................................................................... 9
Kenmerken van een staat...................................................................................................................... 10
De Nederlandse staat ............................................................................................................................ 10
Rechtstaat.......................................................................................................................................... 10
Gedecentraliseerde eenheidsstaat ................................................................................................... 11
Politiek-bestuurlijke instituties.............................................................................................................. 11
De Staten-Generaal ........................................................................................................................... 14
De Tweede Kamer ......................................................................................................................... 14
De Eerste Kamer ............................................................................................................................ 14
Overige Hoge Colleges van Staat en vaste colleges van advies ........................................................ 14
Nationaal bestuur: het Rijk................................................................................................................ 16
Middenbestuur: provincie en waterschap ........................................................................................ 16
Bestuurslagen van Nederland ........................................................................................................... 17
De organisatie van rechtspraak ............................................................................................................. 17
Europees bestuur .................................................................................................................................. 20
Internationale samenwerking ........................................................................................................... 20
Benelux .............................................................................................................................................. 20
De Raad van Europa .......................................................................................................................... 21
De Europese Unie (EU) ...................................................................................................................... 21
Soorten besluiten .............................................................................................................................. 22
Voorbeeldvragen tentamen laatste college .......................................................................................... 24
,Leerdoelen van dit vak
De student kan:
• De begrippen overheid, politiek, beleid en openbaar bestuur uitleggen en hun onderlinge
verhouding duiden;
• Modellen van politiek en beleid beschrijven, uitleggen en toepassen om actuele politiek-be-
stuurlijke situaties te beschrijven en analyseren;
• De kenmerken van Nederland als democratische rechtsstaat, constitutionele democratie en
gedecentraliseerde eenheidsstaat beschrijven en aan de hand van die kenmerken actuele po-
litiek-bestuurlijk situaties beschrijven en analyseren;
• De inrichting van het openbaar bestuur in Nederland op drie niveaus beschrijven en uitleg-
gen en de rol van de verschillende actoren daarbinnen uitleggen;
• Het openbaar bestuur in Nederland plaatsen in een internationale politiek-bestuurlijke con-
text, met name in de Europese Unie;
• Een eigen standpunt en positie bepalen in actuele politiek-bestuurlijke vraagstukken.
Literatuur:
Breeman, G.E., W.J. van Noort, M.R. Rutgers (2017), De bestuurlijke kaart van Nederland. Het open-
baar bestuur en zijn omgeving in nationaal en internationaal perspectief. Bussum: Coutinho.
Woerdman, E. (2013), Politiek en politicologie. Groningen/Houten: Noordhoff uitgevers. Alleen
hoofdstuk 1&2.
, Definities politiek
Er is geen juiste/beste definitie van politiek - politicologen zijn daar zelf niet over uit. Bij dit vak ge-
bruiken we drie verschillende benaderingen: politiek en overheid; politiek en het verdelingsvraag-
stuk; politiek en collectieve-actieproblemen.
De overheid speelt in deze benaderingen een belangrijke rol bij maatschappelijke problemen: ervoor
zorgen dat de samenwerking plaatsvindt in het belang van het collectief. Het eigen belang wordt in
deze context afgeremd met wetten.
Politieke problemen
Probleem een ongewenste situatie die als veranderbaar wordt gezien.
problemen kennis twee aspecten: de feitelijke werkelijkheid (objectief) en de
werkelijkheid zoals die wordt ervaren (subjectief).
Politiekprobleem een ongewenste situatie die als veranderbaar wordt gezien, waarbij de over-
heid betrokken is.
er bestaat onder mensen niet altijd overeenstemming over wat een politiek
probleem is. Deze onenigheid heeft drie oorzaken. Ten eerste hanteren men-
sen verschillende normen om de werkelijkheid te beoordelen. Ten tweede
ervaren mensen de objectieve werkelijkheid verschillend; hun oordeel is sub-
jectief. Ten derde zijn mensen het er niet over eens welke problemen tot de
politiek (moeten) behoren.
Politiek en overheid
Waarom stappen mensen met hun problemen naar de overheid? De overheid is als enige bevoegd om
wetten en regels te maken. Bovendien kan de overheid oplossingen voor problemen, desnoods met
geweld, opleggen aan de ingezetenen van haar grondgebíed.
Definities:
Van Deth en Vis een situatie waarbij de overheid betrokken is of zou moeten zijn.
Hoogerwerf het overheidsbeleid, alsmede de totstandkoming en effecten ervan.
De overheid heeft hierin de rol als ‘probleemoplosser’.
Politiek en het verdelingsvraagstuk
In de politiek worden besluiten genomen over de vraag hoe de beschikbare middelen verdeeld moe-
ten worden. Deze besluiten zijn politieke afwegingen. Extra geld voor de een betekent veelal minder
geld voor de ander (in vakjargon wel zero-sum game, genoemd). Het verdelingsvraagstuk beperkt
zich overigens niet tot financiën. In de politiek worden bijvoorbeeld rechten en plichten verdeeld.
Maar het kan ook gaan over de verdeling macht en waarden.
Definities:
Lasswell wie krijgt wat, wanneer en hoe?
Easton de gezaghebbende toedeling van waarden voor een samenleving.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Gaantje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
