Neuropsychologie (7012K2002Y )
Cursusjaar: 2020/2021
Semester: 1 blok 2
1. College 3) (kijk vanaf slide 44 tot het einde)
Stof: 15_Depression
2. College 7a) (kijk vanaf begin tot slide 34; De opdracht op slide 47 is vervallen)
Stof: 3.4b_ResearchMethods
3. College 8) (kijk vanaf slide 35)
Stof: Het puberende brein Hfst 2
4. College 9) (kijk t/m slide 20)
Stof: Het puberende brein Hfst 3
5. College 11) (kijk in zijn geheel)
Stof: 10_ADHD 11.1_Autism2 13_Tourette 12_Dyslexia
6. College 12) (kijk in zijn geheel)
Stof: 14.1_Intelligence 14.2_FearAnxiety
,College 3) (kijk vanaf slide 44 tot het einde)
Antidepressiva
We gaan het hebben over drie verschillende middelen, waarbij de eerste als eerste werd gebruikt en
de laatste de meest recente is die wordt gegeven. Wat alle antidepressiva met elkaar gemeen
hebben is dat ze ervoor zorgen dat er meer serotonine aanwezig is in de synapsen.
1. Monoamine oxidase inhibitors (MAOIs) Dit is een oude antidepressiva die per toeval is ontdekt
omdat het bij iets anders bleek te werken.
o Inactiveert het enzym dat serotonine afbreekt
o Dieet om tyramine te vermijden anders hoge bloeddruk, het is een middel met veel bijwerkingen
en daarom niet ideaal om te gebruiken.
o Het enzym breekt ook tyramine af
2. Tricyclische antidepressiva
o Verhindert heropname van serotonine, dopamine, norepinefrine
o Veel bijwerkingen (doordat het op 3 neurotransmitters inwerkt)
3. Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs)
o Verhindert specifiek de heropname van serotonine en laat dus de andere neurotransmitters met
rust.
o Minder bijwerkingen, even effectief toen dit middel op de markt kwam, was er een enorme
toename in het nemen van antidepressiva.
Hoe werken antidepressiva?
Je zou denken, dat er te weinig serotonine aanwezig was en dat de antidepressiva ervoor zorgt dat
dit meer wordt aangemaakt, maar dit is niet waar. De stemming verbetert echter pas na een paar
weken. Er is een theorie die zegt: de plasticiteit van de hersenen verbetert, er komen nieuwe
neuronen bij (maar dit kan niet: je wordt geboren met de neuronen die je hebt). Maar nu blijkt dat er
in het gebied van het korte termijn geheugen toch nieuwe neuronen bij kunnen komen, wat gebeurt
wanneer je antidepressiva neemt. Dan is de theorie: misschien verbetert dit je leervermogen,
doordat je kortetermijngeheugen meer neuronen heeft, waardoor je stemming beter wordt. Maar
samengevat kunnen we stellen: we weten niet precies hoe het werkt op hersenniveau, dus dit is een
gedachtegang maar we weten niet of dit echt zo is.
Effectiviteit van antidepressiva
Het lijkt een middelmatig effect te hebben, maar niet voor iedereen. Het is even effectief als
cognitieve gedragstherapie. Therapie effecten lijken wel duurzamer te zijn. In de praktijk wordt vaak
een combinatie van medicatie en therapie ingezet.
Stof: 15_Depression
Mensen met een ernstige depressie voelen zich droevig en hulpeloos het grootste deel van de dag,
elke dag wekenlang
- Afwezigheid van blijheid is een betrouwbaarder symptoom dan toegenomen verdriet
- Er is een vrij sterke relatie tussen een gelukkige stemming en verhoogde activiteit in de linker
prefrontale cortex. De meeste mensen met depressie hebben verminderde activiteit in de linker
prefrontale cortex en verhoogde activiteit in de rechter prefrontale cortex.
Genen
Er is een matige mate van erfelijkheid voor depressie. Caspi et al. → mensen met de korte vorm van
het gen dat het serotonine transportereiwit controleert, hebben meer kans dan andere mensen om
, te reageren op stressvolle ervaringen door depressief te worden. De korte vorm van het gen zelf
leidde niet tot depressie, maar vergrootte de reactie op stressvolle gebeurtenissen.
Antidepressiva
Antidepressiva kunnen in verschillende categorieën worden ingedeeld
- Tricyclische stoffen → worden gebruikt door het transportereiwit om te blokkeren dat serotonine,
dopamine en norepinefrine in het presynaptische neuron heropgenomen worden na hun vrijlating
- Selectieve serotonine herinname remmers (SSRI) → het selectief remmen van de heropname van
serotonine. Het lijkt op tricyclische stoffen, maar met minder bijwerkingen
- Serotonin norepinephrine reuptake inhibitors (SNRI) → blokkeren de heropname van zowel
serotonine als norepinefrine
- Monoamine oxidase remmers (MAOI's) → ze blokkeren het enzym monoamine oxidase (= een
presynaptisch enzym dat catecholamines en serotonine metaboliseert tot inactieve vormen). Mensen
die dit nemen, moeten voedingsmiddelen vermijden die tyramine bevatten (veroorzaakt verhoogde
bloeddruk)
Waarom zijn antidepressiva effectief?
- De meeste mensen met een depressie hebben een lager dan gemiddeld niveau van neurotrofine,
brain-derived neurotrophine factor (BDNF), dat belangrijk is voor synaptische plasticiteit, het leren en
de proliferatie van nieuwe neuronen in de hippocampus. Antidepressiva verhogen de productie van
BDNF, die geleidelijk de groei van nieuwe neuronen in de hippocampus en nieuw leren bevordert.
Electroconvulsive therapy (ECT) → behandeling door een elektrisch geïnduceerde aanval
- Tegenwoordig gebruiken therapeuten ECT vooral voor patiënten met ernstige depressies die niet
reageren op antidepressiva
- De meest voorkomende bijwerking van ECT is geheugenverlies, maar het beperken van de shock tot
de rechter hemisfeer vermindert het neurale verlies
- Het belangrijkste nadeel van ECT is het hoge risico op terugval
Als je depressie hebt en al alles hebt geprobeerd zou je ook kunnen beginnen aan:
- Deep brain stimulation → een arts implanteert een door een batterij aangedreven apparaat in de
hersenen om periodieke stimulatie te leveren aan bepaalde hersengebieden. Die gebieden zijn
gekozen omdat studies hebben aangetoond dat deze gebieden hun activiteit verhogen als gevolg van
antidepressiva
Bipolaire stoornis
Mensen die bipolair zijn, wisselen af tussen 2 polen: depressiviteit en manie
- Manie wordt gekenmerkt door rusteloze activiteit, opwinding, gelach, overmatig zelfvertrouwen,
kruipende spraak en verlies van remmingen. Mensen met manie worden gevaarlijk voor zichzelf en
anderen
- Sommige mensen met een bipolaire stoornis hebben volwaardige manische epitopen (bekend als
bipolaire I-stoornis), en sommige hebben milde of hypomanische episodes (bipolaire II-stoornis)
- De eerste succesvolle behandeling voor bipolaire stoornis is lithiumzout. Lithium stabiliseert de
stemming en voorkomt een terugval in manie of depressie. De dosis moet zorgvuldig worden
gereguleerd, omdat een lage dosis niet effectief is en een hoge dosis giftig is
- Twee andere effectieve geneesmiddelen zijn valproaat en carbamazepine
Seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD) → depressie die terugkeert tijdens een bepaald seizoen,
zoals de winter. Patiënten met SAD hebben vertraagde slaap- en temperatuurritmes. Ze worden later
dan normaal slaperig en wakker. Blootstelling aan felle lichten is meestal effectief bij de behandeling
ervan
