Aantekeningen van de colleges Bureaucratische Revolutie 7-12.
Collegejaar
Gegeven door Robert Stein aan de Universiteit Leiden, opleiding Geschiedenis (BA).
Aantekeningen Bureaucratische Revolutie
College 7-12
Jim Zaat
College 7: Isomorfisme en Change agents
Centrale artikel:
M.J. Jones, ‘The role of change agents and imitation in the diffusion of an idea:
charge and discharge accounting’, Accounting and Business Research 38 (2008),
355-371
Max Weber (1864-1920)
• IJzeren kooi (Stahlhartes Gehäuse) Max Weber Wirtschaft und
Gesellschaft (1922)
Rationaliteit, in relatie tot bureaucratie, is zo overweldigend en efficiënt dat die
onontkoombaar wordt We komen dus niet meer uit die IJzeren kooi
• Weber: Drie achtergronden bureaucratisering
Competitie tussen marktgerichte bedrijven (Vanzelfsprekend je moet allemaal
papieren meenemen en handtekeningen zetten om het product van jouw te
verklaren) Leidt tot bureaucratisering
Competitie tussen staten regeerders willen hun onderdanen en hun staf steeds
meer controleren (centralisering is hier dus een groot aanknopingspunt)
Onderdanen eisen gelijke wettelijke bescherming (bottom-up ontwikkeling)
Rechtzekerheid, Law and Order
• Weber: Stelde een lijst op met tientallen punten waaraan de ambtenarij zich
moest voldoen er komt een groep op met allerlei kenmerken.
Dimaggio en Powell The Iron Cage Revisited (1983)
• Belangrijke publicatie met betrekking tot Isomorfisme Wijze waarop
organisaties hun structuren overdragen
• Achtergrond van bureaucratisering is veranderd (in relatie tot Weber)
• Totale bureaucratisering is ondertussen bereikt (mededeling in 1983 …)
Stein is hier kritisch op Bureaucratie anno 2020 is veel bureaucratischer
dan in 1983
, • Gaat niet om competitie of efficiëntie maar (dit staat juist wel centraal bij
Weber!!):
Bureaucratization and other forms of organizational change occur as the result of
processes that make organizations more similar without necessarily making them
more efficient (= De bureaucratisering geschiet op dit moment langs een andere
logica Staat is de grote motor achter de rationalisering)
Dimaggio en Powell: Isomorphisme
• Organisaties nemen nieuwe vergelijkbare (rekenschaps-) praktijken aan
Competitief in strijd met elkaar concurrentie tussen verschillende eenheden
Institutioneel
Mimetic (nabootsend): aanpassing aan een meer legitieme of meer succesvolle
vergelijkbare organisatie Voorbeeld: België neemt goede werkende maatregelen
tegen het Coronavirus, Nederland zegt: oh dat gaan wij ook doen.
Gedwongen: aanpassing door afhankelijkheid van een andere organisatie
Voorbeeld: Rekenkamer gebruikt een bepaald systeem, Rekenkamer kan tegen
organisaties die daar onder hangen zeggen: we hebben deze norm, die moeten jullie
nu toepassen.
Normatief: aanpassing door professionalisering en structurering Voorbeeld:
Mensen worden verplicht om de papieren/diploma’s te hebben om bv les te geven.
• Onvoldoende aandacht voor divergentie Mensen kunnen namelijk afwijken
om via hun eigen weg het ideale te bereiken (sociologisch)
Isomorphisme moet leiden tot eenheid en centralisatie, dat alle structuren identiek
zijn en dat iedereen de meest succesvolle methode gebruikt.
Michael Jones The role of change agents and imitation in the diffusion of an idea
(2008)
• Specialist accounting history
• Veel nadruk op middeleeuwen
• Toepassing sociale theorie (vindt Stein verfrissend)
, • Kritiek Stein Enigszins Anglocentrisch gericht (Stein: maar is het wel nodig
om alles zo te richten op Engeland?
Change agents (=bemiddelaar in verandering)
• Change agents are active innovators who play a key role in diffusion theory –
the way ideas and practices are disseminated over time
• Sleutelfiguren:
Individuen
Bestuurlijke organisaties (dwingend vernieuwen)
• Voorbeeld boekhouding/rekenschap – verbreiding double entry
Boek lezen Boeken werden in de late Middeleeuwen en Nieuwe Tijd veel
serieuzer genomen en allemaal ook goed gelezen, omdat boeken toen van grotere
waarde waren dan nu verbreiding van ideeën.
Scholing hebben grote invloed gehad op de wijze waarop mensen omgingen
met getallen, boekhouding, enz.
Michael Jones
• Charge and discharge-accounting
The basic principle underpinning the Exchequer system was ‘charging’ the sheriff
with the King’s revenu and ‘discharging’ the sheriff when he had successfully
rendered his account.
Er ontstaat een bepaalde wijze van omvang met die rekeningen
Charge/discharge en controle
Engeland twee keer per jaar controle (pasen en michael mess in september)
Rekenschap met een eed (sherrif legr eed af en belooft alles eerlijk te doen)
Gedetailleerd onderzoek naar de rekening leden van de Exchequer gaan
zorgvuldig kijken of alles klopt.
Formele ‘charge’ en ‘discharge’
Helder protocol
Registervoering
Dus een bureaucratische
procedure
, Figuur 1: Summa Summarum = optellingen van alle optellingen
Figuur 2: Een Typische Charge - Discharge rekening, uit
Gent
Domesday book (boek die alle vorstelijke
bezittingen bijhoud), 1086
• Little Domesday voor Essex, Suffolk en
Norfolk
• Great Domesday voor de overige
graafschappen
Ontwikkelingen in Engeland
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jimzaat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
