Bespaar tijd en moeite met dit bestand. Dit bestand bevat namelijk alle colleges en taken van het blok BMZ2023. Met dit bestand cover je alle tentamenstof. Met dit bestand heb ik een 9 gehaald voor het tentamen!
BMZ2023 – COLLEGE 1: PATIENT
EMPOWERMENT
DONDERDAG 9 JANUARI 2020
De term ‘patiënt’ is tegenwoordig wat achterhaald → is nu meer ‘cliënt’.
WAAROM EEN TAAK OVER PATIËNT EMPOWERMENT?
- Patient empowerment en gerelateerde concepten veel gebruikt in de gezondheidszorg en in
onderzoek
- Onduidelijkheid over de exacte betekenis van deze concepten
- Onduidelijkheid over de samenhang tussen de concepten
- Deze onduidelijkheid heeft geleid tot:
o Problemen in de communicatie hierover tussen onderzoekers, zorgverleners en
beleidsmakers
o Problemen met het meten en vergelijken van esultaten tussen zorgorganisaties
- Belangrijk om meer consensus te creëren!
PATIENT EMPOWERMENT
Patient empowerment
WHO defines patient empowerment as
“A process in which patients understand their role, are given the knowledge and skills by their health-
care provider to perform a task in an environment that recognizes community and cultural differences
and encourages patient participation.”
“Een proces waarin patiënten hun rol begrijpen, de kennis en vaardigheden van hun zorgverlener
krijgen om een taak uit te voeren in een omgeving die maatschappelijke en culturele verschillen erkent
en de participatie van patiënten aanmoedigt.”
OORSPRONG
- Patient empowerment is geïntroduceerd om uitdrukking te geven aan de actieve rol die
patiënten spelen in het besluitvormingsproces over hun gezondheid en kwaliteit van leven
- Vanaf de jaren ‘60 -> steeds meer aandacht voor empowerment
- Hoog op agenda
PATIËNT EMPOWERMENT EN GERELATEERDE CONCEPTEN VOLGENS CASTRO
Definitie patient empowerment (Castro, 2016)
,(gebaseerd op literatuuronderzoek)
• Patient empowerment heeft 2 componenten:
o Individueel
o Collectief
• Individuele patient empowerment:
een proces dat patiënten in staat stelt om meer invloed uit te oefenen over hun individuele
gezondheid door het vergroten van hun vaardigheden om meer controle te krijgen over zaken
die voor hen belangrijk zijn
o Bijvoorbeeld: meer informatie geven, inzet hulpmiddel voor zelfmanagement
• Collectieve patient empowerment:
een proces dat groepen de mogelijkheid geeft hun behoeften te benoemen en actie te
ondernemen om tegemoet te komen aan deze behoeften en hun kwaliteit van leven te
verbeteren
o Bijvoorbeeld: patiëntenorganisaties, cliëntenraad binnen zorgorganisatie
Antecedents/voorwaarden:
- Effectieve communicatie tussen zorgverlener en patiënt
- Afstemmen van zorg op wensen/behoeften/omstandigheden patient (patientgericht)
- Vergroten van de competenties van de patient (kennis, vaardigheden en attitude)
- Actieve participatie van patiënten in de zorg
Attributes/kenmerken:
Unieke kenmerken van PE:
- Het proces van instaat stellen van patienten (om empowered te zijn)
- Het bereiken van persoonlijke verandering in relatie tot anderen
- Zelfbeschikking van de patiënt
o Vermogen om zelf keuzes te maken
Consequences:
- In balans zijn als persoon; een evenwicht tussen gedachten, emoties en acties
, - Gevoel van controle; in staat zijn tot zelfmagement
- Betere kwaliteit van leven
GERELATEERDE CONCEPTEN VOLGENS CASTRO
Castro (2016) focust op twee concepten die gerelateerd zijn aan patient empowerment:
- Verschillende niveaus waarop participatie kan plaatsvinden:
o Micro
o Meso
o Macro
- Vijf soorten patiëntenparticipatie:
o Individuele participatie (d.w.z. meebeslissen over behandeling)
o Betrokkenheid bij de ontwikkeling van zorg
o Betrekken van het perspectief van de gebruiker bij de evaluatie van zorg
o Deelname aan onderwijs en training van zorgverleners
o Deelname in onderzoeksactiviteiten
- Voorwaarde voor patient empowerment
Definitie patiëntenparticipatie (Castro, 2016)
(gebaseerd op literatuuronderzoek)
• Individuele patiëntenparticipatie:
o De rechten en mogelijkheden invloed uit te oefenen op en betrokken te zijn bij de
besluitvorming over zijn zorg
o D.m.v. een dialoog die is afgestemd op zijn voorkeuren en mogelijkheden
o Waarbij de ervaringen van de patiënt gecombineerd worden met de kennis van de
professional.
▪ Bijvoorbeeld meebeslissen over een behandeling
• Collectieve patiëntenparticipatie:
o De bijdrage van (vertegenwoordigers van) patiënten aan het vormgeven van zorg- en
welzijnsvoorzieningen
o D.m.v. actieve betrokkenheid bij activiteiten op individueel, organisatie- en
beleidsniveau
o Waarbij de ervaringen van de patiënt gecombineerd worden met kennis van de
professional
▪ Bijvoorbeeld cliëntenraden die advies geven over beleid binnen een
zorgorganisatie
Patiënt centeredness:
Definitie patient centredness (Castro, 2016)
(gebaseerd op literatuuronderzoek)
- Patient centredness is een biopsychosociale benadering en attitude, gericht op het verlenen
van zorg die:
, o Respectvol is
o Afgestemd is op het individu
o De patiënt in zijn kracht zet (ook beetje relationeel aspect)
- Een randvoorwaarde hierbij is dat de patiënt participeert in de zorg en dat er sprake is van:
o Wederzijds vertrouwen
o Sensitiviteit
o Empathie
o Gedeelde kennis
- Voorwaarde voor patient empowerment
Overeenkomsten tussen de concepten:
Overeenkomsten tussen de drie concepten:
patient empowerment - patient participation - patient centredness
De drie concepten:
- Hebben te maken met de ideologische verschuiving van paternalistische zorg naar zorg die
gebaseerd is op participatie;
- Hebben te maken met het zoeken van de balans tussen de invloed van professionals en
patiënten op de zorg;
- Worden in verband gebracht met begrippen als:
o Macht/invloed (power)
o Communicatie
o Interactie
o Respect voor de mening van de patiënt
o Relatie patiënt-professional
Verschillen tussen de drie concepten:
- Oorsprong:
o Empowerment heeft een politieke achtergrond
o Patient centredness komt uit het medische domein (psychologie en psychotherapie);
o Patient participation komt voort uit een combinatie van sociale en medische
ontwikkelingen (bijv. de toegenomen beschikbaarheid van kennis)
- Niveau van de concepten:
o Patient empowerment en patient participation zijn concepten met meerdere niveaus:
micro, meso of macro niveau
o Patient centredness vindt alleen plaats op micro niveau (patient niveau)
- Perspectief:
o Patient empowerment -> perspectief zorgverlener én patient
o Patient participation -> perspectief patient
o Patient centredness -> perspectief zorgverlener
Samenhang tussen de concepten:
• Patient empowerment is een breder concept dan patient- centredness en patient
participation
• Patient centredness kan gezien worden als een voorwaarde voor patient empowerment
• Patient participation kan als voorwaarde gezien worden van zowel patient centred care als
patient empowerment
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maxime0103. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,89. Je zit daarna nergens aan vast.
