Onderwijsgroep 2. Inleiding in de Pedagogische Wetenschappen
Leerdoelen bij probleem 6.
Wat is een verstandelijke en wat een intellectuele beperking?
Algemene definitie: beperking in intellectuele en sociale, praktische en aanpasvaardigheden.
Aangeboren en zichtbaar voor het 18e jaar.
Lichtverstandelijk beperkt/gehandicapt2:
IQ tussen de 50 en 85 in combinatie met een beperkt sociaal aanpassingsvermogen en
bijkomende problematiek.
Hoe verloopt de opvoeding van een kind door verstandelijk beperkte ouders?
Combinatie van beschermende en risicofactoren op verschillende niveaus 2:
o Ouders
Risico: verwaarlozing, mishandeling en uithuisplaatsing in eigen jeugd,
onrealistisch zelfbeeld, werkloosheid, impulsiviteit, stemmingswisselingen,
beperkt taalvermogen, onderontwikkelde algemene vaardigheden
Beschermend: ondersteuning accepteren, kennis en vaardigheden, goed
aanpassingsvermogen
o Gezinssamenstelling
Risico: aanwezigheid van meerdere kinderen die ouder zijn dan 6 jaar, hoe
ouder het kind, hoe moeilijker de opvoeding
Beschermend: stabiele relatie, sterke partner, samenleven met anderen,
goede omgangsregeling in geval van scheiding
o Kinderen
Risico: gedrags-, gezondheidsproblemen, verstandelijke beperking, hoger IQ
dan de ouders, moeilijk temperament
Beschermend: in staat om rekening te houden met de ouders
o Sociale omgeving (= belangrijkst), hulpverlening en pleegouders
Risico: gedwongen hulpverlening, sociaal isolement, niet ondersteunende
buurt
Beschermend: continuïteit en beschikbaarheid van professionele
ondersteuning, sociaal netwerk, tijdelijke pleegouders
o Solidaire samenleving
Risico: financiële problemen, wachtlijsten
Beschermend: minder stigmatisering
Positieve/negatieve effecten:
Veel problemen
o Fysieke en psychische problemen zoals; depressie, gedragsproblemen,
politiecontacten, detentie, echtscheiding en mishandeling
o Vaker verstandelijke beperking & vertraagde ontwikkeling
o Grote kans op afglijden naar lager opleidingsniveau
o Volgen vaker speciaal onderwijs
Loyale kinderen
o Een deel normaal begaafd
o Positieve gevoelens ten aanzien van de ouders
o Loyaal, veerkrachtig en flexibel
Persoonlijkheidskenmerken van het kind spelen mee
o Hebben ze al emotionele, sociale of medische problemen, dan is de kans vergroot dat
die problemen blijvend zullen zijn
o Meer dan de helft v/d gezinnen vorm van kindermishandeling
Onveilige relatie
o Affectieve relatie kan heel sterk, maar ook wispelturig zijn
o Als de kinderen uit huis geplaatst worden, voelen de ouders zich vaak geen ouder
meer en er wordt dan afstand gedaan van het ouderschap en dus van het kind