Namenlijst met korte toelichting van alle personen vernoemd in het handboek K. Deschouwer & M. Hooghe (2015). Politiek: een inleiding in de politieke wetenschappen.
Namenlijst
H 1 Politiek en politieke wetenschap
• Aristoteles
zoön politikon = mens is van nature uit een sociaal wezen dat met anderen samenleeft →
aan politiek valt niet te ontkomen
• Plato
politeia = ideale samenleving
• Pablo Picasso
Guernica: niet alleen politieke wetenschappers praten over politiek, ook journalisten,
kunstenaars, … Guernica = kunstwerk aanklacht tegen Duitse interventie in Spanje.
• Voorlopers moderne politieke wetenschap (systematisch empirische waarnemingen)
- Plato
- Aristoteles
- Montesquieu (scheiding der machten)
- Alexis de Tocqueville (vgl. Amerikaanse samenleving vs. Europese)
- Niccolo Machiavelli (Il Principe)
• David Easton: politieke kringloop: input (eisen en steun) wordt geconverteerd naar output
(beslissingen) + terugkoppeling
- eisen: te talrijk = volume overload; te gevarieerd = content overload →eisen worden door
gatekeepers (sluiswachters) beperkt: belangenorganisaties en politiek partijen zetten
individuele eisen om in algemene
- steun: actief (betogen) /passief (gehoorzamen); zonder minimale steun is de samenleving
sturen
onmogelijk
- terugkoppeling: feedback: beslissingen heeft direct een gevolg op de input
H 2 Staat en macht
• Weber
macht (de mogelijkheid van actor A om bindende beslissingen op te leggen aan actor B,
handelingen die actor B anders niet zou doen), gezag (legitieme macht: traditioneel,
charismatisch, rationeel-legalistisch)
• Amartya Sen
econoom, nobelprijs, mensen zijn geneigd om hun vrijheid op de meest optimale manier te
beleven door al hun capaciteiten te benutten. In alle gevallen waar mensen niet al hun
menselijke capaciteiten benutten, is er sprake van machtsuitoefening (en zelfs van
onderdrukking). Zo is er een machtsverschil met de 3e wereldlanden (ze gaan daar minder
vaak lezen, zich bijscholen, … ze gaan niet al hun capaciteiten benutten → wijst op
machtsverschil)
1
, • Oorsprong van de politiek
- Plato
De Staat: ideaal politiek systeem, natuurlijke perfectie (wereld is een afspiegeling van
de perfectie: allegorie van de grot) → politiek = streven naar perfectie gebaseerd op
rationele inzichten (arbeidsspecialisatie, organisch geheel: burgers zien zichzelf als
een deel van een groter geheel = vrije wil ondergeschikt aan het staatsbelang, leiding
door opgeleide klasse, strak georganiseerde staat, verplichtingen voor de elite: elite
offert zich op voor algemeen belang)
- Aristoteles
organische visie op de politiek: mens is een zoön politikon, spontane politiek
samenleving → overblijfsel: volksjury in Hof van Assisen
meer democratischer (minder absolutisme zoals plato) → directe democratie
eudaimonia: goede leven (=menswaardig leven) staat centraal → geen beperkende
rol van de overheid, maar een rol waar de overheid zorgt voor een volwaardig
menswaardig leven, teleologisch mensbeeld (alles heeft een doel): doel van de
politiek = menswaardig leven
polis = morele leefgemeenschap + politieke gemeenschap
typologie van mogelijke staatsvormen met polis als ideaal (en niet democratie)
Plato: politiek is een zaak van hiërarchie en traditie
Aristoteles: politiek is een zaak van menswaardig samenleven
→ ACTIEF BURGERSCHAP
- Augustinus van Hippo (4e eeuw)
somber mensbeeld: erfzonde: geneigd om kwade op te zoeken (aardse stad is nooit
perfect >< hemel) → daarom zijn er strakke regels nodig (mensen zijn zwak)
stad van God als ideaalbeeld, pleidooi theocratische staatsordening heerser ontleent
zijn gezag omdat het door God is gegeven
- Thomas Hobbes (17e eeuw)
negatief mensbeeld: mens = slecht van nature uit eigenbelang en geweld (oorlog
van allen tegen allen) life is short nasty and brutal
oplossing: rationeel inzicht (rationeel regels afspreken) en macht geven aan een
soeverein
heerser = Levithian (Levithian gaat de orde bewaken) → sociaal contract
heerser ontleent zijn gezag door een sociaal contract, absolutisme,
bewaren van de orde is belangrijker dan de individuele vrijheid (Hobbes: voorvechter
van de vrijheid: je hebt 1 sec vrijheid en dan geef je het af aan de Levithian omdat er
anders constante oorlog gaat zijn)
- Jean-Jacques Rousseau (18e eeuw)
sociaal contract: mensen ondertekenen het zelf, ze gedragen zich als rationele
wezens → positiever mensbeeld
volonté générale (wil van het volk) = doorslag bij politieke beslissingen
H 3 breuklijnen en ideologie
• Lipset en Rokkan (heden)
politieke tegenstellingen ontstaan steeds op breuklijnen (= fundamentele, langdurige,
geïnstitutionaliseerde conflictlijn) → verklaringsmodel steeds terugkerende conflicten
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Milo97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.
