Samenvatting
Samenvatting Biologie thema 3 vertering havo 5 biologie voor jou deel A
Handige en overzichtelijke samenvatting over Biologie Voor Jou boek deel A. Over thema 3 vertering. Havo 5
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
3 beoordelingen
Door: robertwiggers • 11 maanden geleden
Door: liinsweed • 11 maanden geleden
Door: 616027 • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Thema 3: Vertering havo 5Basisstof 1: Voedingstoffen
Voedingsmiddelen: alles wat je eet of drinkt.
Voedingstoffen: zit in voedingsmiddelen
Zes groepen: eiwitten, koolhydraten, vetten, water, mineralen en vitaminen.
Nodig om gezond te blijven. Een tekort kan leiden tot ziekten.
Kunnen gebruikt worden voor verschillende functies in het lichaam:
Bouwstoffen voor de vorming van organische moleculen bij voortgezette assimilatie. Deze
cellen zijn nodig voor vorming van (delen van) cellen en weefsels. Vooral voor groei en
ontwikkeling van het lichaam en voor vervanging van afgestorven cellen zijn bouwstoffen
nodig
Brandstoffen kunnen energie leveren voor de dissimilatie (verbranding). De energie die
daarbij vrijkomt, is bijvoorbeeld nodig voor beweging en lichaamstemperatuur. Ook voor
groei, ontwikkeling en herstel is energie nodig.
Eiwitten (proteïnen en polypeptiden): Binas TB| 67H1
Dierlijke eiwitten: Zit in vlees, vis, melk, kaas en eieren
Plantaardige eiwitten: Zit in brood, graanproducten, peulvruchten, noten en paddenstoelen
Eiwitten worden uit het voedsel gesplitst in afzonderlijke aminozuren, die worden opgenomen in het
bloed. Via het bloed worden aminozuren naar de lever vervoerd en vandaaruit naar alle organen in
het lichaam.
Eiwitsynthese: worden aminozuren in de cellen weer aan elkaar gekoppeld tot eiwitmoleculen
- Bestaan uit 20 aminozuren (12 zelf maken in lever, 8 via voedsel essentiële aminozuren)
- Essentiële aminozuren: moet je via voeding binnenkrijgen, kun je niet zelf maken
- Eiwit bestaat uit een specifiek combinatie van velen aminozuren
- Functie:
Bouwstof voor cellen en weefsels. Maken een deel uit van tussencelstof, zoals de
collageenvezels in beenweefsel en kraakbeenweefsel. Ook reguleren eiwitten bijna alle
processen in een organisme. Ze zijn betrokken bij transport, overbrengen signalen en
chemische reacties.
Brandstof in nood. Eiwitten worden dan omgezet in glucose, dat vervolgens verbrand. Komt
uit je spieren dus spiermassa neemt dan af. Overschot eiwitten worden ook omgezet in
glucose. Bij de dissimilatie van eiwitten ontstaat ammoniak, dat in de lever wordt omgezet in
ureum. Ureum wordt uitgescheiden met de urine.
Enzymen
Enzymen katalyseren stofwisselingsprocessen zonder daarbij zelf te worden verbruikt. Een enzym
heeft een actief centrum met een specifieke ruimtelijke structuur waarop precies een
substraatmolecuul past. Zodra een substraatmolecuul bindt aan het actieve centrum, vindt een
reactie plaats.
, Thema 3: Vertering havo 5
Koolhydraten (sachariden): Binas TB| 67F1-3
Dierlijke koolhydraten: bijna niet
Plantaardige koolhydraten: zoete vruchten, jam, honing, stroop, fructose, sacharose, brood,
aardappelen, rijst en macaroni.
Typen koolhydraten:
o Monosacharide (bv. glucose en fructose), mono= 1
o Disacharide (bv. sacharosen en maltose) di =2
o Polysacharide (bv. zetmeel en glycogeen), poly = veel
- Glycogeen kan opgeslagen worden in het lichaam in spieren en lever als reserve, maar dit is een
beperkte hoeveelheid
- Grootste deel overtollig hoeveelheid koolhydraten wordt omgezet in vet en opgeslagen in het
onderhuidse bindweefsel (onder de huid) of rondom organen (vooral spieren, hart en nieren)
- Functie: brandstof en bouwstoffen
Voedingsvezels: koolhydraten die de mens niet kan verteren
Afkomstig uit de celwand van plantaardige cellen (bv. Cellulose en pectine)
Functie in ons voedsel: stimuleren darmperistaltiek (darmwerking/stoelgang) en
verzadigend gevoel (vol raken).
Vetten (lipiden): Binas TB| 67G1-3
Vetten: halvarine, zonnebloemolie, vlees, vis, kaas, noten, koek, snacks en sauzen.
Typen:
o Lipiden meesten bestaan uit glycerol en 3 vetzuren
o Cholesterol (bekijk laatste basisstof)
Kenmerken:
- Essentiele vetzuur= linolzuur (ook een vitamine) kan lichaam niet zelf maken
- Functie: Bouwstof en vooral brandstof
Verzadigd (dierlijke vetten) Onverzadigd (vooral vis en plantaardige oliën)
Verkeerd/fout Ok
Geen dubbele bindingen (door bezetting van C- 1 of meer dubbele bindingen
atomen door waterstofbruggen)
Bij kamertemperatuur vast Bij kamertemperatuur vloeibaar
Dierlijk vet Plantaardig vet
- Overtollig vet opgeslagen in onderhuidvetweefsel warmte/isolatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jaragalis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen