Personen- en Familienrecht en Erfrecht in een notendop
1. Personen- en Familienrecht
1.1 DE GEBOORTE VAN HUGO HAZEWINKEL
Natuurlijk persoon in de juridische zin: een drager van rechten en plichten.
Voor de geboorte: art. 1:2 BW ‘een kind waarvan een vrouw zwanger is kan als geboren aangemerkt
worden voor zover zijn belang dit vordert’. Wordt het kind dood geboren, dan wordt het geacht nooit
bestaan te hebben. Zijn rechten vervallen dan met terugwerende kracht.
Art. 1:197 BW: familierechtelijke betrekking
Art. 1:199 sub a BW: geboren binnen huwelijk, automatisch vader + moeder
Art. 1:3 lid 1 BW: de ouders van Hugo zijn eerstegraads bloedverwanten, zijn grootouders zijn
tweedegraads bloedverwanten. Ouders grootouders en overgrootouders zijn bloedverwanten in opgaande
lijn, afstammelingen zijn bloedverwanten in neergaande lijn en broers, zusters, ooms, tantes en
(achter)neven en nichten zijn bloedverwanten in de zijlijn. De graad van bloedverwantschap van
bloedverwanten in de zijlijn wordt berekend door van de ene bloedverwant terug te gaan naar de
gemeenschappelijke stamouders van beide bloedverwanten. Vervolgens ga je naar de andere
bloedverwant. Het aantal generaties dat passeert tel je bij elkaar op – art. 1:3 lid 1 BW.
Gevolgen bloedverwantschap:
Art. 4:10 BW: familierechtelijke betrekkingen kunnen leiden tot het zijn van erfgenaam volgens de
wet;
Art. 1:41 BW: bij een te nauwe bloedverwantschap kan men niet huwen;
Successiewet: hoe verder men als bloedverwant van een erflater of schenker verwijderd is, hoe
meer erf- of schenkbelasting men verschuldigd is bij het ontvangen van een erfenis of schenking;
Verplichting tot levensonderhoud door de ouders.
Ontstaan van familierechtelijke betrekking:
1. Geboorte
De juridische moeder is die waar het kind uit geboren is, de vader ten tijde van het huwelijk of als
het huwelijk van de man met de vrouw uit wie het kind wordt geboren binnen 306 dagen voor de
geboorte van het kind door de dood van de man is ontbonden – art. 1:199 sub b BW.
Kind wordt geboren binnen een huwelijk tussen twee vrouwen – art. 1:198 lid 1 sub b BW. Het
kind moet dan verwekt zijn door kunstmatige donorbevruchting, afkomstig van een onbekende
donor.
2. Erkenning
Erkenning buiten een huwelijk/g.p. moet plaatsvinden voor het ontstaan van juridisch vaderschap
– art. 1:199 sub c BW. Hetzelfde geldt voor een vrouw uit wie het kind niet is geboren – art. 1:198
lid 1 sub c BW. (zaad van bekende donor).
3. Gerechtelijke vaststelling
Gerechtelijke vaststelling kan worden verzocht door de ouder(s) bij de rechtbank – art. 1:207 BW.
Op grond dat de man verwekker is van het kind of dat de man als levensgezel van de moeder
ingestemd heeft met de verwekking die het kind tot gevolg kan hebben gehad. Dit geldt tevens
voor de vrouw die heeft ingestemd met de bevruchting. De gerechtelijke vaststelling werkt terug
tot aan de geboorte. Of er sprake was van family life is niet van belang.
Deskundigen onderzoek naar DNA – art. 194 Rv.
Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap is niet mogelijk als het kind al twee juridische
ouders heeft. Dan zal eerst op grond van art. 1:200, 1:202a, 1:205 of 1:205a BW het ouderschap
van een van zijn juridische ouders moeten aantasten alvorens hij familierechtelijke betrekkingen
met zijn (verwekker) kan krijgen.
1
, 4. Adoptie
Hoofdregel: degene uit wie het kind is geboren wordt altijd van rechtswege moeder van het kind –
art. 1:198 lid 1 sub a BW. De donor is de man die zijn zaad voor kunstmatige donorinseminatie
heeft afgestaan. De verwekker is degene die zelf de daad tot verwekking verricht heeft. Zowel de
donor als de verwekker zijn biologische vaders.
Vaderschap kan worden ontkend – art. 1:200 BW. Hiervoor moet een verzoek worden ingediend binnen
een jaar nadat hij heeft kennisgenomen van het feit dat hij vermoedelijk niet de biologische vader is.
Ontkenning kan niet plaatsvinden als is ingestemd met de daad van verwekking. Ook niet als hij kennis had
van de zwangerschap.
Een man die het kind erkend heeft, kan de rechter verzoeken dit te vernietigen op grond dat hij niet de
biologische vader van het kind is – art. 1:205 BW. De erkenner dient dan door dreiging, dwaling of bedrog
of, tijdens zijn minderjarigheid, door misbruik van omstandigheden tot erkenning te zijn bewogen. Het kind
heeft deze mogelijkheid ook op dezelfde gronden, als erkenning heeft plaatsgevonden tijdens de
minderjarigheid.
Ontkenning moederschap – art. 1:202a BW. Hiervoor moet de moeder een verzoek indienen bij de
rechtbank binnen een jaar na de geboorte. Ontkenning vindt dan plaats op grond dat de moeder niet de
biologische moeder van het kind is. ontkenning van het moederschap kan worden gedaan door de
biologische moeder, de niet-biologische moeder (meemoeder) zelf en door het kind. Ontkenning van het
moederschap door één van de moeders is niet mogelijk indien de meemoeder vóór het huwelijk of g.p.
heeft kennis gedragen van de zwangerschap of heeft ingestemd met de kunstmatige donorbevruchting
door een anonieme donor. Het kind moet een verzoek indienen bij de rechtbank binnen drie jaar nadat hij
bekend is geworden met het feit. Het kind kan tot uiterlijk drie jaren nadat hij meerderjarig is geworden
een verzoek bij de rechtbank indienen dat hij gedurende zijn minderjarigheid bekend is geworden met
gemeld feit.
De moeder kan vernietiging van de erkenning verzoeken, indien zij door bedreiging, dwaling of bedrog, of
tijdens haar minderjarigheid, door misbruik van omstandigheden bewogen is toestemming tot de
erkenning te geven. – art. 1:205a BW.
Ook het OM kan vernietiging van de erkenning verzoeken. De erkenning moet dan in strijd zijn met de
Nederlandse openbare orde. (schijnerkenning).
De Staatscommissie Herijking Ouderschap relativeert het belang van de genetische afstamming van het
kind, dat in het huidige afstammingsrecht nadrukkelijk zijn weerklank vindt. De commissie bepleit
overigens een flexibel afstammings- en gezagsrecht met ruimte voor diversiteit van leefvormen.
Art. 1:19e lid 2 jo. Lid 6 BW: vader is verplicht binnen drie dagen de geboorteaangifte te doen. De
ambtenaar van de burgerlijke stand is als enige door de wetgever aangewezen om geboorteakten op te
maken. Deze akten zijn ‘authentiek’. Dit betekent dat zij dwingend bewijs opleveren ten opzichte van een
ieder van hetgeen de ambtenaar binnen de kring van zijn bevoegdheid verklaart – art. 157 lid 1 Rv.
De ambtenaar kan om een verklaring van een arts of hulpverlener verzoeken – art. 1:19e lid 8 BW, maar
ook om andere bescheiden, voor zover hij dit nodig acht – art. 1:18 lid 2 BW.
De ambtenaar van de burgerlijke stand mag namen weigeren – art. 1:4 lid 2 BW. De naam kan later
veranderd worden door een procedure bij de rechtbank. Volgens art. 1:5 lid 4 BW dienen de ouders
gezamenlijk een verklaring uit te brengen, waaruit blijkt welke geslachtsnaam het kind zal hebben. de
verklaring wordt door de ouders vóór of uiterlijk ter gelegenheid van de aangifte afgelegd. Wordt de
verklaring vóór de geboorteaangifte afgelegd, dan maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand een akte
van naamskeuze op. Van de verklaring van de ouders, die ter gelegenheid van de geboorte wordt gedaan
wordt melding gemaakt in de akte van geboorte. Ontbreekt bij de geboorteaangifte de verklaring, dan
heeft het tijdens huwelijk of g.p. geboren kind automatisch de geslachtsnaam van de vader. Heeft het kind
bij zijn geboorte van rechtswege twee moeders, dan krijgt het in deze situatie de naam van de meemoeder
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Studiebol20. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.