Samenvatting
Samenvatting Hoofdzaken socialezekerheidsrecht (Klosse & Vonk)
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Samenvatting Hoofdzaken socialezekerheidsrecht (Klosse & Vonk) Hoofdstukken 1 t/m 6 en 13 Vijfde druk
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdzaken en socialezekerheidsrechtS. Klosse en G.J. Vonk
Vijfde druk
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Sociale zekerheid: een veelzijdig begrip
1.2 Een werkdefinitie van sociale zekerheid
1.3 Recht op sociale zekerheid en overheidsverantwoordelijkheid
1.4 Sociale zekerheid: publiek en privaat
1.5 Omvang van de sociale zekerheid
1.6 Ontwikkeling sociale zekerheid
1.7 Socialezekerheidsrecht
Hoofdstuk 2: Het socialezekerheidsstelsel
2.1 Inleiding
2.2 Concept en werkdefinities
2.3 Sociale verzekeringen en sociale voorzieningen
2.4 Personele werkingssfeer
2.5 Materiële werkingssfeer
2.6 Uitkeringssystematiek
2.7 Uitvoering
2.8 Toezicht
2.9 Cliëntenparticipatie
2.10 Financiering
2.11 Rechtsbescherming
Hoofdstuk 3: Personele werkingssfeer
3.1 Inleiding
3.2 Kring van verzekerden werknemersverzekeringen
3.3 Kring van verzekerden volksverzekeringen
3.4 Gemoedsbezwaarden
3.5 Personele werkingssfeer van de Participatiewet
3.6 Niet rechtmatig verblijvende vreemdelingen
3.7 Wonen in het buitenland en recht op uitkering
Hoofdstuk 4: Ziekte
4.1 Inleiding
4.2 Arbeidsrechtelijke bescherming bij ziekte
4.3 Vangnet-Ziektewet
Hoofdstuk 5: Arbeidsongeschiktheid
5.1 Inleiding
5.2 Voorwaarden voor het recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering
5.3 Arbeidsongeschiktheid
5.4 Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen
5.5 Verplichtingen en sancties
5.6 Uitvoering
5.7 Financiering
,Hoofdstuk 6: Werkloosheid
6.1 Inleiding
6.2 Arbeidsrechtelijke bescherming bij werkloosheid
6.3 De Werkloosheidswet
Hoofdstuk 13 Handhaving
13.1 Inleiding
13.2 Terugvordering
13.3 Maatregelen en boetes
13.4 Strafrechtelijke vervolging
13.5 Rechtswaarborgen voor de burger
13.6 Sociale zekerheid en detentie
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Sociale zekerheid: een veelzijdig begrip
Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw kwamen de eerste socialeverzekeringsregelingen tot stand die
loonarbeiders moesten beschermen tegen de risico’s van arbeid. Ook werden de stelsels van
armenzorg, de voorlopers van de huidige sociale bijstand, gevormd of verder uitgebouwd.
Sociale zekerheid heeft met bestaanszekerheid te maken en de overheid komt hierin een bepaalde
verantwoordelijkheid toe. De sociale zekerheid kan verschillende doelen hebben: het creëren van
gelijke ontwikkelingskansen voor mensen, het realiseren van een evenwichtige inkomensverdeling en
het ondersteunen van de arbeidsmarkt en de economie.
Er wordt vaak ook gewezen op het belang van bepaalde waarden die aan de sociale zekerheid ten
grondslag liggen. Zo’n waarde is bijvoorbeeld de solidariteit. Het gaat erom dat de sterken een
bijdrage leveren aan de bescherming van de zwakkeren. Als leden van een groep onderling risico’s
delen wordt dat wel aangeduid als de horizontale solidariteit, de steun van rijken ten opzichte van
armen is een vorm van verticale solidariteit.
Bij sociale verzekeringen is de verzekering verplicht gesteld en worden de geldbedragen uitgekeerd in
de vorm van uitkering. Denk aan WW-uitkering of arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Naast sociale
verzekeringen zijn er sociale voorzieningen. De uitkering wordt verstrekt als men op enig moment aan
de wettelijke voorwaarden voldoet. Denk aan sociale bijstand.
Vaak is de sociale zekerheid het voorwerp van afspraken tussen werkgevers en werknemers
(collectieve sociale zekerheid). Het fiscale stelsel is eveneens van belang (fiscale sociale zekerheid).
Sociale verzekeringen worden gefinancierd uit premies en sociale voorzieningen uit algemene
middelen.
1.2 Een werkdefinitie van sociale zekerheid
Het begrip sociale zekerheid verwijst naar regelingen die bescherming bieden bij sociale risico’s en bij
behoeftigheid, en die uitkeringsgerechtigden steun geven bij het vinden van werk. In dit boek staan de
wettelijke socialezekerheidsregelingen centraal. Traditioneel wordt inkomensbescherming als het
primaire doel beschouwd van de sociale zekerheid, er wordt ook wel gesproken over de
waarborgfunctie. De waarborgfunctie heeft een dubbele betekenis: minimumbescherming (bijv.
AOW) en bescherming tegen inkomensderving (bijv. WW).
Naast de waarborgfunctie heeft de sociale zekerheid een activeringsfunctie. Het gaat erom
uitkeringsgerechtigden te re-integreren. De activering is gekoppeld aan de verplichting van de
uitkeringsgerechtigden om zich ter beschikking te stellen van de arbeidsmarkt en zich in te spannen
om snel weer aan het werk te komen. De activeringsfunctie is daarmee in feite accessoir aan de
inkomensbescherming.
De inkomensbescherming moet verband houden met sociale risico’s of behoeftigheid. Het begrip
sociaal risico verwijst naar bepaalde gebeurtenissen in het (werkzame) leven van de mensen die
aanleiding hebben gegeven tot de opkomst van sociale verzekeringen (bijv. medische zorg,
gezinslasten, overlijden).
1.3 Recht op sociale zekerheid en overheidsverantwoordelijkheid
Het begrip sociale zekerheid impliceert een bepaalde overheidsverantwoordelijkheid. De overheid
vertegenwoordigt de gemeenschap die garant staat voor de bestaanszekerheid van haar leden. De
bijzondere verantwoordelijkheid van de overheid is verankerd in het internationale recht: art. 9
IVESCR, art. 12 ESH, art. 34 Handvest van de grondrechten van de EU. In ons land verwijst art. 20
lid 2 Gw naar de sociale zekerheid. Verder kent de Grondwet een apart recht op bijstand (art. 20 lid 3)
en een recht op gezondheidszorg (art. 22 lid 1). Deze drie grondrechten worden overkoepeld door het
recht op bestaanszekerheid (art. 20 lid 1 Gw).
, Sociale grondrechten verlangen van de overheid een bepaalde inspanning. Uit het grondrecht van
sociale zekerheid zijn geen concrete normen voor de inrichting van het stelsel af te leiden. De overheid
zal niet de andere kant op kijken maar de sociale zekerheid van burgers aantrekken. De overheid hoeft
echter niet het hele socialezekerheidsstelsel zelf uit te voeren. Waar burgers, werkgevers en
werknemers hun eigen bestaanszekerheid kunnen organiseren op een manier die iedereen ten goede
komt, is er voor de overheid geen noodzaak om in actie te komen. De overheid heeft dus een
eindverantwoordelijkheid voor de bestaanszekerheid van haar burgers.
1.4 Sociale zekerheid: publiek en privaat
1.4.1 Publieke sociale zekerheid
Als de aanspraak op bepaalde prestaties rechtstreeks is gefundeerd op een publiekrechtelijke regeling,
is sprake van publieke sociale zekerheid. De oudste publieke taak van de sociale zekerheid is de
sociale bijstand. Burgers zijn niet vrij om te beslissen of zij meedoen aan het stelsel van sociale
verzekeringen of daarbuiten willen blijven. Voldoet men aan de betreffende in de wet gestelde
voorwaarden dan behoort men automatisch tot het stelsel.
1.4.2 Private sociale zekerheid
Er is sprake van private sociale zekerheid als de aanspraak op de desbetreffende prestatie (een
uitkering of voorziening) is gebaseerd op een civielrechtelijke overeenkomst. Zo is er een markt van
allerlei private ‘pensioenproducten’ (lijfrentepolissen, spaarregelingen, beleggingsconstructies).
Vanaf de jaren negentig is er sprake van een ontwikkeling van publieke naar private sociale zekerheid.
Dit wordt aangeduid als de privatisering van de publieke sociale zekerheid. Een voorbeeld is dat
werknemers bij ziekte geen ziekengeld meer ontvangen maar de werkgever de eerste twee jaar het
loon doorbetaald. Vaak houdt de overheid wel een publiek voetje tussen de private deur. Privatisering
is in de sfeer van de sociale zekerheid meestal van overheidswege gereguleerd.
1.4.3 Driepijlerstelsel
De eerste laag in het driepijlerstelsel wordt gevormd door het wettelijke socialezekerheidsstelsel. De
tweede laag zijn de aanspraken van de werknemer op de werkgever op grond van de (collectieve)
arbeidsovereenkomst. De derde laag is opgebouwd uit zuiver private voorzieningen. Dit model van de
verdeling van verantwoordelijkheden tussen de overheid enerzijds en de collectieve en private actoren
anderzijds moet worden genuanceerd. In de eerste plaats is het goed mogelijk dat ook private actoren
in de eerste pijler actief zijn (zoals loondoorbetalingsplicht). Het kan voorkomen dat werkgevers de
mogelijkheid wordt geboden uit het stelsel te treden zodat zij eigen verantwoordelijkheid draagt. Het
zogeheten opt-out; bijv. in de Wet WIA voor werkgevers. Werkgevers kiezen er dan voor om
eigenrisicodrager te zijn voor arbeidsongeschikte werknemers. Ten tweede houdt de overheid in de
tweede en derde pijler vaak toezicht, zoals DNB bij pensioenfondsen.
Naast marktreguleerder kan de overheid ook optreden als faciliteerder van sociale zekerheid.
Bijvoorbeeld door particuliere spaarvormen fiscaal aantrekkelijk te maken wordt het eigen initiatief
van de burger aangemoedigd om zelf in zijn bestaanszekerheid te voorzien.
1.5 Omvang van de sociale zekerheid
Het grote belang van de sociale zekerheid blijkt uit de aantallen mensen die voor hun inkomen
afhankelijk zijn van de sociale zekerheid. Hiermee wordt gedoeld op de
arbeidsongeschiktheidsuitkering/verzekering, bijstand en AOW. Zet men het aantal mensen met een
socialezekerheidsuitkering af tegen het aantal werkenden, dan krijgt men de inactiviteit-
activiteitverhouding (i/a-quote). De afgelopen jaren schommelde deze rond de 70. Dit betekent dat op
iedere 100 werkenden 70 uitkeringsgerechtigden stonden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meckoot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen