HOORCOLLEGE 1: INLEIDING RECHT
Privaatrecht/ Publiekrecht
Privaatrecht = rechtsbetrekkingen tussen burgers
Publiekrecht = rechtsbetrekkingen tussen overheid en burger, of overheden onderling
Overheid = organisatie waaraan overheidsgezag is toegekend: gemeente, provincie, rijksoverheid, Sociale
Verzekeringsbank, …
Soort relaties met bijpassend objectief recht
Publiekrecht – o.a.: sociale zekerheid + ambtenarenrecht + cao + abo
Privaatrechtrecht – o.a.: arbeidsovereenkomst
Rechtspersonenrecht – o.a. medezeggenschapsrecht
Europees recht – o.a.: gelijke behandeling
Definitie arbeidsrecht = Het geheel van (on)geschreven rechtsregels dat betrekking heeft op de arbeidsverhouding
van de onzelfstandige beroepsbevolking
Onzelfstandige beroepsbevolking
Werknemer en werknemer hebben een afhankelijke positie van elkaar.
- Bijv. werknemer moet zich houden aan de voorwaarden die de werkgever schept.
- Bijv. werkgever moet persoonlijk werk verrichten en krijgt daarvoor betaald door de werkgever.
Dus er zit een afhankelijke rol in. Een hiërarchie / gezagsverhouding
Werknemers die binnen een organisatie werken waarbij het BW dus van toepassing is.
ZZP’ers
Betekenis = Zelfstandige Zonder Personeel
Onderdelen arbeidsrecht
- Arbeidsovereenkomstenrecht - Burgerlijk Wetboek (ligt de basis van het Nederlands recht)
- Ambtenarenrecht (wordt steeds kleiner)
- Collectief arbeidsrecht – Heeft alles te maken met cao. Mag je afwijken van BW op basis van cao de ja of de nee
- Arbeidsomstandighedenrecht – Wat zijn de plichten van de werkgever om te zorgen dat de werknemer zijn
werkzaamheden zo veilig mogelijk kan uitvoeren? En wat zijn de plichten van de werknemer om te zorgen dat hij die
veilig uitvoert?
- Medezeggenschapsrecht – Wat voor inspraak hebben werknemers nou binnen een organisatie?
- Sociaal zekerheidsrecht – Ziektewet, WW, etc.
Arbeidsrechtelijk kader
Bronnen:
- Verdragen waaraan Nederland is gebonden – Is meer Europees recht (is Europees geregeld) (gelijke behandeling
mannen en vrouw, etc.)
- Nationale wetgeving – werkloosheidswet, ziektewet, etc.
- Cao’s
- Afspraken met de OR (ondernemingsraden) – altijd bindend advies
- Individueel arbeidscontract
- (Gewoonterecht)
- Jurisprudentie – wat vind de rechter? Hoe moet je dat nou toepassen? Wat is nou redelijk/billijk?
Interpretatie:
- Wetenschappelijk literatuur
Mag je afwijken van een wettelijke bepaling?
Dwingend recht – regels waarvan je niet mag afwijken. Bijvoorbeeld: minimumloon
Regelend recht: je mag op bepaalde manieren van een bepaling afwijken. Je mag bijvoorbeeld wel binnen een
bepaalde cao/branche een minimumloon inregelen, zolang deze maar hoger is als het wettelijk minimumloon. Je
hebt 3 vormen:
- Driekwart dwingend = je mag alleen afwijken als het per cao geregeld is
- Vijf achtste dwingend = ofwel per cao ofwel per ondernemingsraad/medezeggenschap afwijken.
- Semi dwingend = je mag altijd afwijken als het maar schriftelijk is
,Regels mogen alleen afwijken wanneer het ten voordele is van de werknemer
Overeenkomst
Een afspraak tussen partijen waaruit juridische consequenties voortvloeien:
- Een verbintenis: wederzijde rechten en plichten!
Voorwaarden overeenkomst:
- Toestemming van partijen
- Handelingsbekwaamheid
- Bepaalde onderwerp
- Geoorloofde oorzaak
Verbintenis
Een vermogensrechtelijke betrekking tussen twee of meer personen, waarbij de ene persoon tot een bepaalde
prestatie verplicht is tegenover de ander, die vervolgens recht heeft op die prestatie.
Bijv.: werknemer is verplicht om werkzaamheden te verrichten. Werkgever is verplicht loon te betalen.
- Als dat niet nagekomen wordt is er sprake van wanprestatie
- In het arbeidsrecht zou dat kunnen betekenen einde arbeidsovereenkomst
- Bij een koopovereenkomst kan dat bijvoorbeeld een schadevergoeding opleveren
Onrechtmatige daad
- Inbreuk op het recht van een ander
- Iets doen of nalaten in strijd met de wet, of met wat in het maatschappelijk verkeer betamelijk is
Voorbeelden:
- Staking
- Onfatsoenlijke behandeling sollicitant
- Roddel op Twitter of Facebook
Kan leiden tot einde dienstverband, schadevergoeding, etc.
Betrokken bij een arbeidsovereenkomst en hun
belangen.
Soort van arbeidsovereenkomst tussen deze drie partijen.
Werknemer -> Overheid = publiekrechtelijk
Werknemer -> Werkgever = privaatrechtelijk
Eerste oriëntatie (vanuit de ‘juridische’ bril)
juridische vraagstukken waar je over moet nadenken
Instroom (als het gaat om aangaan van de arbeidsovereenkomst):
-Arbeidsovereenkomst bepaalde tijd (op wat voor manier nemen we de werknemer aan?)
- Proeftijd (hoe zit het met de proeftijd? Kan ik wel een proeftijd afspreken en zo ja, hoe lang?)
- Arbeidsovereenkomst onbepaalde tijd
- Deeltijd
- Uitzendkrachten
- Oproepkrachten
- Thuiswerken (misschien meer vanuit zzp rol)
Doorstroom (betrekking wet en regelgeving tijdens de arbeidsovereenkomst)
- Zich als goed werkgever gedragen (hoe zit het met goed werkgeverschap?)
- Zich als goed werknemer gedragen (hoe zit het met goed werknemerschap?)
- Loon
- Belastingvrije vergoedingen
- Verlof
- Doorbetaling loon bij ziekte (wat doe je als een werknemer ziek is, wat zijn jouw verplichtingen als werkgever?)
- Arbeidsongeschiktheid
- Arbeidsomstandigheden (wat moet je als werkgever of werknemer doen als deze niet goed zijn?)
Uitstroom (wet en regelgeving en de situatie als de arbeidsovereenkomst beëindigt wordt:
- Beëindiging met wederzijds goedvinden
- Opzegging (kun je iemand altijd ontslaan? Als je wil beëindigen, hoe doe je dat dan?)
- Ontbinding door kantonrechter
- Ontslag op staande voet
, - Collectief ontslag (reorganisaties etc.)
- Rol van het UWV Werkbedrijf
Gevolg bestaan arbeidsovereenkomst
Arbeidswetgeving van toepassing, onder andere:
Werknemer:
- Ontslagbescherming
- Recht op cao-loon/ minimumloon
- Recht op vakantie
Werkgever:
- Afdracht premie werknemersverzekeringen
- Afdracht loonheffing
- Pensioenverplichtingen (cao)
Wel of geen arbeidsovereenkomst
- Wat hebben partijen werkelijk beoogd? (waarom zijn ze een arbeidsovereenkomst of juist niet aangegaan? Wat
hebben de partijen beoogd om af te stemmen met elkaar?)
- Soms accent op instructiebevoegdheid (wat moet je wel of niet doen?)
- Soms accent op bestaan van organisatorische inbedding (hoe zit het met o.a. gezag als er geen leidinggevende
meer is bijvoorbeeld?)
- Bijkomende omstandigheden:
- lijken arbeidsvoorwaarden op gewone AOK
- vakantie
- beloning
Soorten overeenkomsten verrichten werk
- Aanneming van werk = stoffelijke aard (leveren van een product) bijv.: bouwen van een huis = aannemer
- Overeenkomst van/tot opdracht = geen arbeidsovereenkomst en geen stoffelijke aard. Heeft meer te maken met
een dienstverlening bijv.: kraamzorg, schoonmaken, trainer inhuren om training te verzorgen.
- Bij zowel de ‘aanneming van werk’ als de ‘overeenkomst van/tot opdracht’ mag de ‘aannemer’ zelf bepalen hoe hij
zijn werkzaamheden uitvoert.
- Bij een arbeidsovereenkomst mag de werkgever juist aanwijzingen geven hoe de werknemer de werkzaamheden
uitvoert. = gezagsverhouding
- Essentieel bij een arbeidsovereenkomst zijn:
- Er is wel een gezagsverhouding.
- Er wordt persoonlijk arbeid verricht.
- Er is sprake van loonbetaling.
- De werkzaamheden worden verrichte gedurende een zekere tijd.
Trias Politica (stukje geschiedenis)
Rechtelijke macht = vooral zit in uitvoering van de wetten en of deze wel op een juiste manier worden toegepast.
Dus de rechter en hoge raad zitten hierin.
Uitvoerende macht = vooral de ministers die de macht uitvoeren.
Wetgevende macht = hier zitten vooral het parlement en de regering. ‘’we willen een wet aanpassen/uitvoeren, hoe
moet dat dan?’’
Vóór het einde van de 18e eeuw was er één orgaan verantwoordelijk voor alle 3. Vanaf de 18 e zijn deze bewust uit
elkaar getrokken.
Rechtspraak
Rol van de Rechtspraak is vooral:
- Vaststellen wat recht is
- Conflict oplossend/probleemoplossend zijn
De hoge raad/rechter gaat het recht toepassen. Dus gaat kijken wie er gelijk heeft. Maar kan ook conflicten
oplossen.
Vaststellen wat het recht is en conflict oplossen kunnen dus heel conflicterend met elkaar zijn, zijn dus niet altijd één
op één samen.
Vóórdat je naar de rechter stapt:
Privaatrecht (conflicten tussen partijen onderling): ga eerst samen met de andere partijen om tafel of schakel een
mediator in om te kijken of ze er samen uitkomen. Dus overleg tussen partijen of via een mediator.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sjousma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.