HBLL – Begeleiden van leerlingen (BS05) Ontwikkeling en begeleiden
Les 1
Opstart ontwikkeling en begeleiden
Karakteristiek:
Sociaal-emotionele begeleiding en keuzebegeleiding door middel van coaching en LOB.
Leeruitkomsten:
• De student begeleidt adolescenten in de context van het beroepsonderwijs zodanig dat de
begeleiding aansluit bij hun ontwikkeling, behoeften en cultuur.
• De student voert loopbaangesprekken en begeleidingsgesprekken met coachende
vaardigheden met lerenden in de context van het beroepsonderwijs.
• De student signaleert in de context van het doceren in een beroepsgericht vak ontwikkelings-
en gedragsproblemen en zoekt indien nodig met behulp van collega’s of andere deskundigen
oplossingen of verwijst door.
Onderverdeeld in twee vakken:
1. Ontwikkeling en begeleiden
2. Begeleidingsvaardigheden
De drie deelgebieden:
• Ontwikkelingspsychologie → Werking van en omgang met het
puberbrein
• Cultuur → De omgang met cultuur en culturele verschillen, in de
breedste zin van het woord.
• Leer- en gedragsproblemen → Handvatten voor omgang met dyslexie/faalangst/ADHD etc. in
je klas.
Boeken:
1. Psychologie van de Adolescentie (leidend)
2. Leerlingen met een specifieke hulpvraag
3. Handboek voor leraren
Les 2
Theorieën, ontwikkeling en begeleiden
Hoofdstuk 1: inleiding
Hoofdstuk 2: Theorieën over de adolescentie
Termen om in de juiste modus te komen:
• Puberbrein → Prefrontale cortex, ontwikkelt tot 25 jaar.
• De focus is meer op de pedagoog dan op de didacticus tijdens het begeleiden van leerlingen.
• Psychologie, pedagogiek en didactiek volgen elkaar op.
• De puberteit is een klein stukje uit de adolescentie waarin men geslachtsrijp wordt.
• Ontwikkelingspsychopathologie =
• Uiteindelijke doel adolescentie = Identiteitsvorming
Nature en nurture
Nature = Aangeboren, dit in DNA
Nurture = Aangeleerd
,Psychologie van de adolescentie
H.1 Inleiding
Adolescentie: een beschrijving
Adolescentie = periode tussen de kinderjaren en de volwassenheid.
Periode van overgang, waarin veel ontwikkelingen voordoen.
In adolescentieperiode is er sprake van biologisch rijpingsproces, zowel hormonen als hersenen.
- Veranderen uiterlijk
- Andere relatie ouders
- Psychoseksuele ontwikkelingen
• Erikson (1968) → Belangrijkste ontwikkeling in adolescentie, ontwikkelen van eigen
identiteit. Doen ze door experimenteren met situaties en gedragingen.
Zoeken naar acceptatie van mensen die belangrijk voor ze zijn (volwassene, vrienden)
• Moffitt (1993) → Tegenstrijdigheid leidt tot probleemgedrag. Bijvoorbeeld jongeren moeten
al over alles meepraten en val alles op de hoogte zijn, terwijl ze over het algemeen pas laat
gaan verdienen.
• Arnett (2007) → Jongeren die lang studeren vinden het niet erg om niet de volwassenrol op
zich te nemen. Is ook wel verlengde adolescentie genoemd.
Puberteit = proces van geslachtsrijp worden, inclusief de hormonale ontwikkeling die de
geslachtsrijping en tal van andere rijpings- en ontwikkelingsprocessen aanstuurt.
Puberen = gedrag en stemming veranderingen
Adolescentie fase = fase waarin jongeren de veranderingen gaan integreren die zich ten gevolge van
rijping en ontwikkeling voordoen.
begin en einde van de adolescentie; verschillen per cultuur en sekse. Uitgaande van de gedachte dat
de adolescentie een overgangsperiode vormt tussen de kinderjaren en de volwassenheid, zijn de
markering voor de hand liggend; het begin van de adolescentie is gekoppeld aan de overgang van
kinderjaren naar adolescentie, het eind aan de overgang van adolescentie naar volwassenheid. De
overgangen zijn niet zo duidelijk.
Vaak gezegd is dat de adolescentie begint in de biologie en eindigt in de cultuur. Wordt mee
bedoelt dat adolescentie wordt vastgesteld door objectief waarneembare biologische verschijnselen
zoals;
- Fysiologische veranderingen
- Lichamelijke verschijnselen
Einde van de adolescentie wordt meestal weergeven als bereiken van volwassenheid.
Nieuwe taken staan centraal:
- Aangaan van meer vaste persoonlijke intieme relatie
- Zorg voor de volgende generatie
Adolescentie kan per tijdperk en per cultuur verschillen. Westerse samenleving zijn begrippen
eigenheid en autonomie belangrijk.
Een moeilijke leeftijd? Last van;
- Intense emoties
- Emotionele verwarring
- Problematische gedragingen
, Wanneer problemen duiden op een stoornis in ontwikkeling:
- Onderscheid maken tussen eenmalige stemming of gedragingen of langdurende patronen
- Diagnostische vraag te stellen of de problemen een symptoom kunnen zijn van een
(dreigende) stoornis
- Wanneer laat het gedrag zich zien
Een ontwikkelingspsychologisch uitgangspunt:
Verloop van ontwikkeling wordt bepaald door periode vooraf de adolescentie. Het
ontwikkelingsproces wordt door verschillende factoren beïnvloed en is op te vatten als het resultaat
van een langdurige wisselwerking tussen aanleg en omgevingsfactoren
De adolescentie wordt gezien als een karakteristieke ontwikkelingsperiode, met daaraan verbonden
specifieke ontwikkelingstaken. Ontwikkelingspsychologisch gezichtspunt richt zich onder andere op
veranderingen binnen de persoon.
Als karakteristiek voor de fase van de adolescentie worden vooral gezien;
- Vormen van eigen identiteit en het bereiken van autonomie ten opzichte van de ouders
- Manieren van omgaan met bepaalde innerlijk beleefde conflicten
- Bepaald niveau van cognitief functioneren
Ontwikkelingstaken → verwijzen naar de eisen en verwachtingen binnen een bepaalde cultuur voor
een bepaalde leeftijdsgroep gelden.
Spanjaard en slot (2015) onderscheiden de volgende thema’s met ontwikkelingstaken;
• Positie ten opzichte van de ouders → Minder afhankelijk van de ouders en bepalen van eigen
plaats binnen de veranderende relaties in het gezin/familie
• Onderwijs of werk → Kennis en vaardigheden opdoen
• Vrije tijd → Zinvol tijd doorbrengen van de tijd waarin geen verplichtingen zijn
• Eigen woonsituatie → Zorgdragen voor kamer en spullen
• Autoriteit en instanties → Acceptatie van personen/instanties die boven je staan
• Gezondheid en uiterlijk → Goede voeding, goede conditie, uiterlijk waar je je prettig bij voelt
• Sociale contacten en vriendschappen → Contacten leggen en onderhouden
• Social media en internet → Smartphone en computer gebruiken. Informatie vinden en delen
• Intimiteit en seksualiteit → Seksualiteit integreren in je persoonlijkheid, ontdekken van
mogelijkheden, grenzen en wensen
• Cultuurverschillen → Normen van verschillende culturen kennen, inschatten welke
vaardigheden in welke culturele context passen
De adolescentie als onderdeel van een ontwikkelingsproces met continue en discontinue momenten.
Ontwikkeling → Uitgangspunt dat een verband bestaat tussen vroegere en latere momenten in de
ontwikkeling.
Vormen van continuïteit bij het ontwikkelingsproces;
- Processen en mechanismen → Verschillende variabelen die op verschillende leeftijden
dezelfde functie hebben maar in een andere vorm worden geuit.
- Voorspelbaar patroon van relaties tussen gebeurtenissen en ervaringen in een eerdere
levensfase en een bepaalde uitkomst later → Vroegere ervaringen voorspellen het latere
functioneren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Minkxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
