Hoorcolleges Verzekeringsrecht
Hoorcollege 1 – 3 september 2020
Inleiding
- Schadeverzekering strekkende tot vergoeding van vermogensschade die de
verzekerde zou kunnen leiden, art. 7:944 BW
o Brandverzekering
o door de verzekeringsovereenkomst mag je niet in een voordeligere positie terecht
komen; innemiteitbeginsel.
o een beetje beter kan wel. Bijvoorbeeld als je huis in brand vliegt krijg je de
inboedel vergoed. Het kan zijn dat je een nieuwe koelkast krijgt of een nieuwe bank
krijgt. Dit is de nieuw voor oud-situatie, maar dit mag.
- Sommenverzekering onverschillig is of en in hoeverre met de uitkering schade
wordt vergoed, art. 7:964 BW.
Terminologie
- Verzekeringnemer: degene die de overeenkomst met de verzekeraar aangaat. In
beginsel dekt de overeenkomst slechts diens belangen
- Verzekerde: degene die ingeval van geleden schade krachtens de verzekering recht
heeft op vergoeding (in afdeling 1 aangeduid als ‘degene die recht heeft op
uitkering_
je kan het recht op uitkering doorgeven aan een ander; bijv. Je moeder is ook voor
jou verzekerd, dus jij hebt ook recht op uitkering waardoor jij ook ‘verzekerde’ bent.
NB. Bij aansprakelijkheidsverzekering: betaling ook hier aan een verzekerde. Hij heeft ex
contract recht op uitkering, maar hij is niet de benadeelde (maar juist degene die
aansprakelijk is voor schade)
Normale situatie: Een verzekerde verzekeringnemer verzekeraar
Aansprakelijkheid: Een verzekeringnemer (dader) benadeelde
In beginsel; Verzekeraar betaalt uit aan de verzekeringnemer en die betaalt het weer aan de
benadeelde.
- Afdeling 1: ‘degene die recht heeft op uitkering’ = o.a. verzekerde
- Afdeling 3: ‘begunstigde’ = o.a. de verzekerde
Bijzondere vorm van schadeverzekering
- Gedekt is de aansprakelijkheid voor door derden geleden schade
- Dekking wordt verleend voor elke uit de wet of een overeenkomst voortvloeiende
verplichting tot het vergoeden van schade
, - De uitkering gaat in beginsel naar de verzekerde
“Het aansprakelijkheidsrecht als middel om tot slachtofferbescherming te komen is alleen
effectief als de verzekering de daartoe benodigde financiële middelen verschaft”
Stel, een werkgever (verzekeringnemer) benadeelt de werknemer (benadeelde).
Werkgever stel je makkelijker aansprakelijk als je weet dat die naar zijn verzekeraar kan.
aansprakelijkheidsverzekering is gesloten voor de verzekeringnemer die gedekt kan
worden voor de door hem aangerichte schade, hij wordt beschermd in zijn vermogen.
Juridisch karakter
- Schuldverzekering (Passivenversicherung)
o je verzekert je tegen een situatie wanneer er een schuld aan je vermogen wordt
toegevoegd
- Verzekerd belang
o first party: je verzekert het huis, want je hebt 600.000 euro nodig om opnieuw te
kunnen bouwen. Je moet de waarde kunnen vaststellen. Dit heb je niet bij de
aansprakelijkheidsverzekering, je hebt enkel de aansprakelijkheid dus het kan hoger
maar ook lager uitvallen.
- Premier risque/niet volle waarde verzekerbaar
Actief verzekering
- Dicht bij huis: brandverzekering, ongevallenpolis
- Aan de orde is: first party insurance: het indekken van je eigen risico’s door ze over te
dragen aan een collectief (tegen betaling van premie).
Passief verzekering
- Dicht bij huis: ziektekostenverzekering, aansprakelijkheidsverzekering voor
particulieren
- Aan de orde is: third party insurance: het indekken tegen risico’s die je in je
vermogen lijdt doordat er een schuld aan toegevoegd wordt. Het is dit risico dat je –
tegen betaling van premie – overdraagt aan een collectief
Aansprakelijkheidsverzekeringen
- AVP (aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren)
- AVB (aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven)
- CAR (construction all risk – voor bouwrisico’s)
- WAM (wet aansprakelijkheid motorrijtuigen)
De open basisdekking begrensd
Het gaat om de aansprakelijkheid voor derden geleden schade
=
Aansprakelijkheid zowel op grond van een overeenkomst als op grond van de wet.
, Aansprakelijkheidsverzekering is alleen voor zaakschade en personenschade en niet meer
dan dat.
- Het begrip aansprakelijkheid
- Het schadebegrip
- De begrenzing naar tijd en bedrag
o binnen het bedrag en binnen de periode
- Uitsluiting van het ondernemersrisico
o kern: primaire prestatieverplichting is en blijft ‘des verzekeringnemers’
o houd voor ogen: vaak wel ‘gewoon’ aansprakelijkheid, maar ‘alleen maar’ geen
dekking
o ondernemersrisico komt tot uitdrukking in
- opzichtclausule: iets tijdelijk van een ander onder je hebben, bijv. De iPad van
iemand anders in gebruik nemen en kapot maken. Dit valt onder opzichtclausule.
- vervangingskosten: slechte glaspotjes (zie voorbeeld), die moet nieuwe potjes
maken. Hiervoor kan je niet naar de verzekeraar.
- supercontractuele aansprakelijkheid: je hebt een aannemer (verzekerde) en die
gaat binnen 2 weken je huis opleveren. Voor elke dag dat die te laat is betaald die jou
1000 euro, omdat hij te laat is. Verzekerde kan dit niet opleveren, maar hiervoor kan
die niet naar de verzekeraar! Hij heeft zich tot meer verplicht dan de wet dit stelt, dit
is de supercontractuele aansprakelijkheid
Het schadebegrip
- Vermogensschade
o zaakschade: schade als gevolg van beschadiging, vernietiging of verlies van een
zaak
begrenzing zaakschade: beschadiging, vernietiging, verlies.
de verschijningsvorm brengt begrenzing aan, tezamen met die naar tijd en bedrag
o personenschade; schade als gevolg van letsel of aantasting van gezondheid van
personen al dan niet de dood ten gevolge hebbende
ideële schade (vergoeding door betaling van smartengeld) daaronder inbegrepen
o zuivere vermogensschade; die vergoeden we niet! Voor een verzekeraar niet te
bepalen!
schade die niet gepaard gaat met letsel of dood van een persoon of beschadiging,
vernietiging of verlies van een zaak
papieren schade
niet met zoveel woorden uitgesloten, maar volgt uit de dekking van twee andere
vormen van schade (impliciete uitsluiting)
Voorbeeld van zuivere vermogensschade
Stel; glaspotjesbedrijf (verzekerde) maakt dus glaspotjes i.c.m. prima dekseltjes. De
benadeelde in de overeenkomst is HAK. HAK is de afnemer van de potjes en die verzekerde
heeft de potjes niet goed gemaakt. De potjes draaien namelijk niet vacuüm dicht. Als je als
HAK die potjes afneemt, dan kunnen die potjes niet dicht en kan er nitraatvorming ontstaan
, in de spinazie die HAK in de defecte potjes gedaan. HAK heeft veel kosten moeten maken;
potjes en spinazie weggooien. Verzekeraar kan niks: geen personenschade en geen
zaakschade, enkel zuivere vermogensschade!
Het zou anders zijn als er glas in spinazie zou zitten, dan kan je wel betogen dat er kans is op
personenschade en zou de verzekeraar wel moeten uitkeren.
Nog enige bijzondere verzekeringsvormen tot slot
- BAV (beroepsaansprakelijkheidsverzekering: leidt tot zuivere vermogensschade
- D&O (bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering
Je doet iets fout als bestuurder en je kan ondernemingsrechtelijk aansprakelijk
worden gesteld, dan heb je een verzekeraar nodig die zuivere vermogensschade
uitkeert.
Directe actie, art. 7:954 BW (AAV)
- Directe actie mag je instellen bij dood en letsel
- Benadeelde kan gelijk naar de verzekeraar
- Geen mogelijkheid zich direct tot de verzekeraar te wenden, tenzij... directe actie (is
zo’n tenzij-regel)
- Verzekerde moet bij de rechtszaak/procedure worden betrokken
- Je mag alleen geld halen waar verzekerde recht op heeft.
o dit gaat soms fout, want stel dat verzekerde geen premie heeft betaald en dan?
Dit noem je de xf van weren, dus ik kan geen beginsel geen geld halen bij de
verzekeraar. Dan moet ik rechtstreeks bij de verzekerde zijn
o ius agendi: ik kan niet meer vorderen dan waar recht bestaat tussen verzekerde –
verzekeraar
o opzet in het spel of verzwijging tijdens aangaan verzekeringsovereenkomst tussen
verzekerde – verzekeraar? Dan ook geen uitbetaling
o te laat gemeld? Geen uitkering
Verschil directe actie en het eigen recht
Directe actie
- Benadeelde maakt vordering van verzekerde te gelde
- Benadeelde niet meer recht dan waarop de verzekerde recht heeft (weren kunnen
tegengeworpen worden
- Verzekerde in het geding
Eigen recht (WAM)
- Soort schade maakt niet uit
- ‘Eigen’ vordering benadeelde
- Weren kunnen niet tegengeworpen (dus opzet e.d. speelt niet mee bij de WAM):
benadeelde krijgt waar hij recht op heeft, art. 11 WAM (en verzekeraar kan op
verzekerde verhalen, art. 15 WAM)
- Verzekerde speelt geen rol
