Dit document bevat een samenvatting van de hoofdstukken 14 en 15 in het boek: Journalistieke cultuur in Nederland, bij het vak Journalism Studies. Eerstejaars,
Journalistieke cultuur in Nederland H14
Veranderde omstandigheden en kritiek op de journalistiek
Veranderingen:
- Verlangen naar transparantie
- Onlinecommunicatie en digitale media
- Ideologische kaders spelen amper nog een rol van betekenis in het binden van
een nieuwspubliek. ‘Trouwe abonnees of achterban’ van een nieuwstitel.
- Economische conjunctuur, met name bij regionale dagbladredacties daalt de
lezers
Gevolg: Journalistieke kwaliteit steeds meer onderwerp van discussie
Ontwikkeling medianieuws eigen genre dat neutraal en informatief van aard is, maar
dikwijls worden er felle discussies gevoerd over de Journalistieke ethiek.
Deze ontwikkeling kreeg een belangrijke impuls met de kritiek op de media bij
de opkomst van en de moord op de populistische politicus Pim Fortuyn.
Adviesrapport: Medialogica
Journalistiek -> transparanter en meer verantwoorden aan het publiek.
Rol journalist: informatieleverancier en waakhond van de democratie
Toch verlangt de journalistiek ook naar meer transparantie
Oorzaak: nieuwsgebruikers en burgers kritischer, mediagebruik en informatieaanbod
veranderen snel
Gevolg: waarde van de journalistiek minder vanzelfsprekend dan voorheen
Transparantie in de journalistiek: een controversieel en ambigu begrip
Transparantie: journalist stelt zich kwetsbaar op
Publiek informatie beter op waarde schatten als de journalist bekendmaakt welke
elementen in zijn verhaal onzeker of achteraf onjuist bleken.
Bij transparantie is sprake van meta-informatie.
Meta-informatie = informatie over informatie waarbij de onderlinge relatie tussen de
twee bekend is.
Publieksinteractie =
Basis voor het begrip verantwoording:
= De activiteit waarbij de journalist in woord, schrift of beeld, al dan niet op
verzoek, toelichting geeft over zijn werkwijze.
Proactieve transparantie = transparantie als startpunt van een verantwoording, zelf
initiatief nemen
Reactieve transparantie = transparantie als resultaat van een verantwoording,
afwachtend
Twee geluiden journalistiek
1. De journalistiek zich ten opzichte van andere beroepen juist positief
onderscheidt in termen van transparantie
Door verifieerbare bronverwijzing -> manier van verantwoording afleggen
- Formele kwaliteitsnorm
Onderzoeksjournalistiek: journalist onderbouwt zijn beweringen door de herkomst
van zijn informatie te tonen.
Bron: controleerbaar en navolgbaar
, 2. De journalistiek is ‘zo gesloten als een oester’. Metafoor in verband met
diverse ‘negatieve’ kwalificaties van transparantie in het beroep.
Nieuwsorganisaties stellen zich doorgaans niet erg proactief transparant op.
Nieuwsgebruikers krijgen geen zicht op de uitgangspunten en de redactionele
richtlijnen van nieuwsmedia.
Problemen in de journalistiek:
- Journalisten beschouwen hun mening als feit
- Slordigheid in het bronnengebruik
Door tijdsdruk -> journalisten bronnen niet meer checken
-> brengt journalisten in de verleiding om andere journalistieke
producties over te nemen, al dan niet met correcte
bronvermelding.
Verandering in medialandschap:
- Structurele ontwikkeling naar meer proactieve transparantie van
nieuwsorganisaties en individuele journalisten
- Reactieve transparantie, in de vorm van verantwoording achteraf naar
aanleiding van kritische vragen of suggesties van het publiek, is toegenomen
Is de journalistiek voldoende transparant?
Diverse actoren: transparantie is een innovatieve strategie in reactie op diverse
ontwikkelingen in het vak
5 perspectieven over transparantie in het vak:
Transparantie als…
1. Kwaliteitsborging
2. Zelflegitimering
3. Merkprofilering
4. Nieuw gereedschap in het journalistieke repertoire
5. Kenmerk van community-based journalism
1: Kwaliteitsborging
Mensen vertonen pas verantwoording als ze weten of denken dat ze gecontroleerd
(kunnen) worden.
Journalistiek negatief afgeschilderd:
o Opdringerig gedrag van journalisten
o Luie knip-en-plak-mentaliteit
o Hijgerigheid
Een mediawaakhond zou moeten gaan toezien op de transparantie van de pers,
omdat zij daartoe zelf te weinig genegen is.
Rol publiek in kwaliteitsborging:
Transparantie over het journalistieke werk biedt het publiek een vocabulaire
om de journalist ter verantwoording te kunnen roepen
De toegankelijkheid van het mediabedrijf stelt het publiek in staat om de
journalist in kwestie aan te spreken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maartjeswinkels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
