Voeding bij gezondheid en ziekte
Hoofdstuk 5 Koolhydraten
Paragraaf 5.6 Alcohol
Alcohol levert energie (7 kcal), het kan in beperkte mate worden gebruikt, omdat alcohol in grotere
hoeveelheden schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid.
Is opgebouwd uit koolstof (C), waterstof (H), en zuurstofatomen (O).
Chemische naam is ethanol
Eén alcoholische consumptie bevat ongeveer 10 gram alcohol.
Alcoholgehalte in het bloed
Alcohol wordt niet afgebroken in het maag-darmkanaal, maar wordt direct geabsorbeerd; één vijfde deel in de
maag de rest in de dunne darm. Na resorptie verdeelt de alcohol zich over het lichaamsvocht.
Voedsel heeft een vertragende werking op de resorptie van alcohol.
Sterk alcoholische dranken blijven langer in de maag en kunnen het maagslijmvlies aantasten.
Hoeveelheid alcohol in het bloed wordt
uitgedrukt in promille. 0,5 promille is de
grens waarboven een verminderde
reactievermogen optreedt.
De hoogte van het bloedalcoholgehalte
hangt van verschillende dingen af:
o de hoeveelheid die gedronken is
o de hoeveelheid lichaamsvocht
o de snelheid waarmee alcohol
wordt afgebroken
Alcohol verdeelt zich over het vocht van het
hele lichaam.
Afbraak van alcohol
5-10% van de geresorbeerde alcohol
wordt onveranderd via huid, longen en
urine uitgescheiden.
Alcohol wordt afgebroken in de lever.
Door alcoholdehydrogenase en
aldehydedehydrogenase wordt alcohol omgezet in aceetaldehyde en daarna in acetaat (azijnzuur). Het acetaat
gaat via het bloed naar de lichaamscellen en wordt verbrand (geoxideerd) tot kooldioxide en water.
Aceetaldehyde is toxisch en is de oorzaak van klachten na alcohol gebruik. (kater) Verder spelen vochtverlies,
een laag bloedglucosegehalte en irritatie van het maagslijmvlies een rol.
Mannen breken 1,5x zo snel aceetaldehyde af.
Formule voor het berekenen van het
bloedalcoholgehalte in promille.
MEOS
Een andere systeem waardoor alcohol
afgebroken kan worden is: MEOS (microsomaal ethanol
oxiderend systeem)
Een systeem in de lever die lichaamsvreemde stoffen
omzet.
Bij incidenteel of matig gebruik is de afbraak via dit systeem gering.
Bij chronisch alcohol misbruik wordt de alcohol daardoor sneller afgebroken, maar wordt er ook meer
aceetaldehyde geproduceerd, dit kan weer schade in de lever veroorzaken.
Alcohol en gezondheid
Matig alcoholgebruik is niet schadelijk voor de gezondheid, behalve bij zwangerschap, kinderen en jongeren.
Een beperkt gebruik (1 glas per dag) heeft een beschermende werking op het krijgen van een beroerte, diabetes
type 2 en dementie, maar als er meer wordt gebruikt niet meer.
Consumptie van meer dan 15-20 gram alcohol per dag verhoogd het risico op hartziekten, beroerte en kanker.
Bij borstkanker is al een duidelijk verhoogd risico vanaf 10 gram alcohol per dag.
Alcohol kan blijvende hersenschade veroorzaken bij jongeren.
, Drie categorieën van teveel alcohol gebruik
Sociaal drinken:
Tussen de 3 en 8 glazen per dag
Hoge bloeddruk, hart en vaatzieken, kanker, pancreatitis.
Bingedrinken:
In weekenden en vakanties wordt in korte tijd veel alcohol genuttigd.
Vooral bij jongeren
5-6 glazen alcohol of meer
De kans op ongevallen is groot door controle verlies en agressiviteit.
Kan op lange termijn schadelijk zijn voor het zenuwstelsel en hersenen.
Verhoogd bij volwassenen de kans op een hartinfarct en een beroerte.
Alcoholmisbruik:
Langdurig gebruik van 8 glazen of meer per dag
Eerste symptomen: ochtendmisselijkheid en braken → verdwijnen door weer alcohol te drinken
Het maagslijmvlies en het darmslijmvlies worden aangetast → hierdoor is de resorptie van voedingsstoffen
verminderd.
Er kan bloedarmoede ontstaan
Als de lever aangetast wordt is er minder voorraadvorming mogelijk van vitamines.
De kans op ziekte neemt sterk toe: levercirrose, leverkanker, pancreatitis, syndroom van Korsakov, hart en
vaatziekten, mond-, keel- en slokdarmkanker.
Hoofdstuk 9 Vitamines
Paragraaf 9.1 Vitamines in het heden en verleden
Vitamines vormen een onderdeel van de voedingsleer dat sterk tot de verbeelding van de mens spreekt.
In reclame wordt vaak nadruk gelegd op vitamines
De geschiedenis gaat eeuwen terug. Het meest bekende voorbeeld is het optreden van scheurbuik onder
zeevarende door een vitamine C arme voeding.
In 1926 werd de eerste vitamine B geïsoleerd.
In de Tweede Wereldoorlog was het belangrijk zo optimaal mogelijk gebruik te maken van de schaars
beschikbare voedingsmiddelen, om tekorten te voorkomen.
Belangrijke aandachtspunten van vitamines
Vitamine D-tekorten spelen een rol, met name bij zuigelingen, peuters en ouderen en bij mensen met een
donkergetinte huidskleur.
Er kunnen vitaminetekorten ontstaan door ziekte en therapie. Vooral bij langduriggebruik van bepaalde
geneesmiddelen.
Door een onevenwichtig voedingspatroon kunnen vitaminetekorten ontstaan.. Dit komt voor bij mensen die
veel snacken en weinig gezonde voedingsmiddelen binnenkrijgen.
Inname van voldoende vitamines kan een rol spelen bij de preventie van bepaalde ziekten. Een goede
voorziening van vitamines speelt ook een belangrijke rol bij de preventie van hart- en vaatziekten en kanker.
Er moet niet alleen gewaarschuwd worden voor een tekort aan vitamines maar ook voor een teveel.
Paragraaf 9.2 Definitie en naamgeving
Vitamines leveren geen energie. Het zijn organische stoffen die in zeer kleine hoeveelheden nodig zijn voor het
normaal functioneren van het lichaam.
Het zijn essentiële voedingsstoffen
Vitamines hebben de namen van het alfabet: A, B, C enz. Sommige letter hebben een cijfer omdat deze letter uit
meerder vitamines bestaat.
Paragraaf 9.3 Functies van vitamines
Vitamines zijn belangrijk voor de gezondheid.
Vitaminesupplementen werken niet hetzelfde als vitamines in de voeding, het gebruik hiervan wordt ontraden.
Onderdeel van enzymen en hormonen
Rol bij instandhouding van het immuunsysteem
Antioxidant (bèta-caroteen, C en E)
