Hoofdstuk 6 De moderniteit en de
vrijemarkteconomie: het goede leven op een
vulkanische breuklijn (6.2 t/m 6.5)
21. De kandidaten kunnen uitleggen dat volgens Smith welvaart voor eenieder komt door
arbeid, arbeidsdeling en vrije markt. Daarbij kunnen ze:
Smiths opvatting van een markt betrekken en aangeven welke vooronderstellingen
hierbij in het geding zijn;
Smith wil een markt waar iedereen producent en consument is. De markt moet een plek
zijn waar de talenten en het aanbod van de ene persoon wordt afgestemd op de vraag van
de andere. Door arbeidsdeling wordt er meer welvaart gecreëerd. Een proces wordt
opgesplitst in verschillende onderdelen, waardoor iemand zich kan specialiseren. Door het
aanbieden en kopen van producten kan je constant anderen helpen, want ben je
zelfvoorzienend en hoef je geen beroep meer te doen op liefdadigheid van anderen. Er
wordt verondersteld dat we ons kunnen inleven in waar de ander behoefte aan heeft
(preferenties) en ons kunnen richten op diens eigenbelang. Ook denkt hij dat door
globalisering iedereens levensstandaard erop vooruitgaat en dat iedereen een product kan
maken dat iets kan bijdragen. Als je eruit gegooid wordt in de concurrentie, kun je weer met
een ander product de markt op. Verder zijn er bij zijn vrije markt geen belangengroepen
voor de arbeiders, waardoor ze een minimumloon konden regelen, wat later nogal
problematisch bleek. Zijn denken in termen van evenwichten werd later verder
doorgetrokken en kan ertoe leiden dat het zicht op de werkelijkheid verloren gaat achter de
modellen.
Weergeven welke ‘dehumaniserende effecten’ er volgens Smith bij een vergaande
arbeidsdeling zullen optreden.
Bij arbeidsdeling wordt er alleen op een klein onderdeel gefocust en dat kan nogal
geestdodend zijn. Smiths oplossing is om door middel van onderwijs wat verrijking van het
leven te bieden. Arbeidsdeling is immers noodzakelijk om zoveel mogelijk welvaart voor
zoveel mogelijk mensen te creëren.
22. De kandidaten kunnen uitleggen dat volgens Marx de vrije markt, die gebaseerd is op
privébezit van productiemiddelen, op gespannen voet staat met het goede leven. Daarbij
kunnen ze uitleggen welke rol het kapitaal daarin volgens Marx speelt.
In de eerste plaats was geld bedoelt als ruil middel om andere dingen te kunnen komen. Dit
veranderde snel. Het werd namelijk belangrijker om geld te hebben. Als winst op zich het
doel is, zijn arbeid en arbeidsomstandigheden een kostpost en moet er zoveel mogelijk op
bespaard worden. Om dezelfde reden moet de arbeidsproductiviteit zo groot mogelijk zijn.
Dit heeft natuurlijk geen bevorderde invloed op het goede leven van een arbeider. Er
ontstond als het ware een nieuw soortgevangenschap in de vrije markt.
23. De kandidaten kunnen de opvatting dat de vrije markt gepaard gaat met
dehumanisering, ecologische uitputting en financiële verstikking weergeven, toepassen,
evalueren en hiervan eigen voorbeelden geven.
Door dehumanisering gaat de intrinsieke betekenis van arbeid verloren. Het wordt voor
de producent alleen maar een kostenpost. Dit komt doordat hij naar winstmaximalisatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cbve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.