Dit document bevat de samenvatting van het boek Psychologie een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk door Peter Kemper. Het betreft hier alle behandelde stof in het eerste semester inclusief samenvattingen van flitscolleges.
de volgende hoofdstukken zijn behandeld.
Hoofdstuk 1.1
Hoofds...
Psychologie een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk – Peter Kemper
Hoofdstuk 1.1.2 de drie thema’s van de psychologie
Psychologie is de wetenschap die die zich richt op het beschrijven, verklaren en voorspellen van het
gedrag, de gedachten en de emoties van mensen.
Een variant van de psychologie is de klinische psychologie. Hier ligt de focus op stoornissen en wordt
bekeken hoe emotie, gedachten en gedrag afwijken van wat normaal is.
In tegenstelling tot klinische psychologie houdt de psychologie zich bezig met normale gedachten,
emoties en gedrag.
Kennisclip: Psychoanalyse - Peter Kemper
De kracht van de psyche
- Shell shock en traumatische blindheid
- Strekking: de geest is sterker dan het lichaam én gedrag heeft een onbewuste oorzaak!
- Maar, hoe ziet die geest er dan uit?
Psychoanalyse van Freud
Drie innerlijke psychische structuren:
- Id (Es)
- Superego (Über-ich)
- Ego (Ich)
De geest is een permanent slagveld:
Id en Superego willen namelijk precies het tegenovergestelde:
Mens is gedoemd ongelukkig te zijn…
De definities
Id: energieleverancier (twee behoeften, een om te creëren en een om te vernietigen)
driften seks en agressie
Superego: Geïnternaliseerde normen/geweten (normen en waarden)
Ego: Het bewuste (schakel tussen Id en Superego)
Ego probeert een compromis te vinden tussen eisen van het Id en tegengestelde eisen van
het Superego
Het bewuste is slechts een topje van de ijsberg
Voorbeeld van de geest als slagveld: Patatje met
Id: Ik wil het nu!
Superego: Verstandige mensen doen zoiets niet.
Ego: Misschien kan ik een tussenweg vinden…
Hoe om te gaan met je zieke geest
Afweermechanismen!
Houden verontrustende wensen en gedachten uit je bewustzijn…
(maar de perverse wensen en gedachten zijn er natuurlijk wel altijd…)
,Voorbeelden afweermechanismen
Verplaatsing impulsen verplaatsen
Sublimatie impulsen uiten op nuttige wijze (tandarts)
Verdringen vergeten (bij bijv. trauma)
Rationalisatie onzinverklaring geven voor gedrag
Reactieformatie precies tegenovergestelde doen van wat je werkelijk wil
Kritiek op deze theorie
- Idee van seksuele kinderen wordt niet meer serieus genomen
- Eenzijdig: is er alleen seks en agressie?
- Somber: is elk mens een geboren monster?
- Maar vooral: moeilijk te toetsen
Wat staat nog wel overeind?
- Belang kindertijd (hechting)
- Nadruk op onbewuste processen
- Psychoanalytische technieken worden, met name binnen de psychiatrie, tot op de dag van
vandaag ingezet.
Kennisclip Humanisme – Peter Kemper
Stroming 3: humanisme
Psychologie in de jaren vijftig, een keuze tussen:
A) Mens is een geboren monster met driften die door de maatschappij moeten worden
onderdrukt (Freud/psychoanalyse)
B) Mens heeft geen persoonlijkheid, vrije wil, emoties doen er niet toe en iedereen is een
speelbal van omgeving (behaviorisme)
Kenmerken humanisme
A) Mens wordt geboren met driften (net als Freud dus)
B) Maar mensen zijn sociale wezens; driften zijn positiever en meer divers dan alleen seks en
agressie. Mensen zijn groepsdieren.
C) In elk mens zit miljoenen jaren evolutie in de genen; mensen weten zelf het beste wat goed
voor ze is (intern kompas)
Onderzoeken
Positief gedrag van dieren (voornamelijk apen)
Evolutie uitgangspunt: wat voor apen geldt, geldt ook (enigszins) voor mensen
De belangrijkste drift?
Behoefte aan acceptatie/geborgenheid (erbij willen horen)
Achterliggend evolutionair belang
Psychische problemen volgens psychoanalyse en behaviorisme
, Freud: we hebben driften waar we niks mee kunnen; onderdrukken ervan leidt tot psychische
conflicten (bv depressie)
Behaviorisme: psychische stoornissen worden beloond (bv depressie)
Psychische problemen volgens het humanisme
Als mensen zo uniek en gezond zijn; waarom dan psychische problemen?
- Behoefte aan erbij horen dwingt mensen in een rol
- Spelen van een rol zorgt voor vervreemding van jezelf
o Deze vervreemding leidt tot gevoelens van ongeluk , depressie en andere psychische
klachten
Hoe te begeleiden? (Carl Rogers)
Persoon weet zelf het beste wat goed voor hem is en weet zelf het beste wat er aan de hand is: dus
een ‘nederige’ houding van hulpverlener.
a) Congruentie (als hulpverlener zelf openstaan voor eigen emoties en gedachten)
b) Onvoorwaardelijk acceptatie
c) Empathie (inleven)
Carl Rogers vervolg
Hulpverlenen is niet iets voor professionals; iedereen kan het. Niet medisch maar van mens tot
mens, niet behandelen maar begeleiden
Carl Rogers zag de therapeutische relatie als belangrijke oorzaak van herstel
Stroming 4: Cognitieve psychologie
De cognitieve revolutie (eind jaren 60); reactie op behaviorisme
Kenmerk: Denkprocessen staan centraal: niet de gebeurtenis, maar de interpretatie bepaalt hoe je je
voelt en wat je doet.
ABC theorie
Activating event (gebeurtenis)
Belief (interpretatie)
Consequence (gevolg/consequentie)
Voorbeeld: je rijdt met de auto tegen een paaltje, hoe voel je je dan/hoe gedraag je je
Vanuit cognitivisme stroming veel kritiek op het behaviorisme
Twee punten die het behaviorisme lieten wankelen:
1. Ontwikkeling taal
- Te complex voor belonen en straffen
- Kinderen maken grammaticale logische fouten. “ik zwemde” of “twee bloemens”
- Is niet beloond en nooit gezien
- Komt uit kind zelf, kind leert zelf dit soort regels
2. Averechts effect van belonen
- Vrijwillig gedrag kun je ermee ‘kapot maken’
- Belonen kindertekening. Gedrag van kinderen stopte als ze niet meer beloond werden.
Daarvoor tekenden kinderen uit zichzelf. De beloning tast de motivatie aan.
- Kinderen redeneren: als ik er geld voor krijg, zal het wel stom zijn
Terug naar de cognitieve stroming
- Mensen hebben schema’s, waarmee situaties geïnterpreteerd worden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stefansprenkeling. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
