Collegedictaat studieboek Feniks Vwo geschiedenis van het Europese mens- en wereldbeeld van Marian Veldkamp - ISBN: 9789006465013, Druk: 2, Uitgavejaar: - (-)
Geschiedenis van het Europese mens- en wereldbeeld
Introductie
‘Je moet je niet bemoeien met andermans zaken’
- Vanzelfsprekende uitspraak
- Maar waarom eigenlijk niet?
Jij kunt iets beter weten
De ander wordt er beter van
Je moet toch voor elkaar zorgen?
Zijn andermans zaken wel alleen van hem/haar? Waar is de grens dan?
- Waarom vinden wij dat zo irritant? Wat zit daar achter?
Eigendunk?
Niet willen ontvangen?
Gelijkwaardigheid?
- In welke situatie wel en in welke situatie niet terecht: criteria?
Mate van elkaar kennen
Machtsverhoudingen
Afhankelijk van intentie? (maar: maakt goede intentie de daad goed?)
…
- Een schijnbaar vanzelfsprekende uitspraak kun je bediscussiëren
- Filosofie!
Wat is filosofie?
- Liefde tot de wijsheid
- Oorsprong: op zoek naar wijsheid (i.p.v. kennis)
- Nadenken over hoe de mens in elkaar zit
- Nadenken over hoe de werkelijkheid in elkaar zit
- Nadenken over goed en kwaad
- Nadenken over betrouwbare kennis
- Nadenken…
Waarom filosofie?
- Filosofie wordt nutteloos gevonden: is al filosofische opmerking…
- Vooronderstellingen
- Anders leren kijken naar dingen
- Kritische reflectie
- Motor achter historische veranderingen
Hoofdstuk 1 De mens ontdekt zichzelf
De presocratici
- 600-400 v. Chr.
- Wat is de archè van de werkelijkheid?
= wezen, kern, oorsprong
- Karakter van de denkwijze belangrijk!
- Zoeken naar theoretische verklaringen d.m.v. de rede
- Afscheid mythologie als verklaring van de werkelijkheid
- Basis wetenschap gelegd
Socrates
, - 470-399 v. Chr.
- Geen geschriften nagelaten
- Kennis met name door dialogen van Plato
- Ken uzelf als beginpunt van kennis
- Socratische methode: eindeloze vragen blijven stellen om leerling bij waarheid in zichzelf te
laten komen
- De ‘vroedvrouwenmethode’
- Door zelfkennis tot deugdzaam mens
- Op zoek naar algemene waarheden en normen
- Veroordeeld tot gifbeker
Plato
- 427-347 v. Chr.
- Ideeënleer
- Ideeën niet temporeel/stoffelijk, maar vaste/onveranderlijke grootheden achter/in
waarneembare werkelijkheid
- Vb.: wiskunde wiskundige berekeningen zijn echt, maar je kunt ze niet waarnemen
- Er is meer werkelijkheid dan wat we zien
- Rede nodig om ideeën te ‘zien’
- Allegorie van de grot
Mensen zien alleen de afschaduwing van dingen en niet de ware werkelijkheid. Om
de werkelijkheid te zien, moet je de uitgang bereiken. Uitgang = ratio.
- Dualisme
Stoffelijk/temporeel <-> onstoffelijke/onveranderlijke
Lichaam <-> ziel
- Morele ideeën
- Idee van het goede als hoogste
- Ideeën als maat/norm/standaard:
X is x voor zover het deel heeft aan de natuur van x
Gerechtigheid is gerechtigheid voor zover het voldoet aan de universele norm voor
gerechtigheid
- Er is dus een kosmische orde waarbinnen de mens zich moet voegen
Aristoteles
- 384-322 v. Chr.
- Leerling van Plato
- Verschil:
Plato: waarneming is afschaduwing van de ‘echte’ werkelijkheid (de ideeën)
Aristoteles:
Waarneembare werkelijkheid is ‘echt’
Abstracties komen voort uit waarneming
Bijv.: idee ‘paard’ ontstaat pas door waarneming afzonderlijke paarden
- Onderscheid stof en vorm
Stof = het materiaal
Vorm = eigenschappen ervan
Bijv.: vorm van paard is alle identieke eigenschappen van een paard
Stof en vorm zijn eenheid (bij de mens lichaam en ziel)
- Alles in werkelijkheid is gericht op doel = teleologie
Waardoor wordt er beweging in iets gebracht
Onbewogen beweger
Appel wordt een appelboom omdat dat het doel is
Doeloorzaak
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anne-mariemussche. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
