Complete aantekeningen van de hoorcolleges van het vak Algemene Geschiedenis van de Contemporaine tijd, inclusief samenvatting van de hoofdstukken uit het boek 'American History' van Boyer die tentamenstof zijn. Uitgebreid en geschreven in goed Nederlands. Tentamencijfer 8,4.
Hoorcolleges Algemene Geschiedenis van de Contemporaine Tijd
2019-2020
Universiteit Leiden – Bachelor geschiedenis– jaar 1 – semester 2
Tentamencijfer: 8,4
Hoorcollege Algemene Geschiedenis Contemporaine Tijd 1 12022020
Doordat er veel meer talen zijn dan staten, zien we het patroon dat er zeer weinig etnisch homogene
staten zijn.
Een natie wordt gedefinieerd als een groep van individuen van hetzelfde staatsburgerschap die in
een begrensd gebied wonen. Een natiestaat kan gezien worden als een staat met gecentraliseerde
bureaucratische regeringsvorm die uitgaat van de gelijkheid van alle burgers en regeert in de naam
van een nationale gemeenschap. We zien dan dat alle burgers gelijk zijn, dat de hoogste macht bij de
gemeenschap van burgers ligt, en dat taal en cultuur niet noodzakelijkerwijs relevant zijn.
Dit leidt tot een beperkte impact van (etnisch/cultureel) nationalisme. Er zijn namelijk vrijwel geen
etnisch homogene staten en de overgrote meerderheid van etnische en culturele groepen heeft geen
eigen staat.
Nationalisme en natiestaten worden gezien als een product van modernisering:
Invoering standaardtalen
Rol onderwijs en pers
Mobiliteit leidt tot groter nationaal bewustzijn
Impliciet zien we dat de opkomst van cultureel nationalisme leidt tot natiestaten. Er is veel aandacht
voor de succesverhalen, maar de overgrote meerderheid van pogingen tot staatsvorming waren
mislukkingen.
Wimmer: de kracht en omvang van nationale bewegingen is van beperkt belang. Veel belangrijker is
de geopolitieke context, de window of opportunity. Natiestaten ontstaan na turbulente
internationale ontwikkelingen.
Recente studies tonen ook dat de rol van nationalistische motieven/activisten heel beperkt is.
Doorslaggevend is de internationale context.
,Je kan zeggen dat de Verenigde Staten de eerste natiestaat waren. Hier speelt een crisis van het
Britse imperium een grote rol. Door vele oorlogen hadden zij zeer veel schulden en alle rijksdelen
moesten gaan bijdragen aan de afbetaling. De belastingverhogingen stuitten op bezet. De
Amerikanen beriepen zich op hun ‘Rights as Englishmen’ en stelden: no taxation without
representation.
Frankrijk had aan dezelfde oorlogen deelgenomen als Groot-Brittannië en had Amerika geholpen in
de onafhankelijkheidsoorlog. Frankrijk is failliet en er moeten nieuwe belastingen ingevoerd worden.
Hiervoor moet de Staten-Generaal bijeengeroepen worden. Uiteindelijk ontstond door een politieke
crisis een vergadering van de derde stand en dit was het begin van de Franse Revolutie. We zien dus
dat politieke oorzaken leidden tot het ontstaan van de natiestaat in Frankrijk.
Ook in (Haïti en) Spaans Amerika zien we dat een crisis van de koloniale overheersing en niet
culturele oorzaken of etnische elementen zorgen voor natiestaten. De Napoleontische inval in Spanje
en Portugal zorgde voor politieke instabiliteit, wat leidde tot onafhankelijke natiestaten, waaronder
Brazilië. Dit leidde tot sentimenten in de koloniën dat zelfbestuur mogelijk was.
Het ontstaan van natiestaten gaat vaak gepaard met territoriale uitbreidingen.
Bij vroege natiestaten waren:
Taal en cultuur niet relevant
Stonden grenzen niet vast
Kon als gevolg territoriale expansie makkelijk plaatsvinden
Gemeenschappen van burgers
Cruciaal waren grondwet, gekozen parlement en gelijkheid voor de wet (civic/politiek
nationalisme)
Succes natiestaat
Politieke inspraak
Sterkere staat want burgers vinden belasting betalen minder erg omdat ze inspraak krijgen
Dienstplicht leidt tot een sterker leger
Technologisch geavanceerde landen
Voor 1800 was meertaligheid de norm. We zagen de religieuze talen zoals Latijn en Hebreeuws,
daarnaast de internationale cultuurtaal Frans en de gewone bevolking sprak een lokaal dialect. In
West-Europa zien we dat de katholieke kerk met de contrareformatie vasthield aan het Latijn en dat
protestantse landen overgingen naar de volkstalen omdat zij nadruk legden op individueel lezen van
de geschriften. In Oost-Europa blijft Latijn tot in de achttiende eeuw de bestuurstaal, soms zelfs tot
later. De Verlichting leidde tot standaardisering.
Pas eind achttiende eeuw komt het idee op dat taal en een volk bij elkaar horen. Herder zag taal niet
als transparant communicatiemiddel maar als iets dat in de loop der tijd veranderde en wat het
,karakter van een volk ook weerspiegelde. Taal weerspiegelt de ontwikkeling en mentaliteit van de
bevolking. Herder was echter geen nationalist en vond zijn eigen taal niet beter dan andere talen.
Begin negentiende eeuw was er verzet tegen de dominantie van de Franse taal. Fichte stelt ook dat
een eigen volk een eigen taal en cultuur heeft en dat de volksaard via deze taal en cultuur kenbaar
was. Culturele eenheid kon ontstaan via onderwijs in Duitse taal. Hij was chauvinistisch en anti-Frans.
Bij het Congres van Wenen in 1814/1815 zagen we dat de Europese grootmachten rond de
tekentafel gingen om Europa opnieuw in te delen. Er moesten bufferstaten rond Frankrijk komen en
de Quadruple Allicance wilde gebiedsuitbreiding voor zichzelf. Er werd geen rekening gehouden met
taal en cultuur van verschillende volkeren bij de nieuwe grenzen. In de daaropvolgende decennia
doet Metternich er alles aan om conservatief Europa in stand te houden.
Cultuur nationalisme komt in deze periode sterk op. We zien dat er veel sprookjes verzameld worden
en historische woordenboeken worden geschreven. Men wil via oeroude verhalen inzicht krijgen in
de wortels van de Duitse Volksgeist.
Voor 1789 zien we dat de Franse hofcultuur internationaal dominant was met haar neoklassieke
architectuur, rococomeubels en schilderkunst, dans, toneel, muziek, mode en cuisine. In steden
zagen we de opkomst van burgerlijke cultuur in gestandaardiseerde volkstaal. De volkscultuur kende
een dialect en onderling waren ze zeer verschillend.
In de geschiedschrijving is het nationale kader dominant. De nadruk ligt op verschillen en de unieke
ontwikkeling van elk land. Ze willen de aard van naties en volkeren blootleggen en de hoogte- en
dieptepunten verklaren. Historiografie had een sterk patriottisch karakter en de geschiedschrijving
werd geprofessionaliseerd in de negentiende eeuw.
Cultureel nationalisme is het idee dat elk volk een eigen taal en cultuur heeft en het is een product
van de vroege negentiende eeuw. Het is een moderne uitvinding en dus een duidelijke breuk met het
voorafgaande. De drijvende kracht waren kosmopoliete intellectuelen uit de middenklasse. Nationale
taal en cultuur is dus een uitvinding van de nationalisten.
In 1848 komen zowel cultureel als politiek nationalisme samen. De bevolking wil politieke inspraak in
de vorm van grondwet en representatieve parlementen.
Cultureel nationalisme is product Romantiek.
Hoorcollege Algemene Geschiedenis Contemporaine Tijd 2 19022020
Verenigde Staten waren oorspronkelijk vrij klein gezien de landmassa van Noord-Amerika. Vanuit het
oosten was er een expansie naar het westen. Zowel de natuurlijke hulpbronnen als het politieke en
maatschappelijke klimaat van Amerika zorgde ervoor dat ze aantrekkelijk waren voor Europese
, immigranten die een beter leven op wilden bouwen. Centraal stond het idee van vrijheid en de notie
dat je door hard werken succesvol kunt worden.
Tussen 1783 en 1853 zagen we een zeer grote westwaartse expansie, waarbij de inheemse bewoners
van hun land verdreven werden. Qua regionale verschillen zien we dat het noorden vrij industrieel is.
In het zuiden ligt de focus op plantagelandbouw. Deze economie maakt deel uit van een wereldwijd
economisch systeem. Door technologische ontwikkelingen gaat de productie van katoen efficiënter,
en neemt de export ervan ook toe. In de jaren 1820-1850 zien we ook een enorme toename van het
aantal katoenplantages, en dus van de slavenmarkt. Dit gaat samen met de neiging van zuidelijke
staten het aantal slavenstaten uit te breiden, terwijl het noorden dit niet wil, omdat zij niet willen dat
het systeem van slavenarbeid uitbreidt.
Het conflict tussen noord en zuid leidt tot de Amerikaanse burgeroorlog van 1861 tot 1865. In de
Verenigde Staten was een federaal systeem, waarbij de federale staat in Washington bepaalde
bevoegdheden heeft, maar waarbij de individuele staten ook de eigen bevoegdheden hebben. De
toenemende spanningen over of slavernij zich mocht uitbreiden waren de aanleiding van de oorlog,
ondanks dat vaak gezegd wordt dat het feit dat de zuidelijke staten zich beriepen op hun eigen
rechten de oorzaak was. De president die de Confederalisten terug de unie in moest dwingen, was
Lincoln. Toen Lincoln de post van president bekleedde, zorgde hij voor een toename van macht voor
de uitvoerende macht. Hij claimde dus eigenlijk meer macht. Door de tijd heen zien we een toename
van de presidentiële macht.
Emanicpation Proclamation (1863): alle slaven in gebieden veroverd door de unionisten werden
vrijgelaten.
Het was aan het begin van de oorlog niet de bedoeling van Lincoln om slavernij af te schaffen. Terwijl
de oorlog vorderde, ging men echter inzien dat slavernij moest eindigen.
Reconstructie 1865-1877
De Confederatie verloor door een gebrek aan soldaten. Het zuiden geeft zich over op 9 april 1865.
Enkele dagen later werd Lincoln vermoord. Dit leidde tot het probleem van hoe de zuidelijke staten
weer geïntegreerd moesten worden in de unie en wat er moest gebeuren met de grote hoeveelheid
vrijgelaten slaven. De zuidelijke staten werden bestuurd door een federaal bestuur, wat zich
bezighield met wetgeving om slavernij te hervormen. Dit bestuur werd geleid door Republikeinen in
het Congres. De vicepresident Johnson is minder begaan met het lot van de vrijgelaten slaven of met
gelijkheid. Hij sympathiseerde meer met het zuiden.
Dertiende Amendement (1865): een amendement op de grondwet door het congres dat slavernij
verbood.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophiedeleeuwx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
