VPL - VT - OWE 2 Oriëntatie op het Vak - 2020-2021
In dit document worden alle onderwerpen uit de kennistoets van OWE 2 uitgewerkt.
De leerdoelen zijn gebruikt om er zeker van te zijn dat alle stof wordt behandeld.
Dit zijn de onderwerpen:
- Decompensatio Cordis,
- Depressie,
- Shock,
- Algemene oncologie,
- Mammacarcinoom,
- Verpleegtechnische vaardigheden,
- Communicatieve vaardigheden,
- Recht
Inhoudsopgave
Anatomie Fysiologie ............................................................................................................................... 2
Decompensatio Cordis ........................................................................................................................ 2
Shock ................................................................................................................................................... 6
Algemene oncologie ............................................................................................................................ 9
Mamma carcinoom ........................................................................................................................... 12
Depressie ........................................................................................................................................... 16
Verpleegtechnische vaardigheden ....................................................................................................... 23
Bedverpleging en uitscheiding .......................................................................................................... 23
Injecteren .......................................................................................................................................... 26
Reanimatie ........................................................................................................................................ 30
Communicatieve vaardigheden ........................................................................................................... 31
Reflecteren ........................................................................................................................................ 31
Pijnbehandeling ................................................................................................................................. 32
Health Field Concept van Lalonde ..................................................................................................... 34
Themadag.............................................................................................................................................. 36
Recht.................................................................................................................................................. 36
1
,Anatomie Fysiologie
Decompensatio Cordis
Leerdoel: Uitleggen wat de normale pompfunctie is van het hart en welke
factoren hierin een rol spelen.
Hartfunctie: linkerharthelft pompt zuurstofrijk bloed aan vanuit de longen, het lichaam
in. De rechterharthelft pompt zuurstof uit het lichaam aan (vena cava) naar de
longen. Elke hartcyclus trekt het hart samen; systole en ontspant het zich; diastole.
Leerdoel: Uitleggen op welke manier het lichaam onder normale
omstandigheden de bloeddruk kan reguleren met behulp van
compensatiemechanismen.
De hoogte van de arteriële druk wordt als volgt bepaald:
- vullingstoestand van het bloedvat
hoe meer hij gevuld wordt, hoe hoger de druk
- Slagvolume
hoeveelheid bloed per hartslag wordt weggepompt
- Elasticiteit van de vaatwand
Soepel is windketelfunctie en dus minder druk
- Perifere weerstand
Weerstand die de bloedstroom ondervindt; door viscositeit van het
bloed en wrijving van de vaatwand of vasoconstrictie/dilatatie.
Systolische bloeddruk is voornamelijk afhankelijk van het slagvolume en de
elasticiteit van de vaatwand. Diastolische bloeddruk is voornamelijk afhankelijk van
de perifere weerstand.
De capillaire druk is aan de arteriële kant 35mmHg en aan de veneuze kant
15mmHg. De veneuze druk is zelfs minder dan 5mmHg. Dit heet de restdruk. Bloed
dat zich boven hartniveau bevindt wordt geholpen door de zwaartekracht.
Regulatie gebeurt neuraal en hormonaal
Neurale regulatie:
Via het vasomotorisch centrum en het hartregulatiecentrum. Het hartregulatiecentrum
stuurt impulsen via zenuwbanen van het vegetatieve zenuwstelsel naar de hartspier.
Het vasomotorisch centrum kan de perifere weerstand verhogen of verlagen. Dit
gebeurt ook via het vegetatieve zenuwstelsel. Deze regulatie gebeurt o.b.v. de
bloeddruk, de zuurgraad en de zuurstofspanning van het bloed. Middels
druksensoren, chemosensoren en sensoren die de zuurstofspanning waarnemen in
de aortaboog en halsslagaders.
Hormonale regulatie:
- ADH (antidiuretisch hormoon): bevordert reabsorptie van water in de
nieren, neemt bloedvolume toe en stijgt bloeddruk; wordt ook wel
vasopressine genoemd. Hormoon wordt in hypothalamus geproduceerd
en via hypofyse aan bloed afgegeven.
- Aldosteron: bijnierschorshormoon dat Na-K balans reguleert; werkt in
nieren door water in bloed vasthouden ter verhoging bloeddruk
2
, - Renine: hormoon in nierweefsel. Bevordert in bloed de vorming van
angiotensine, die zorgt voor vasoconstrictie en in bijnierschors tot
productie van aldosteron; bloeddruk verhogend.
- Adrenaline & noradrenaline: bijnierschorshormonen. Adrenaline
stimuleert hartactiviteit en vasoconstrictie (behalve in skeletspieren en
hartspierweefsel; daar werkt het vasodilaterend), maar netto
bloeddrukverhogend. Noradrenaline geeft in spierweefsel
vasoconstrictie.
- Histamine: productie door beschadigde weefselcellen; zorgt voor
vasodilatatie in beschadigd gebied en laat bloeddruk dus dalen.
Leerdoel: Uitleggen wat er gebeurt wanneer de pompfunctie van het hart tekort
schiet (decompensatio cordis) en tot welke symptomen dit kan leiden. In dit
kader kent de student de betekenis van de begrippen: linkszijdig- en
rechtszijdig hartfalen, back- en forwardfailure, systolisch en diastolisch
hartfalen en astma cardiale.
Decompensatio cordis is het ziektebeeld waarbij het hart zijn functie; het
rondpompen van bloed, niet (goed) meer kan uitvoeren.
- Systolische disfunctie; veroorzaakt doordat het hart niet goed meer kan
samentrekken
- Diastolische disfunctie; veroorzaakt doordat het hart niet goed meer
kan ontspannen en zich vullen met bloed
De aangedane kant is belangrijk; links decompensatie of rechts decompensatie. Dit
leidt tot andere symptomen, vaak komen beide zijden tegelijkertijd voor. Wel zie je
vaak dat 1 van de zijden erger is aangedaan; die symptomen zijn dan ook ‘zwaarder’
aanwezig.
Systolic Failure, sometimes termed “Forward Failure”.
Diastolic Failure, sometimes termed "Backward Failure".
Linkscompensatie / linkszijdig hartfalen
Hartfalen begint vaak met linksdecompensatie, daarna gaat rechts ook meedoen.
Hierbij wordt bloed minder goed aangezogen door de longen en minder bloed
uitgepompt naar de rest van het lichaam. De rechterzijde van het hart pompt door,
dat geeft stuwing in de longen; ophoping van bloed in de longen. Dit zorgt voor een
hogere druk in de longaders, dat zorgt voor oedeem in de longen. Longoedeem zorgt
voor klachten van dyspnoe; kortademigheid en orthopnoe; het verergerde broertje
van dyspnoe. Dit lijkt op astma; daarom word dit ook wel eens astma cardialis
genoemd.
Door de verminderde doorbloeding van het lichaam; er wordt immers minder bloed
de aorta ingepompt, ontstaat er een doorbloedingsstoornis. De nieren reageren
hierop door raas uit te scheiden; dit houdt vocht vast. Op de korte termijn is dit
handig want de bloeddruk stijgt door stijging bloedvolume. Echter, op de langere
termijn is dit desastreus; het kwetsbare hart wordt meer belast door het toegenomen
bloedvolume, hierdoor zal de decompensatie toenemen; het hart wordt flink belast.
Rechtsdecompensatie / rechtszijdig hartfalen
3
, Dit zorgt voor stuwing in de aders in het lichaam en ook in de organen. Dit zorgt voor
oedeem in de aders en organen, dit zal zakken door de zwaartekracht resulterend in
bijvoorbeeld enkel oedeem. ’s Nachts als je ligt wordt al het vocht weer opgenomen
in de bloedbaan, nieren nemen dit op, en daarom moet je ’s nachts veel plassen. Dit
heet nycturie.
Leerdoel: Toelichten wat de belangrijkste oorzaken zijn waardoor hartfalen kan
ontstaan.
Hartinfarct, aandoeningen van de hartkleppen, hartritmestoornissen, hypertensie,
COPD, cardiomyopathie (hartspierziekten), anemie, nierinsufficiëntie en sommige
medicijnen.
- Hartinfarct: deel van de hartspier sterft af, dit wordt littekenweefsel en
kan niet samentrekken. Geeft systolische disfunctie.
- Chronische hypertensie; linker ventrikel pompt hard tegen de hoge druk
in, dit zorgt voor hypertrofie (spier wordt sterker); dit is niet goed. Het
zorgt voor minder effectieve samentrekking; systolische disfunctie. En
door toename in dikte van de hartwand past er minder volume in het
hart; diastolische disfunctie.
- COPD: hogere druk in de longarteriën; pulmonale hypertensie.
Hypertrofie ontstaat in de rechterventrikel; diastolische disfunctie. Dit
heet een corpulmonale en leidt tot rechts decompensatie.
Leerdoel: Toelichten op welke manier de diagnostiek naar hartfalen
plaatsvindt. De student kent in dit kader de belangrijkste bevindingen bij
anamnese, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek.
Anamnese: kortademigheid (kernsymptoom), kou, cholesterolgehalte in het bloed
stijgt, dikke enkels; oedeem.
Lichamelijk onderzoek: bloeddruk, hartritme, gewicht, longen en hart luisteren.
Aanvullend onderzoek: bloedonderzoek; BNP en NT pro-BNP zijn markers die
verhoogd zijn; deze stoffen komen vrij als de hartspier lange tijd onder hoge druk
staat.
Als aller wijst op hartfalen wordt een echo van het hart gemaakt; deze geeft
informatie over de werking en knijpkracht. Deze echocardiografie kan middels een
doppler, echocardiografie, slokdarmecho of duplexonderzoek.
Leerdoel: Uitleggen op welke manier behandeling van decompensatio cordis
plaatsvindt (acute en chronische behandeling; medicamenteus en niet-
medicamenteus) en wat de rationale hierachter is.
- Preventie: risicofactoren hart en vaatziekten verminderen; hypertensie,
hypercholesterolemie, overgewicht, roken
- Adviezen: leefstijl, alertheid op symptomen; gewichtstoename,
slaaphouding naar een zittende positie, elastische kousen voor enkel
oedeem, geen NSAID innemen
- Medicatie om symptomen te verlichten
- Oorzaak: behandelen hartinfarct, ritmestoornissen, hypertensie,
longziekten (COPD) etc. Dit kan door middel van operaties; een interne
defibrillator aanbrengen, een harttransplantatie, etc.
4
