lOMoARcPSD|1738733
College aantekeningen
Geschiedenis van opvoeding & onderwijs (Rijksuniversiteit Groningen)
StudeerSnel wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit
Gedownload door Kim Ruiter (kim.ruiter@hotmail.com)
, lOMoARcPSD|1738733
College 1
16-04-2019
4 Categorieën bronnen
1. Prescriptief (normatief)
Adviesboeken, etiquette, moralistische traktaten
2. Descriptief (feitelijk)
Statistiek, jaarverslagen
Archieven van overheid (b.v. rechtbank), kerk, kindertehuizen, vereniging
3. Egodocumenten
Brieven, dagboeken, autobiografieën.
4. Literaire fictie: (realistische)
Romans, Ciske de rat.
Afbeeldingen
Boodschap of werkelijkheid?
Afbeelding college
Steltlopen -> Verwaandheid
Vliegeren -> Hoogmoed en eerzucht
Tollen en touwtjespringen -> Volharding en discipline
Het bellen blazen -> De vergankelijkheid van het leven
Hoepelen -> De voorspelbaarheid van het leven
Jan Steen ‘Het bedruve huishouden’
Je moet je kinderen opvoeden anders gaat het mis.
Een hond is vaak het symbool voor opvoeden.
Aapje staat voor dwaasheid.
Als je je kinderen niet goed opvoed raken ze op het verkeerde pad.
Jan Steen ‘Soo d’oude songe, soo pijpen de jonge’’
Ook een afbeelding over opvoeding.
Adriaen van Ostade
Niet zo duidelijk.
Boodschap via ‘omgekeerde wereld’ in veel vroegmoderne afbeeldingen.
- De 17e eeuw werd geregeerd door de rijke burgers.
- Naar de boeren werd niet zoveel gekeken.
Gedownload door Kim Ruiter (kim.ruiter@hotmail.com)
, lOMoARcPSD|1738733
Jaren 60
Debat over de vroegmoderne tijd, de kindertijd.
De evolutionisten vs. de revisionisten.
Evolutionisten een evolutie, grote verandering in de 17e of 18e eeuw.
- Nadruk op discontinuïteit
- Uitvinding van de kindertijd (Schama)
- Ontdekking van het kind (Aries)
- Ontstaan van het moderne gezin (Shorter)
- Emotionalisering van het gezinsleven. (stone)
Baseerden zich op moralistische teksten.
Mensen schreven dat in de 17e of 18e, de republiek, is het kind ontdekt.
Mensen reageren op die stelling, dat noem je de revisionisten.
De revisionisten
- Nadruk op continuiteit
Het was er al, het is niet in de 17e of 18e eeuw ontdekt.
Kindertijd, ouderliefde en erkenning belang van opvoeding. Al in de 16 e eeuw in Europa.
Baseerden zich met name op egodocumenten.
Philip Aries = 1e evolutionist (1960)
In de 17e eeuw ontstond het sentiment de l’enfance
Ontdekking van kwetsbaarheid en vormbaarheid van het kind.
- Ontstaan aparte kinderwereld (school) – groeiende afstand kind – volwassene
- Schooldiscipline motor van het bewustzijn van de betekenis van opvoeding.
Gevoel van het belang van een intiem gezinsleven, ouderliefde, veel aandacht voor kinderen
-> Sentiment de la famille
Bronnen: Woordenboeken, moralistische traktaten, afbeeldingen, kleding, spelen.
Voor Nederland klopt dat niet, in de 16e eeuw hadden wij het begrip gezin al. I.p.v. familie.
In de middeleeuwen beelden men alleen de heilige familie af.
16e eeuw -> Heilige familie, heilig huisgezin was een populair thema.
Vroege 16e eeuw ->Daarna een gezinsportret, echt portret.
- Fruit is het symbool van de vruchtbaarheid en de zorg voor kinderen.
17e eeuw -> Gezinnen waren gemiddeld klein. Dit kwam door ziektes.
17e eeuw -> Kinderen voor het eerst afzonderlijk afgebeeld.
- Jongens kregen in de 17e eeuw een soort tuniek. Kinderen droegen andere kleren dan
jongens ouder dan 16 jaar. Dit is een bewijs voor de ontdekking van het kind.
- Bij meisjes is dit niet het geval, die droegen altijd dezelfde kleren.
Gedownload door Kim Ruiter (kim.ruiter@hotmail.com)
, lOMoARcPSD|1738733
De kindertijd ontdekt in de 17e eeuw. Want er werden spelende kinderen afgebeeld.
Daarvoor was dat nog niet zo.
Waarschuwing tegen onbezonnen huwelijk aan mannen -> Deze vrouw is geen maagd meer
dus daar moet je niet mee trouwen.
Kritiek op Aries
Afwezigheid kindertijd en intiem gezinsleven voor die tijd niet bewezen.
Revisionisten reageerden 1983-1995 op evolutionisten
Nadruk op continuïteit inzake kindertijd en ouder-kind relatie
Pollock (1983): Onderzocht gevoelens en ervaringen ouders in egodocumenten.
Kindertijd en ouderliefde al aan het begin van de 16e eeuw aanwezig.
Conclusie: Kindertijd en ouderliefde aanwezig vanaf ca. 1500
Kritiek op Pollock: Bronnen in meerderheid van gegoede burgerij + protestanten.
Revisionisten ontdekten
1. Hoge zuigelingen- en kindersterfte:
¼ zuigelingen overleed
¼ kinderen 1-5 jaar overleed
De helft werd 20 jaar.
Hoge sterfte niet door gebrek aan liefde van ‘premoderne’ ouders (evolutionisten), maar
door gebrek aan hygiëne en armoede.
2. Ziekte en dood van kinderen
‘Premoderne’ ouders daarbij niet onverschillig (evolutionisten zeiden van wel), maar bezorgd
en diepbedroefd.
Angstig -> Gaat mijn kind het wel halen?
Religie -> Zich neerleggen bij de keuzes van god.
3. Inbakeren
Soort popjes met heel veel dekentjes. Stevig inpakken.
Evolutionisten zeiden dat ouders dat deden uit gemakzucht. Dan hoefden ze niet naar de
kinderen om te kijken.
Revisionisten zeiden juist dat ouders dat deden vanwege de veiligheid.
4. Min:
Een min is een voedstervrouw die je kunt inhuren om je baby te voeden. Zij is zelf haar baby
verloren.
Die min is niet gemakzucht van ouders (evolutionisten), maar uit noodzaak.
Waarschuwingen van moralisten:
- Erasmus (1522): Afstaan van ‘helft’ van moederschap is lui en ‘onnatuurlijk’
Gedownload door Kim Ruiter (kim.ruiter@hotmail.com)
