Hoofdstuk 1:
1.1 Wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie is de wetenschap van gedrag en mentale processen. Het terrein van de
psychologie beslaat zowel interne geestelijke processen die we alleen indirect waarnemen
(zoals denken, voelen en begeren), als externe waarneembare gedragingen (zoals praten,
glimlachen en lopen. De wetenschap van de psychologie is gebaseerd op objectieve,
verifieerbare gebeurtenissen.
Psychologie beslaat een groter terrein dan de meeste mensen beseffen. Ruwweg vallen
psychologen in drie grote groepen uiteen:
Experimenteel psychologen: (ook wel onderzoekspsychologen) Vormt de kleinste
groep. Ze voeren echter het meeste onderzoek uit dat nieuwe psychologische kennis
creëert. De meeste zijn werkzaam aan universiteiten, waar ze tevens lesgeven.
Docenten psychologie: Werken in Nederland en België binnen een grote diversiteit
aan opleidingen en aan universiteiten. Op universiteiten doen ze ook
wetenschappelijk onderzoek. Soms behandelen ze daarbij ook nog mensen.
Toegepast psychologen: Gebruiken de kennis die door experimenteel psychologen
is vergaard om problemen van mensen op te lossen door middel van trainingen, het
ontwerpen van speciale gereedschappen of psychologische behandelingen. Ze
werken op de meest uitlopende plekken. Ongeveer twee derde van de psychologen
met een universitaire opleiding werken als toegepast psycholoog
Wat doen psychologen?
Arbeids- en organisatiepsychologen hebben zich gespecialiseerd in aanpassingen
aan de werkplek die de productiviteit en de arbeidsmoraal van werknemers moet
maximaliseren. Ze ontwikkelen programma’s om werknemers te motiveren of om de
leiderschapsvaardigheden van managers te verbeteren. Ook onderzoeken ze actuele
onderwerpen.
Sportpsychologen helpen atleten hun prestaties en motivatie te verbeteren, door
trainingssessies te plannen en door hen te leren hun emoties onder druk te
beheersen.
Schoolpsychologen zijn deskundig op het gebied van lesgeven en leren. Ze
diagnosticeren leer- en gedragsproblemen en adviseren leraren, ouders en
leerlingen.
Klinisch psychologen en counselors helpen mensen zich aan te passen op sociaal en
emotioneel gebied, of om moeilijke keuzes in relaties, hun carrière of opleiding te
maken de specialistenopleiding tot klinisch psycholoog duurt minimaal 10 jaar. In
vlaanderen doe je er minimaal 5 jaar over.
Forensisch psychologen leveren hun psychologische expertise aan het wets- en
rechtssysteem. Forensisch psychologen kunnen gevangenen in penitentiaire of tbs-
inrichtingen testen om vast te stellen of ze vrijgelaten kunnen worden of fit genoeg
zijn om voor de rechtbank te verschijnen. Ze beoordelen verklaringen in mogelijke
gevallen van verkrachting of kindermishandeling.
Omgevingspsychologen proberen de interactie met onze omgeving en het milieu te
verbeteren. Alles wat te maken heeft met het milieu en bijvoorbeeld duurzaamheid
Gerontopsychologen helpen ouderen met hun gezondheid en welzijn te behouden en
effectief te leren omgaan met leeftijd gerelateerde problemen. Gerontopsychologen
beoordelen het functioneren van ouderen en verstrekken begeleiding, in overleg met
cliënten, families, verzorgers en artsen, om ouderen te helpen hun potentieel
maximaal te benutten in de latere fases van hun leven.
, Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van
mentale stoornissen. Zij hebben een medische opleiding genoten en hebben daarnaast een
gespecialiseerde opleiding in de behandeling van geestelijke en gedragsmatige problemen
gedaan. Zij zien de mensen als ‘patiënten met een medische ziekte’ en mogen ook
medicijnen uitschrijven.
Pseudopsychologie zijn niet-onderbouwde psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd (bijvoorbeeld horoscopen en
paranormale fenomenen). Door kritisch na te denken kan de psychologie van
pseudopsychologie onderscheiden worden.
Vaardigheden voor kritisch denken gebaseerd op de volgende vragen
1. Wat is de bron? Hierbij kijken we of het gebaseerd is op feitelijke kennis. Hierbij moet
je je afvragen of de bron iets belangrijks te winnen heeft bij de bewering (financieel
gewin).
2. Is de bewering redelijk of extreem? ‘Voor buitengewone beweringen is buitengewoon
bewijs nodig’. Ook moet er gekeken worden of de beweringen in strijd zijn met
bestaande beweringen.
3. Wat is het bewijsmateriaal? Er mag geen sprake zijn van anekdotische
bewijsmaterialen. Dit zijn getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele
personen scheten, maar ten onrechte voor wetenschappelijk bewijs worden
aangezien. Om zeker te weten of een bepaalde oplossing werkt is er
wetenschappelijk bewijsmateriaal nodig, waarvoor wetenschappelijk onderzoek moet
worden verricht.
4. Kan de conclusie zijn beïnvloed door de bias? Bias is een vooroordeel, vervorming of
vertekening van een situatie, meestal op basis van persoonlijke ervaringen en
waarden. De emotionele bias is de neiging om oordelen te vellen op attitudes en
gevoelens, in plaats van op een rationele analyse van het bewijsmateriaal. Een ander
veelvoorkomend vooroordeel is confirmation bias (bevestigingsbias). Dit is de
neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit te negeren of te bekritiseren
en om in plaats daarvan te zoeken waar je het wel mee eens bent. Er moet dus
gezorgd worden dat de conclusie niet beïnvloed is door de bias.
5. Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden? Alleen een zorgvuldige analyse
kan bewijzen voor en tegen de stelling kan leiden tot een betrouwbaar antwoord.
‘Gezond verstand’ is geen substituut voor wetenschappelijk bewijs. Ook moet er gelet
worden op correlatie-causaliteit-denkfouten. Dit is het leggen van verkeerde oorzaak-
gevolg verbanden.
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig? Voor een
probleem dat uit meerdere facetten bestaat, is een complexere oplossing nodig.
Hierbij moet je een probleem vanuit verschillende invalshoeken bekijken (bijvoorbeeld
leren, sociale invloed, persoonlijkheidstrekken, financiële motieven)
1.2 Wat zijn de zes belangrijke perspectieven van de psychologie?
Psychologie is 25 eeuwen geleden ontstaan. In de middeleeuwen werd Europa gedomineerd
door de rooms-katholieke kerk. Voor middeleeuwse christenen was de menselijke geest, net
als de geest van god, een mysterie dat stervelingen niet in twijfel diende te trekken. (Voor
handig overzicht zie einde paragraaf)
Zes belangrijke perspectieven domineren het snel veranderende veld van de moderne
psychologie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper denisedendulk2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
