Dit document bevat een samenvatting van het thema Cellen uit het VWO 4 boek van de methode Biologie voor jou. Het bevat de volgende onderdelen:
- Nanotechnologie
- De microscoop
- Plantaardige en dierlijke cellen
- Weefsels en organen
- De celorganellen
- Diffusie en osmose
- Membranen en he...
Thema 2: Cellen
§1 Nanotechnologie
Zelforganisatie is zichtbaar in de structuur van cellen die zijn opgebouwd uit een
celmembraan, cytoplasma en organellen. Een celmembraan scheidt een cel van zijn milieu
en regelt de opname en afgifte van stoffen.
Door zelfregulatie via chemische processen houden cellen zichzelf in stand.
§2 Cellen bekijken
1. Oculair (bovenste
lens, vergroting 5x of
10x)
2. Tubes (buis waar
het oculair inzit)
3. Statief (hieraan pak
je de microscoop
vast)
4. Tafel (hier leg je het
preparaat op)
5. Grote schroef (knop
voor grove
scherpstelling)
6. Kleine schroef (knop
voor fijne
scherpstelling)
7. Revolver (schijf waaraan objectieven zitten)
8. Objectief (onderste lens, vergroot 4x, 10x of 40x)
9. Preparaatklem (klemt het preparaat vast)
10. Diafragma (regelt hoeveelheid licht door lenzen)
11. Lamp
§3 Plantaardige en dierlijke cellen
De buitenste laag van een cel is het
celmembraan, die voor het grootste deel
bestaat uit vetmoleculen. Het inwendige van
de cel, het cytoplasma, wordt hierdoor
gescheiden van het milieu buiten de cel. Het
cytoplasma bestaat uit water met daarin
allerlei organellen en opgeloste stoffen. Bij
plantencellen ligt om het celmembraan ook
nog een celwand. In het cytoplasma ligt de
celkern, waarvan de buitenste laag het
kernmembraan wordt genoemd. In de kern
bevinden zich chromosomen. In
plantencellen bevindt zich in het midden van
de cel de door het vacuolemembraan
, omgeven vacuole. Deze vacuole is belangrijk voor de stevigheid van de cel en deze kan
kleurstoffen bevatten. In het cytoplasma kunnen ook plastiden voorkomen. Deze worden
onderscheiden in drie typen: chloroplasten (bladgroenkorrels), chromoplasten
(kleurstofkorrels) en leukoplasten (bijvoorbeeld zetmeelkorrels).
§4 Weefsels en organen
De meeste cellen zijn sterk gespecialiseerd. De cellen van een organisme zijn uiteindelijk
allemaal ontstaan uit één enkele cel. Bij de mens is dit de bevruchte eicel. Cellen die nog
niet gespecialiseerd zijn noemen we stamcellen. Ook allerlei organen blijken stamcellen te
bevatten. Beenmerg bevat bijvoorbeeld stamcellen die kunnen uitgroeien tot verschillende
bloedcellen. Deze stamcellen worden adulte stamcellen genoemd.
Cellen liggen meestal in groepen bij elkaar, waarin ze onderling samenwerken. Een groep
cellen met dezelfde vorm en functie noemen we een weefsel. Er zijn vier typen weefsels.
In veel weefsels liggen de cellen niet direct tegen elkaar aan, maar komt tussencelstof voor.
De tussencelstof kan bijvoorbeeld dienen voor versteviging. Het bestaat uit veel vezels.
Een orgaan is een deel van een individu met een of meer functies. Een organenstelsel
bestaat uit een aantal organen die samen een bepaalde functie uitoefenen. Voorbeelden van
organenstelsels zijn het verteringsstelsel en het bloedvatenstelsel.
§5 De celorganellen
De celkern speelt een centrale rol in de zelforganisatie en
zelfregulatie van een cel. De kern in omgeven door het
kernmembraan en bevat kernplasma. Bij de celdeling worden
chromosomen zichtbaar, die op dat moment meestal twee
DNA-moleculen bevatten. Het DNA bevat de erfelijke
informatie. In het kernmembraan bevinden zich kernporiën,
die bestaan uit een groep eiwitten en het transport van stoffen
in en uit het kernplasma regelen.
Eerst ontstaat aan het DNA een boodschapper-molecuul. Dit molecuul wordt vervoerd naar
het cytoplasma, waar zich een uitgebreid membranenstelsel
bevindt: het endoplasmatisch reticulum. Dit is een
ingewikkeld netwerk van dubbele membranen die bijna tegen
elkaar liggen en zo afgeplatte holten en kanaaltjes vormen.
Het ER vervult een functie bij het transport in de cel.
Op deze membranen bevinden zich ribosomen. Dit zijn
kleine bolvormige organellen die ontstaan in een deel van de
kern dat de nucleolus heet. Ze komen ook vrij in het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariekevrooij. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
