H1a
Eros= erotiek (Freud) + Thanatos
oedipuscomplex
Volgens Freud: grotendeels onbewust proces waarbij jongens zich
aangetrokken voelen tot hun moeder en zich identificeren met hun vader.
Later verschuift de erotische aantrekkingskracht naar vrouwen van hun eigen
leeftijd.
identificatie
Het psychologische proces waarbij een individu probeert net zo te worden als
iemand anders, met name zoals de ouder van hetzelfde geslacht.
elektracomplex
Volgens Carl Jung: de psychoseksuele competitie van een meisje met haar
moeder om de liefde van de vader. Dit conflict wordt opgelost wanneer, net
als bij het Oedipuscomplex, identificatie plaatsvindt met de ouder van
hetzelfde geslacht.
Zimbardo (mens is van nature negatief) > Stanford-experiment (gevangenis film)
Psychiaters zijn medici, psychologen niet.
Gerardus Heijmans onderzoek, start van psychologie in Nederland.
Psychologie=Psyche(levens) adem, leven, geest, ziel
Logos(woord, gedachte, rede)
Pseudopsychologie
Niet-onderbouwde psychologische aannamen die als wetenschappelijke waarheden
worden gepresenteerd.
bias
Een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie, meestal op basis van
persoonlijke ervaringen en waarden.
emotionele bias
De neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens, in plaats van
op een rationele analyse van het bewijsmateriaal.
Wat is psychologie?
- Wetenschap van het gedrag en de psychische processen van het individu =
Empirisch wetenschap (Bij psychologie moeten dingen onderbouwd zijn)
, - Gedrag: waarneembaar, meetbaar, kan doelbewust zijn (handelen)
- Psychische processen: gedachten, dromen, plannen, wensen en gevoelens
- Empirisch onderzoek: op ervaring, bevinding gegrond; onderzoek volgens
wetenschap geaccepteerde regels
- Objectief/subjectief: voor- en nadelen. Voordeel: wij zijn deskundig
Het onderwerp en de methode van de psychologie
Het subject(psycholoog) en object(onderwerp van studie) vallen in de psychologie en
andere menswetenschappen samen.
We bestuderen meteen onszelf. Dat is:
- Handig, omdat we ons in anderen kunnen verplaatsen
- Onhandig, omdat we onszelfs moeilijk kunnen overstijgen
Wetenschappelijke methode van de psychologie:
- Opstellen hypothese
- Zorg ervoor dat je idee falsifieerbaar is (Is spinazie lekkerder dan andijvie?
Zijn de Rolling Stones beter dan de Beatles?)
- Operationaliseer begrippen (kun je dat meten?)
- Doen van voorspellingen
- Toetsen door waarneming
- experimenten / vragenlijst / observatie / casestudy
- experiment
Type onderzoek waarbij de onderzoeker gebruikmaakt van
vergelijkbare groepen en alle omstandigheden controleert en
rechtstreeks manipuleert, inclusief de onafhankelijke variabele.
- correlatieonderzoek
Vorm van onderzoek waarbij de relatie tussen variabelen wordt
bestudeerd zonder een onafhankelijke variabele in een experiment te
manipuleren. Uit correlatieonderzoek kan geen oorzaak-gevolgrelatie
worden afgeleid.
- Geen correlatie
, Een correlatiecoëfficiënt die aangeeft dat de variabelen geen
relatie hebben met elkaar.
- positief en negatief correlatie
- gevalstudie (casestudy)
Onderzoek van een enkel object (of een zeer gering aantal objecten).
- expectancy bias (verwachtingsbias)
De waarnemer staat toe dat zijn of haar verwachtingen de resultaten
van een onderzoek beïnvloeden.
-
- Evalueren / Publiceren / Repliceren
FIGUUR 1.5 De vier stappen van de wetenschappelijke methode
Ethische aspecten experimenten?
Misleiding
Emotionele impact
Dierproeven
, Best lastig om nieuwe kennis te vergaren, want we hebben wel wat beperkingen,
o.a.:
- Confirmation bias: de neiging van mensen om op zoek te gaan naar bewijzen
voor hun verwachtingen en informatie die hun verwachtingen tegenspreekt te
negeren.
- Self-serving bias: neiging om jezelf als beter te zien dan de rest (strategische
interne en externe attributie).
Hoe vertekeningen te beperken:
- placebo: nep-pil en echt pil bijvoorbeeld. Effect.
- randomisering: niet selectief, gewoon random mensen uitkiezen
- (dubbel)blind onderzoek: Proefpersoon weet niet wat hij krijgt en onderzoeker ook
niet.
Variabele
In deze context: element dat van invloed is op hetgeen onderzocht wordt (zoals
geformuleerd in de onderzoeksvraag of hypothese).
Operationele definitie
Objectieve beschrijving van een concept dat bij een wetenschappelijk
onderzoek hoort. Operationele definities kunnen concepten die worden
bestudeerd herformuleren in gedragsmatige termen (angst kan bijvoorbeeld
operationeel worden gedefinieerd als zich van een stimulus af bewegen').
Operationele definities zijn ook exacte omschrijvingen van de manier waarop
een experiment moet worden uitgevoerd en waarop belangrijke variabelen
moeten worden gemeten (aantrekkingskracht kan bijvoorbeeld worden
gemeten door de hoeveelheid tijd die iemand naar een ander kijkt).
● Operationele definitie van ‘kinderen’
We kunnen natuurlijk niet alle kinderen ter wereld onderzoeken. Onze
operationele definitie van ‘kinderen’ zou kunnen zijn: alle kinderen van
groep drie van een basisschool in de buurt.
● Operationele definitie van ‘suiker’
Evenzo zouden we specifiek kunnen definiëren wat we bedoelen met
‘suiker’, bijvoorbeeld de hoeveelheid suiker in een bepaalde frisdrank
die in de supermarkt verkrijgbaar is. Als we bijvoorbeeld besluiten
Fanta als onze suikerbron te gebruiken, zouden we ‘suiker’ operationeel
kunnen definiëren als de hoeveelheid suiker die in één blikje Fanta
aanwezig is. (Door een drank zonder cafeïne te gebruiken, wordt het