In deze samenvatting zijn de belangrijke gebeurtenissen en de kenmerkende aspecten van het 1e tijdvak uitgewerkt. Dit document is goedgekeurd door een docent.
Geschiedenis vwo tijdvak 1
De levenswijze van jager-verzamelaars
Door de archeologie is redelijk veel bekend geworden over de cultuur van prehistorische mensen.
We weten redelijk hoe ze leefden, maar over hun denken weten we veel minder door het ontbreken
van geschreven bronnen.
Jager-verzamelaars leefden in groepen van enkele tientallen mensen. Ze aten zowel vlees als
plantaardig. Zo'n 400.000 jaar geleden gingen zij ook vuur gebruikten, steeds meer mensen gingen
hun vlees toen niet meer rauw eten. Er was een duidelijke verdeling tussen mannen en vrouwen.
Mannen jaagden op grote dieren, vrouwen zorgden voor de kinderen en verzamelden plantaardig
voedsel.
Jager-verzamelaars waren nomaden: ze hadden geen vaste woonplaats en zwierven om voedsel te
vinden. Hierdoor hadden de mensen weinig bezit.
Vanaf 30.000 v.C. begonnen jager-verzamelaars met het uiten van hun gedachten in kunst: beelden
en rotsschilderingen.
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
De landbouw ontstond het eerst in het Midden-Oosten, ten oosten van de Middellandse zee (de
vruchtbare halvemaan) gingen mensen omstreeks 9.00 v.C. voedsel verbouwen. Na de akkerbouw
ontstond de veeteelt omstreeks 8.000 v.C. Los van het Midden-Oosten vind de landbouwrevolutie
ook in andere gebieden zelfstandig plaats.
Een oorzaak van deze revolutie was de klimaatverandering. Na de laatste ijstijd ontstond in heel de
wereld een klimaat wat het verbouwen van voedsel mogelijk maakte. Een ander gevolg was het
uitsterven van dieren waar eerder op gejaagd werd. In plaats daarvan kwamen er wilde dieren die
gemakkelijk getemd konden worden. Hierdoor ontstond de Veeteelt. Door plant- en dierveredeling
en technische vooruitgang, zoals de uitvinding van de ploeg, namen de opbrengsten toe en hield de
bevolkingsgroei.
De landbouwrevolutie had het ontstaan van de landbouwsamenleving als gevolg: boeren gaven het
nomadische bestaan op en kregen een sedentaire levenswijze. Ze gingen in grotere groepen wonen
rondom hun akkers, weiden en boomgaarden. Elk dorp was autarkisch. Het bezit werd voor mensen
steeds belangrijker. Bezit werd overgedragen van ouders op kinderen, wat een grotere sociale
ongelijkheid tot gevolg had. Mensen met veel bezit hadden veel aanzien.
Mensen geloofden in goden, die vaak samenvielen met natuurverschijnselen (natuurgodsdiensten)
Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Een stad is een van het platteland afgescheiden plaats, waar de meeste inwoners geen boer zijn. De
eerste steden ontstonden in Irak bij de rivieren Eufraat en Tigris, een gebied dat Mesopotamië
genoemd werd.
De eerste steden ontstonden doordat boeren op de vruchtbare grond langs de rivieren meer voedsel
konden produceren dan ze zelf op konden. Door de overschotten konden andere mensen iets anders
gaan doen dan boer zijn. Zo ontstond de landbouwstedelijke samenleving. Mensen gingen
ambachten beoefenen. Doordat niet iedereen meer boer hoefde te zijn ging met zich specialiseren.
Doordat mensen verschillende dingen produceerden ontstond handel. Het verschil in bezit nam toe,
waardoor ook een verschil in hiërarchie toe nam, er kwam een vorst met priesters en ambtenaren.
Soemeriërs hadden een polytheïstische godsdienst: veel goden die op mensen lijken.
Door het ingewikkelde systeem van handel belasting was het belangrijk dingen op te schrijven. Zo
ontstond de eerste versie van het schrift.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jaarsmaelisa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
