Samenvatting
Samenvatting van hoofdstuk 12, 19, 20, 21 en nieren
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit is een samenvatting van de hoofdstukken 12, 19, 20, 21 en het onderdeel nieren.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
10voorbiologie H. 12, 19, 20, 21 + onderdeel nierenH. 12
Condensatiereactie: als moleculen binden en een watermolecuul vrijkomt.
Hydrolysereactie: als een molecuul afsplitst waar water bij nodig is.
Assimilatie
Voortgezette assimilatie: als er van glucose ander organische stoffen worden gemaakt.
Het koppelen van ADP en P tot ATP kost energie, en dit los te maken levert energie.
Een molecuul dat als waterstofacceptor fungeert ontvangt bij stofwisselingsprocessen een H-atoom
en vaak ook elektronen. Dit is onder andere NAD (->NADH 2) of NADP+ (-> NADPH2).
ATP-synthase en NADH-dehydrogenase zijn moleculen in het membraan van mitochondria. Het
eerste laat H+-ionen door, waardoor P+ADP tot ATP kunnen vormen. NADH-dehydrogenase splitst
juist H+-ionen van NADH2 af (-> NAD) waardoor een H+-ion vrijkomt. De protonen (H-atomen) zorgen
dus voor de aanmaak van ATP.
Fotosynthese bestaat uit twee stappen:
- Lichtreactie: een foton splitst water zodat een elektron vrijkomt en energie ontvangt. Dit
gebeurt twee keer. Daarna komt het elektron samen bij de twee H-ionen en die binden aan
NADP+ (-> NADPH2). De energie van het elektron is omgezet in ATP en het O-atoom van het
water verlaat de bladgroenkorrel als zuurstof (BINAS 69B);
- Donkerreactie: als alle NADP en ADP omgezet is in NADPH 2 en ATP. Met behulp van CO 2 in de
lucht en de waterstof van NADPH 2 wordt glucose gemaakt. Daardoor komen NADPH 2 en ATP
weer terug.
Naast fotosynthese is er ook chemosynthese: anorganische stoffen worden omgezet in andere
anorganische stoffen en hierbij ontstaat ATP. Hiermee wordt CO 2 en H2O omgezet in glucose.
Gebeurt alleen in zuurstofrijke omgeving.
Aminozuren worden opgebouwd uit glucose en NO 3.
Dissimilatie: bij dissimilatie zijn waterstofacceptoren nodig, waarvan de belangrijkste NAD is. Er zijn
drie stappen:
- Glycolyse: geen zuurstof nodig. Uit één glucose-molecuul ontstaat: 2 pyrodruivenzuur, 2 ATP
en 2 NADH2 ontstaan;
- Citroenzuur-/krebscyclus: eerste breken enzymen het pyrodruivenzuur af, waarbij 1 ATP
wordt gevormd. Pyrodruivenzuur wordt geknipt in azijnzuur en 1 CO2: decarboxylatie. Hierna
gaat het azijnzuur de citroenzuurcyclus in. Waterstof wordt overgedragen of de acceptoren.
Dit ontstaat: 6 NADH2, 2 FADH2 en 2 ATP;
- Oxidatieve fosforylering/ademhalingsketen: de waterstof van NADH 2 en FADH2 wordt
overgedragen op zuurstof->water. Hier komt veel energie bij vrij: 34 ATP. De NAD bindt aan
het H-atoom en draagt elektronen over aan een elektronentransportketen waardoor ATP
wordt gevormd.
Dissimilatie gebeurt ook bij aminozuren, vetten (->vetzuren en glycerol) en koolhydraten (-
>monosachariden).
Bij aerobe dissimilatie: RQ (respiratoir quotient) : aantal CO2-moleculen gedeeld door aantal O2-
moleculen. Hoe lager de waarde, hoe hoger de energetische waarde, bijvoorbeeld:
C6H12O6 + 6 O2 → 6 CO2+ 6 H2O. Dus RQ= 6 CO2/ 6 O2=1
Als eiwitten anaeroob dissimileren, heet dat rotting: hierbij ontstaan verbindingen die stinken. Bij
koolhydraten heet anaerobe dissimilatie gisting, twee soorten:
- Melkzuurgsting: glucose->melkzuur (organische stof die energie bevat), 2 ATP ontstaan;
- Alcoholgisting: glucose->alcohol+2 ATP.
Bij beiden gaat glucose de glycolyse in, daarbij is immers geen zuurstof nodig.
, H. 19
Twee soorten hormonen: steroïdhormonen (geslachts- en bijnierschorshormonen) en peptiden
(passeren celmembraan van doelwitcel niet). Het hormoon bindt aan de cel waardoor in de cel cAMP
wordt aangemaakt. Die beïnvloedt celactiviteit: signaalcascade.
Negatieve terugkoppeling: bijsturen van een proces naar een evenwichtswaarde.
Positieve terugkoppeling: streeft naar toe- of afname
Toets: Hypothalamus-hypofyse-systeem. De hypothalamus handhaaft de normwaarden van veel
processen. Twee soorten werkingen:
- Neurosecretie: hormoonafgifte (ADH en oxytocine). Worden in de hypothalamus gemaakt en
via de hypofyseachterkwab aan het bloed afgegeven.
o ADH: bij een te hoge osmotische waarde stimuleert ADH de nieren om minder water
af te scheiden waardoor meer in het bloed blijft (->hogere bloeddruk);
o Oxytocine: veroorzaakt samentrekking glad spierweefsel. Bij zwangerschap houdt
progesteron dit tegen. Zodra progesteron-gehalte daalt->weeën. Beïnvloedt ook
samentrekking melkklieren in de borsten: positieve terugkoppeling.
- Andere hormonen worden via zenuwuitlopers naar de hypofyse gebracht. Daar
stimuleren/remmen ze de afgifte van een hormoon aan het bloed.
De hypofysevoorkwab produceert (oiv de hypothalamus) ook hormonen:
- Groeihormoon: stimuleert stofwisselingsprocessen en daarmee groei;
- Schildklierstimulerendhormoon: negatieve terugkoppeling met schildklierhormoon;
- Idem met bijnierschorsstimulerend hormoon en bijnierschorshormonen;
- Follikelstimulerend hormoon: stimuleert ontwikkeling eicellen/zaadcellen;
- Luteïniserend hormoon: stimuleert eirijping en eisprong, daarna verdere ontwikkeling van
het gele lichaam dat progesteron en oestrogenen gaat produceren. LH stimuleert bij mannen
de aanmaak van testosteron. Al die hormonen werken samen in negatieve terugkoppeling;
- Prolactine: stimuleert ontwikkeling borsten en daarna melkproductie.
De schildklier (in de keel) produceert thyroxine: stimuleert celstofwisseling.
De alvleesklier is een spijsverteringsklier en produceert alvleessap. De eilandje van Langerhans liggen
in de alvleesklier en produceren insuline (glucose->glycogeen) en glucagon (glycogeen->glucose).
Bijnier bestaat uit:
- Bijniermerg: produceert adrenaline/noradrenaline: bevordert afgifte glucose, verhoogt
hartslag, verwijdt bloedvaten. Werkt synergistisch met glucagon;
- Bijnierschors: produceert oiv bijnierschorsstimulerend hormoon twee hormonen: aldosteron
en cortisol (synergistisch met glucagon, en remt vorming van antistoffen).
Menstruatiecyclus
FSH->follikelcellen in ovaria gaan oestrogenen produceren. Die vergemakkelijken zwangerschap:
- Stimuleren ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken;
- Laten pH-graad verlagen->minder infecties in vagina.
Progesteron remt productie van LH en FSH doordat het de hypothalamus en hypofyse remt.
Eisprong->LH stimuleert follikel om geel lichaam te worden->gaat oestrogenen en progesteron
produceren. Progesteron zorgt ervoor dat de zwangerschap intact blijft. Als er geen zwangerschap is,
daalt progesteron en stijgen LH en FSH.
Vier dagen (levensduur zaad) voor en twee dagen (levensduur eicel) na de ovulatie is er kans op
zwangerschap.
Dag 1-5: menstruatiefase: gele lichaam vergaat->progesteron daalt->verdikte slijmvlies in
baarmoeder sterft af en wordt afgestoten (pijnlijke krampen). De vrouw is nu totaal onvruchtbaar;
Dag 5-15: herstel (proliferatiefase): in de eierstokken ontwikkelen primaire follikels oiv FSH en LH.
Eerst alleen oiv FSH: een lage concentratie FSH stimuleert groei van een follikel. Follikel produceert
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jrva. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,07. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 70055 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen