Hoofdstuk 1: kennismaking met het bestuursrecht
1.1 Wat is bestuursrecht?
‘Het openbaar bestuur treedt in verschillende hoedanigheden en op verschillende manieren
op en behartigt daarbij het algemeen belang’.
Algemeen belang= datgene wat in ieders belang zou moeten zijn.
Bestuursrecht heeft betrekking op het juridisch functioneren van het openbaar bestuur
en zijn relatie tot de burger.
Het bestuursrecht bevat regels (rechtsnormen) met betrekking tot:
De organisatie van het openbaar bestuur
Het verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen
De rechtsnormen waaraan het openbaar bestuur zich moet houden bij de
uitoefening van die bestuursbevoegdheden
Rechtsnormen die gelden voor de burger en regels voor de handhaving ervan
De juridische bescherming voor de burger tegen het optreden van het openbaar
bestuur
1.2 Legaliteitsbeginsel en specialiteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel= al het overheidsoptreden moet in een wet staan
Wet in formele zin= wet die wordt vastgesteld door de SG + regering (in de titel staat altijd ‘wet’).
Wet in materiële zin= niet gemaakte wetten door de formele wetgever, maar je moet je er wel aan
houden als die voor ‘jou’ geschreven is.
Specialiteitsbeginsel= Het openbaar bestuur mag in de gevallen waarvoor de wet of regeling is
vastgesteld dus alleen het specifieke belang behartigen waarop die wet of regeling zich richt. Al het
overheidsoptreden moet in een wet staan/daarop gebaseerd zijn.
Samengevat:
- Voor het optreden van het openbaar bestuur is een grondslag in de wet nodig
(legaliteitsbeginsel) en bij het afwegen van belangen moet het openbaar bestuur binnen het
kader blijven van de toepasselijke wet (specialiteitsbeginsel).
1.3 Bronnen van bestuursrecht
Voor het bestuursrecht zijn drie rechtsbronnen van belang:
1. Wet-en regelgeving en verdragen
2. Jurisprudentie
3. Ongeschreven recht, met name enkele algemene beginselen van behoorlijk bestuur
, Verdrag Staat der Nederlanden
Wet- en regelgeving:
EU-verordening & EU-richtlijnen Europees parlement/raad/commissie
Grondwet Formele wetgever
Wet in formele zin Formele wetgever
Algemene maatregel van Bestuur (AMvB) Regering
Ministeriële regeling Minister
Let op: verdragen, beleidsregels en vergunningvoorschriften behoren niet tot wet-en regelgeving
1. Verdragen, EU verordening en EU-rischtlijnen/verorderning
Verdragen= afspraken tussen staten. Deze verdragen en Europese verordening hebben
rechtstreekse wering, dat wil zeggen dat de daarin opgenomen regels rechtstreeks in NL van
toepassing zin. Dit betekent dat Nederlandse burgers zich direct kunnen beroepen op
dergelijke bepalingen.
2. Europese richtlijnen
Zijn gericht tot lidstaten en hebben in beginsel geen rechtstreekse werking. De Nederlandse
of Europese rechter kan echter vaststellen dat een bepaling in een richtlijn zo geformuleerd
is dat deze wel rechtstreekse werking heeft.
3. Grondwet, wet in formele zin en AMvB
De grondwet bevat, afgezien van belangrijke grondrechten, weinig regels voor burgers. Dit is
de hoogste wet in formele zin die door de formele wetgever is vastgesteld.
AMvB= (Algemene maatregel van bestuur) is van lagere orde en word vastgesteld door de
regering. Bevatten hoofdzakelijke algemeen verbindende voorschriften voor burgers, maar
ook voor overheden + bevoegdheden toekennen bestuursorganen.
4. Verordening/regeling
Ook ministeriële regelingen bevatten hoofdzakelijk algemeen verbindende voorschriften
voor burgers en kunnen daarnaast bevoegdheden toekennen aan bestuursorganen, maar
staat lager in de rang dan de hiervoor genoemde regelingen.
Hetzelfde geldt voor provinciale-gemeentelijke en waterschap verordeningen. De regels van
een provinciale verordening gelden alleen voor grondgebied provincie, regels in een
gemeenteverordening alleen binnen gemeentegrenzen en waterschapverordeningen hebben
dezelfde rang als gemeentelijk verordeningen en zijn van toepassing op het grondgebied van
waterschap.
Beleidsregels= beleidsregels zijn eigen richtlijnen voor het openbaar bestuur (art. 1:3 lid4
Awb). En gelden alleen voor het orgaan van het OB dat ze heeft vastgesteld of waarvoor ze
zijn bedoeld.
Vergunningsvoorschriften= zijn normen die gelden in het individueel geval, namelijk voor
degene aan wie de vergunning is verleend.
Gelede normstelling= Hiermee wordt bedoeld dat normen voor een bepaald geval (mede)
worden bepaald door normen in verschillende regelingen die dikwijls (vaak) in een
, hiërarchische verhouding tot elkaar staan. (ontstaat doordat de diverse organen van het OB
elk op hun eigen niveau normen kunnen of moeten stellen)
1.4 Algemeen en bijzonder bestuursrecht
Algemeen bestuursrecht bevat regels die op alle terreinen van het bestuurlijk optreden van
toepassing zijn. bv: regels toekennen bestuursbevoegdheden
Bijzonder bestuursrecht bevat regels die speciaal zijn opgesteld voor de bijzondere gebieden
waarop het openbaar bestuur actief is bv: milieurecht
Coördinatiewet= in een coördinatiewet worden bepalingen die in alle regelingen op een bepaald
gebied van het bestuursrecht voorkomen, bij elkaar gebracht. Bv: Belastingen, Sociale zekerheid,
omgevingsvergunning enz.
1.5 De algemene wet Bestuursrecht
In de Awb zijn algemene regels opgenomen die van toepassing zijn op het hele bestuursrecht en in
beginsel op elke bestuurstaak.
25 jaar geleden had elke bijzondere wet zijn eigen algemene regels van bestuursrecht. Deze regels
zijn nu grotendeels samengebracht in één wet. De Awb.
Hoofstuk 2: Spelers in het veld van het bestuursrecht
2.1 organisatie van het openbaar bestuur
Het openbaar bestuur bestaat uit: overheidsorganisaties en uit organisaties of personen met
overheidstaken die niet tot de overheid behoren.
Openbaar bestuur
Overheidsorganisaties Andere organisaties/personen met overheidstaken
Overheidsorganisaties
Er zijn twee soorten overheidsorganisaties:
1. openbare lichamen
2. publiekrechtelijke vormgegeven zelfstandige bestuursorganen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmasmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.