Samenvatting
Samenvatting De Geo bovenbouw Globalisering leeropdrachtenboek vwo, ISBN: 9789006619294 Aardrijkskunde
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting hele boek Globalisering
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting GlobaliseringHoofstuk 1: De wereld
1.1 De wereld indelen
Mensen van verschillende sociale en culturele achtergronden en uit allerlei landen zijn nauw met
elkaar verbonden door de moderne informatie- en communicatietechnologie en daardoor is de
wereld eigenlijk een global village.
Verder zijn er tussen verschillende landen allerlei economische relaties, zoals handel, geldstroom en
arbeidskrachten. Maar ook zijn er culturele en politieke banden, de regeringen maken bijvoorbeeld
afspraken over samenwerkingen of hebben een internationaal overleg. Dit noem je globalisering.
Kenmerken van globalisering zijn de creatie van nieuwe sociale netwerken, de expansie van sociale
netwerken, de intensivering van sociale relaties en de internationalisering van het sociale bewustzijn.
De wereld indelen
Sommige landen hebben meer contact met de rest van de wereld dan andere. Verschillen in
globalisering hebben te maken met het verleden en met voortdurende veranderingen in cultuur,
politiek, economie en demografie.
De wereld is te regionaliseren in macroregio’s, op basis van:
- Culturele kenmerken
- Taal: taalfamilies en de lingua franca (wanneer het verschil te groot is)
- Godsdienst: monotheïstische en polytheïstische religies en ontkerkelijking
- Etnische groepen: identificatie met een groep en de gemeenschappelijke herkomst en taal.
- Cultuurgebieden: indeling op basis van dominante cultuur, geschiedenis en ligging; deze zijn vaak
heterogeen
Politieke kenmerken
Staat versus natie: de kenmerken van een onafhankelijke staat zijn grenzen, soevereiniteit (hoogste
gezag) en de erkenning van de soevereiniteit door ander staten. Een natiestaat is een gemeenschap
die zich met elkaar verbonden voelt.
Soorten staten op basis van verbondenheid bevolking: natiestaat en Plurinationale staat
Natievorming regionalisme separatisme
Soorten staten op basis ban verdeling van de soevereiniteit: Eenheidsstaat en federale staat
Democratisch gehalte: kenmerken democratie zijn (uitersten: democratie en totalitair)
- gekozen volksvertegenwoordiger
- vrije meningsuiting
- handhaving mensenrechten
Blokvorming: samenwerkingsbanden, intergouvernementele organisaties,
mondiaal/continentaal en economisch en/of politiek
Economische kenmerken
Productie: totale productie van een land per jaar. Sterk afhankelijk van aantal inwoners
bbp: waarde van alles wat in een land wordt geproduceerd. brp: bbp over kleiner gebied
Gemiddeld inkomen: BNP/hoofd of BBP/hoofd (bnp is in nl verkocht)
Nadelen zijn wel: gebrekkige informatie, zelfvoorzienende en informele sector worden niet
meegerekend, omrekening valuta is lastig, het is een gemiddelde en verschil in koopkracht.
Ongelijkheid: regionale en sociale ongelijkheid.
Verdeling beroepsbevolking in drie sectoren:
- primaire sector: grondstoffen uit de natuur (landbouw)
- secundaire sector: van grondstoffen worden producten gemaakt.
- tertiaire sector: verlenen diensten
Informele tertiaire sector: straatverkopen etc, vaak in ontwikkelingslanden
Hoe hoger het ontwikkelingspeil, hoe groter het aandeel on de formele tertiaire sector.
, Basisbehoeften:
- voedsel: voedingswaarden, ondervoeding
- huisvesting: watervoorziening, riolering
- gezondheidszorg: inwoners per arts, levensverwachting
- onderwijs: analfabetisme, meisjes naar school
Demografische kenmerken
Bevolkingsdichtheid: aantal inwoners per m2
Bevolkingsverspreiding: verdeling bevolking over een gebied, hangt samen met natuur
Urbanisatiegraad: % van totale bevolking in steden
Urbanisatietempo: % groei stedelijke bevolking per jaar
Bevolkingsgroei is een combinatie van:
- natuurlijke bevolkingsgroei: geboortecijfer – sterftecijfer
- sociale bevolkingsgroei: immigratie – migratie
Fase 1: Mensen leven vooral van landbouw en ambacht. De geboortecijfers zijn te hoog, maar ook
het sterftecijfers is heel hoog. De medische situatie is heel slecht.
Fase 2: Geboortecijfer blijft hoog, het sterftecijfer daalt door de betere bestrijding van epidemieën
en hongersnoden. Ook de huisvesting en watervoorziening wordt beter. (Niger) Fase 3:
Daling geboortecijfer, o.a. door verstedelijking (past niet in een huis anders) Opvoeding, onderhoud
en onderwijs van kinderen wordt beter en duurder. De vruchtbaarheid en sterftecijfer dalen (door
daling kindersterfte) (Pakistan, Panama)
Fase 4: Geboorte- en sterftecijfer liggen op laag niveau. (Nederland)
Fase 5: allemaal redelijk goed geregeld en cijfers zijn vrij gelijk (Japan)
Leeftijdsopbouw: zichtbaar in een bevolkingsdiagram.
- piramidevormig: sterk groeiende bevolking
- granaatvormig: stabiele bevolking
- ui-/urnvormig: dalende bevolkingsgroei
Bevolking is te verdelen in drie categorieën:
- jongeren (tot 20 jaar)
- beroepsbevolking (20-65 jaar)
- ouderen (vanaf 65 jaar)
Hangt samen met de demografische druk, dit is het aantal mensen van de niet-actieve bevolking (0-
20 en 65+) uitgedrukt als percentage van de productieve bevolking. In veel Europese landen neemt
de demografische druk toe, omdat er steeds meer 65-plussers zijn.
- groene druk
- grijze druk
Dicht- en dunbevolkte regio’s
De bevolkingsspreiding is heel onregelmatig, in sommige gebieden is de bevolkingsspreiding groter
dan in andere. In de steden leven relatief veel mensen, de urbanisatiegraad ligt boven de 50%.
, Grootste misopvattingen:
- de wereld is in twee verdeeld
- het gaat alleen maar slechter met de wereld
- de bevolking groeit alleen
1.2 Eurazië of Europa en Azië?
De geleidelijke overgang van Europa naar Azië is heel geleidelijk en hangt samen met de vele
contacten tussen de volken in de verschillende continenten. Dit komt ook omdat de talen niet heel
veel verschillen van elkaar; dit komt doordat er één taal was waaruit de verschillende talen zich
verspreidden (diffusie). Een tweedeling van Eurazië door taal is bijna onmogelijk, omdat de
taalfamilie verspreid is over heel Eurazië.
Staatkundige verbrokkeling
De staatkundige indeling in Europa is de laatste eeuwen regelmatig veranderd. De processen die aan
de staatkundige verbrokkeling voorafgaan zijn erg complex; Geopolitiek, culturele en economische
factoren spelen een grote rol. Geopolitiek wordt gebruikt om de machtsverhoudingen tussen landen
te beschrijven; ook deze zijn regelmatig veranderd.
Een andere factor die van invloed is op het ontbreken van staatkundige stabiliteit is de culturele
verscheidenheid binnen landen in Europa; met name in Oost-Europa en het Midden-Oosten, hier
leven veel verschillende volkeren naast en door elkaar. Sommige staten zijn nog zo jong dat de
natievorming nog niet zo ver is. Als volken weerstand bieden tegen dit nationalisme, noem je
regionalisme; het streven naar eigen bestuur van een regio.
Verder heb je ook de economische verschillen. Niet overal is het inkomen even hoog en er zijn grote
economische groeiverschillen tussen gebieden.
Eenwording en blokvorming
De Europese Unie is een blokvorming, het is het grootste handelsblok ter wereld. De globalisering in
dit samenwerkingsverband is sterk toegenomen afgelopen jaren. Maar ook andere geopolitieke
verhoudingen speelden mee, de samenwerking breidde zich ook uit naar de politiek, financiën en
veiligheid. Economische blokvorming is krachtiger dan politieke blokvorming.
Krimp in Europa
De jaarlijkse bevolkingsgroei in Europa is klein, veel landen hebben een hoog ontwikkelingspeil en
zitten in (een van de) laatste fase van de demografische transitie. De demografische transitie begon
in West-Europa al tijdens de industrialisatie.
Er is een (kleine) groei van de bevolking in landen als Ierland en Macedonië dankzij uitsluitend
natuurlijke groei. In landen als Frankrijk, Nederland, Turkije, Finland, Engeland en Zweden is dit
vooral door natuurlijke groei. In landen als Noorwegen, Zwitserland, Duitsland en Italië komt dit
(vooral) door het immigratieoverschot.
1.3 De Islamitische wereld
In een groot deel van de Islamitische wereld wordt Arabisch gesproken, dit komt door de diffusie van
de Islam (die gepaard ging met de verspreiding van de Arabische taal). In een aantal Islamitische
landen spreekt met verschillende talen (binnen het land), de bewoners zijn geen Arabieren, maar
stammen af van herdersvolken.
Demografische kenmerken
Er wonen ruim 565 miljoen mensen, en 65% daarvan is Arabisch. De grote bevolkingsdichtheden zijn
vooral langs de kusten van de Middellandse Zee en in de rivierdalen van vruchtbare rivieren als de
Nijl. De bevolking is jonger dan in Europa, omdat er het geboorte- en sterftecijfer hoog zijn; nog geen
vergrijzing.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper puckvp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75323 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen