Samenvatting van de grijze vakken in Gardner hoofdstuk 12, 13, 14 en 15. LET OP: het is dus niet een samenvatting van heel het hoofdstuk, enkel de gekleurde vakken.
Hoofdstuk 12 – Romaans Europa
De verering van relikwieën
De relikwiecultus was niets nieuws in de Romaanse tijd gelovigen dachten dat relikwieën de
kracht hadden om lichaam en ziel te genezen.
In de 11e en 12e eeuw bereikte de relikwiecultus haar hoogtepunt, dit leidde tot pelgrimstochten
naar heilige plaatsen. Kerken streden onderling om het bezit van relikwieën en de pracht van de
reliekschrijnen. Relieken werden ook wel eens gestolen onder het mom van furta sacra (heilige
diefstal) om dan te zeggen dat het relikwie zelf verplaatst wilde worden.
De prachtige relikwieschrijnen werden veroorloofd door giften van pelgrims en kerkmecenassen.
In epische gedichten werd geschreven over de passie voor relikwieën. In een pelgrimsgids naar
Santiago wordt geschreven dat alleen die kerk het hele lichaam van Jakobus in de tombe heeft en dat
alle andere kerken die dit ook claimen liegen.
Pelgrimsroutes in FR en SP
In de Romaanse tijd was de pelgrimage het meest opvallende kenmerk van openbare toewijding en
het geloof in de kracht van de heilige pelgrims hoopte op een speciale gunst van de heilige.
Mensen ondernamen een pelgrimstocht als daad van berouw of als laatste redmiddel in hun
zoektocht naar de remedie voor een ziekte.
De pelgrims trotseerden slechte, gevaarlijke wegen (overvallers). De reizen duurde soms meer dan
een jaar. Soberheid was een middel om de kans op kwijtschelding van de zonde te vergroten. Hoe
verder de afstand, hoe oprechter de bekering/beloning.
Populaire bestemmingen waren het graf van Petrus en Paulus in Rome of het Heilige Graf in
Jeruzalem. Ook dichter bij huis waren plekken (Vézelay had de botten van Maria Magdalena etc.).
Kleine heiligdommen lagen op de route naar grotere heiligdommen.
De grote menigte pelgrims die naar kerken trokken leidde tot veranderingen in het kerkontwerp.
- Langere en bredere beuken en gangpaden.
- Zijbeuken en kooromgangen met extra kappellen.
- 2de Galerijen.
De pelgrimsroutes werden later de grote handelswegen in West-Europa. de populariteit van
bedevaarten gaf aanleiding tot het maken van reisgidsen met informatie over heiligdommen,
accommodaties en maaltijden.
Houten daken en stenen gewelven
De gevaren van een houtconstructie werden veelvuldig besproken door kroniekschrijvers van ME
kerkgeschiedenis. Kerken brandden veelvuldig af.
Het gebruik van steen was niet het resultaat van een zoektocht naar een brandwerende constructie.
Stenen gewelven waren duur en kostbaar had een visuele impact op de gelovigen.
De snelle verspreiding van stenen gewelven in Romaans Europa van begin 11 e eeuw was het resultaat
van een verlangen om een passend groots gebouw te bieden aan de relikwieën. De verbeterde
akoestiek voor de christelijke liturgie en muziek.
1
, Grijze informatie vakken Gardner
De Romaanse heropleving van stenen sculpturen
Steensculptuur was bijna verdwenen in de vroege ME (Ierse hoge kruisen uitgezonderd). De
opwekking van het steenhouwen is een kenmerk van het Romaanse tijdperk.
- De inspiratie kwam vanuit de KO, maar die beelden waren er al eeuwen dus kunnen de enorme
bloei niet verklaren.
- De herleving van beeldhouwen viel samen met de introductie van stenen gewelven in vroeg
Romaanse kerken. Basilieken hadden ook stenen muren en de hoge westwerken waren ook van
steen. De vroege romaanse sculpturen verschijnen in kerken met houten daken. Dus die
overgang naar stenen gewelven verklaart het ook niet.
- Net als de stenen gewelven de grote welvaart van de tijd laat zien, doen de stenen sculpturen dat
ook.
o Beide zijn onderdeel van het verlangen in de Romaanse periode om het huis van god te
verfraaien.
De populariteit van beeldhouwwerk in de 12 e eeuw weerspiegelt ook de veranderende rol van veel
kerken in West-Europa. In de vroege ME diende kerken kleine kloostergemeenschappen van
geestelijken. Met de opkomst van steden in de Romaanse tijd diende kerken het lekenpubliek.
Beeldhouwwerk moest indruk maken op het, grotendeels analfabeet en dus niet in staat de
christelijke leer te lezen, publiek en hen opvoeden.
Bernardus van Clairvaux en kloostersculptuur
Bernardus van Clairvaux (1090-1153) cisterciënzer monnik. Hij zorgt voor een nieuwe religieuze ijver
in Europa. Hij intervenieerde in belangrijke kwesties tussen kerken onderling en kerk en staat,
verdedigde omstreden pausen, adviseerde koningen, hekelde ketters en predikte kruistochten tegen
de moslims allemaal tegen verdediging van het Christendom en de spirituele waarden.
Het Romaanse kerkportaal
In de Romaanse tijd werden sculpturen weer hip en rijke figuratieve reliëfs verschenen in de grote
stenen portalen waar gelovigen doorheen liepen. Voorheen was er soms ook wel beeldhouwwerk
gesneden op de houten kerkdeuren maar dit waren uitzonderingen. In de Romaanse tijd en Gotiek
verscheen beeldhouwkunst rondom de deur (i.p.v. op de deur).
De geestelijkheid beschouwde de deuropening als het begin van het pad naar verlossing door
Christus, daarom hebben veel Romaanse kerken didactische figuratieve reliëfs boven en naast de
deur.
- Timpaan: de halfronde lunet boven de eigenlijke deuropening.
Vergelijkbaar met het 3-hoekige fronton van een Grieks-Romeinse
tempel.
- Voessoir: de wigvormige blokken die samen het archivolt vormen
de omlijsting van een portaal- of galerij boog. Vaak werden uit
decoratief oogpunt verschillende archivolten van afnemende
afmeting achter elkaar geplaatst
- Trumeau: middenpijler in een brede toegang met twee deuren,
bijvoorbeeld bij een kathedraal.
- Deurstijlen: de zijstijlen van de deuropening
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eges123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
