De 7 hoofdstukken in de titel zijn grondig uitgewerkt met zelf uitgevonden schema's in hfdstk V (verbeterd en goedgekeurd door de prof). De andere hoofdstukken kan je zelf uitwerken of lezen in cursus. Al bij al een tijdsbesparing bij het studeren.
Algemene virologie – Leerdoelstellingen
Hoofdstuk I: Inleiding en korte historiek → geen leerstof
Hoofdstuk II: Algemene eigenschappen van virussen
Basisbegrippen
Virus: een infectieus agens met zeer kleine afmetingen die in nm ( 1
nanometer = 10-9 m) uitgedrukt wordt
Viroïd: ziekteverwekker bij planten → ze zijn nog kleiner dan virussen
Prion: de kleinste van de infectieuze agentia waarvan men aanneemt dat ze
geen nucleïnezuur bevatten.
Nucleoied: centraal nucleïnezuur → hieruit bestaan alle virussen.
Kapsied: eiwitmantel → omgeeft de nucleoied
Kapsomeren: morfologische ‘subunits’ die gevormd worden door een
aaneenschakeling van identieke polypeptidenketens of van identieke
groepen van polypeptiden die zich steeds herhalen. Het geheel van
kapsomeren maakt het kapsied uit. Het viruspartikel verkrijgt door de
manier van ordening van kapsomeren een bepaalde symmetrie.
Nucleokapsied: de combinatie van nucleoied en kapsied
Naakte virus: virus dat enkel uit een nucleokapsied bestaat
Envelop: lipoproteïne membraan die het nucleokapsied omgeeft, het is meestal
essentieel voor de infectiviteit van het viruspartikel
Peplomeren (‘spikes’): morfologische eenheden die aan de
oppervlakte van de envelop uitsteken, ze bevatten meestal specifieke
virale eiwitten
Virion: verwijst naar een volledig gevormd viruspartikel dat zich buiten de
gastheercel bevindt
Belangrijkste eigenschappen van virussen
Bevatten slechts één soort nucleïnezuur: DNZ of RNZ (nooit allebei!)
DNZ: deoxyribonucleïnezuur
RNZ: ribonucleïnezuur
Vermeerderen uitsluitend intracellulair
Ze hebben geen eigen biosynthetisch mechanisme voor productie van energie
en macromoleculen uit grondstoffen, dus ze hebben evenmin de celorganellen
die hiervoor noodzakelijk zijn (ribosomen, mitochondriën, ER, …) → virussen
zijn aldus voor vermeerdering volledig afhankelijk van een gastheercel!
Afmeting: bacteriën ˃ virussen (tussen 15-350 nm) ˃ macromoleculen
The Persian A.J
1
, Onderverdeling van virussen op gebied van structuur en symmetrie: 2 soorten
Kubische of icosahedrale symmetrie
o Icosaëder: gesloten figuur met 20 gelijkzijdige driehoeken, 12
hoekpunten en 30 ribben
o De meeste kubische virussen zijn naakt (geen envelop)
o Vb: Picornavirus → kapsied is opgebouwd uit 60 kapsomeren, die
elk bestaan uit een complex van 3 verschillende virale proteïnen
(VP): VP1, VP2, VP3 en VP4 (bevindt zich aan de binnenzijde van
het kapsied), Adenovirus
Adenovirus Picornavirus
Schroefvormige of helicale symmetrie
o Het nucleoied is opgerold als een helix rond een centrale
(ingebeelde) as en dit wordt over de ganse lengte omgeven door
identieke kapsomeren → het nucleokapsied heeft de vorm van een
buis
o Dierlijke virussen met schroefvormige symmetrie zijn steeds
omgeven door een envelop
o Vbn: Tobacco mosaic virus , Vesicular stomatitis virus,
Influenza virus
Tobacco mosaic virus Vesicular stomatitis virus
Complexe symmetrie
o Vbn: Pokkenvirus → behoort tot de grootste virussen en bezitten
een dubbele envelop, bacteriofaag → bezit een eicosahedraal
hoofdje en een helicale staart
Pokkenvirus
Bacteriofaag
The Persian A.J
2
, Virussen vs. Bacteriën
Chemische samenstelling van virussen
Nucleïnezuren:
Het viraal nucleïnezuur, dat dus het genoom uitmaakt, kan aanwezig
zijn als:
o Eén streng → co-lineair (bijvoorbeeld retrovirussen)
o Fragmenten → gesegmenteerd (bijvoorbeeld reovirussen)
Sommige virussen hebben een enkelstrengig (ss: single stranded)
genoom, bij andere is dit dubbelstrengig (ds: double stranded)
Methode voor analyse van virus: nucleïnezuur verhitten tot 100°C →
de strengen vallen uit elkaar → snel afkoelen tot het vriespunt (als men
traag zou afkoelen zouden de strengen terug hybridiseren)
Het virale genoom is steeds haploïd → slechts 1 kopij van elk gen
aanwezig (uitzondering: retrovirussen zijn diploïd)
Het viraal nucleïnezuur bevat de volledige genetische informatie → van
hieruit kan er intracellulaire vermeerdering en vorming van volledige
virions plaatsvinden
Bepalen van het type nucleïnezuur van een onbekende virus door:
o Radioactieve markering met 3H-uridine of 3H-thymidine →
uridine komt alleen voor in RNZ, thymidine in DNZ
o Virus kweken in aanwezigheid van stoffen die de vorming
van DNZ of RNZ remmen
Enkelstrengige RNZ virussen worden nog eens onderverdeeld op basis
van polariteit van hun nucleïnezuur:
o Positieve streng: RNZ heeft dezelfde polariteit als mRNZ →
uitgaande van RNZ kunnen rechtstreeks virale eiwitten worden
afgeschreven
o Negatieve streng: de virale RNZ sequentie is complementair
aan mRNZ → zulke virussen bevatten RNZ-afhankelijk RNZ
polymerase (transcriptase), deze enzym zorgt voor de vorming
van positieve-streng RNZ uitgaande van het viraal genoom in
geïnfecteerde cellen
The Persian A.J
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DGuru. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
