Leren, daar komt veel bij kijken. Het is dan ook van belang dat je een manier vindt die er voor zorgt dat jij het meeste uit je tijd haalt. Maar welke methode past het beste bij jou? Je kunt bij het leren van de stof kiezen voor het schrijven van een reguliere samenvatting of een schematische samenvatting.

De keuze is gebaseerd op een simpele vraag: “In welke mate moet ik de stof beheersen?”. Wanneer je antwoord op deze vraag kort en snel verbanden herkennen is, dan is een schematische samenvatting maken dé oplossing voor jou. In dit artikel vind je een 10-stappenplan hoe jij een schematische samenvatting kunt maken.

Wat is een schematische samenvatting?

Een schematische samenvatting is een samenvatting die een proces beschrijft. Het bevat enkel de belangrijkste begrippen uit je leerboek. In tegenstelling tot een reguliere samenvatting zijn alle belangrijke begrippen in een schematische samenvatting in één oogopslag zichtbaar.

Doordat je zelf de belangrijkste begrippen aan elkaar koppelt, zijn dit geen losstaande feiten meer: er ontstaat een samenhangend geheel die alle leerstof overzichtelijk maakt. Dit zorgt er niet alleen voor het beter begrijpen van de begrippen, maar helpt je ook nog eens met redeneren.

Hoe maak je zo'n schematisch overzicht?

Een schematische samenvatting wordt ook wel een schematisch overzicht genoemd. Niet heel gek, aangezien het in één oogopslag overzichtelijk moet laten zien waar je leerstof over gaat. Maar hoe maak je een schematische samenvatting? Door de onderstaande 10 stappen te volgen kom je al een heel end!

1: Zoek uit welke stof je moet leren;
2: Lees de tekst één keer zorgvuldig door
3: Bepaal het proces van de leerstof;
4: Markeer de begrippen;
5: Begin bij het beginproces;
6: Vul aan;
7: Geef verbanden aan met tekens;
8: Herschrijf of kort in;
9: Start met leren;
10: Upload en verdien geld met je schematische samenvatting.

1: Zoek uit welke stof je moet leren

Voordat je begint met ook maar iets te schrijven, is het belangrijk dat je gaat achterhalen welke stof je precies moet kennen voor je examen of tentamen. Deze informatie kun je vaak vinden in een modulehandleiding, cursuswijzer of studieplanning. Doe dit ook echt voordat je begint. Het kan namelijk voorkomen dat enkele paragrafen (of zelfs hoofdstukken) uit een boek overbodig zijn voor het behalen van je tentamen.

Het is hierbij ook belangrijk dat je gaat kijken naar de leerdoelen vanuit je opleiding voor je specifieke vak. Deze vertellen vaak namelijk meer over welke processen je moet herkennen in je schematische samenvatting. Door dit voor jezelf te noteren weet je vooraf welke specifieke onderdelen je aandacht nodig hebben. Alles genoteerd wat je moet kennen voor je examen, tentamen of toets? Ga dan door naar de volgende stap.

2: Lees de tekst een keer zorgvuldig door

Nadat je uit hebt gezocht welke stof je gaat leren, is het belangrijk dat je tekst van de stof die je moet leren één keer goed doorleest. Dit helpt je namelijk met het herkennen van het proces dat je ook in je schematische samenvatting moet zetten. Een handige truc bij het lezen van de stof kan hardop lezen zijn. Hierdoor onthoud je de tekst namelijk beter. Wanneer je de tekst helemaal gelezen hebt, kun je door naar de volgende stap.

3: Bepaal het proces

Na het lezen van de tekst kun je het proces van de schematische samenvatting bepalen. In een studietekst wordt namelijk altijd een proces beschreven. Ga voor jezelf op zoek naar het begin van dit proces, en geef dit proces een naam (mits deze nog niet gegeven is). De naam van het proces kan je gelijk gebruiken als (sub)titel van je schematisch overzicht. Wanneer je een proces hebt herkend, kun je de verbanden die hierbij horen in een later stadium erbij schrijven (Stap 7).

4: Markeer de begrippen

Markeer de belangrijkste woorden en zinnen uit de tekst. Je kunt eventueel hoofd- en belangrijke bijzaken een andere kleur geven. Zoek vooral naar zinnen die een alinea samenvatten. Deze zinnen staan vaak aan het begin of einde van een stuk tekst. Hierdoor weet je dus op een makkelijke en snelle manier waar de alinea over gaat. Kijk in de tekst ook naar vetgedrukte, schuingedrukte en onderstreepte woorden. Deze woorden zijn vaak begrippen waarvan wordt verwacht dat je ze tijdens je tentamen kent.

5: Begin bij het beginproces

De voorbereiding is getroffen; het wordt tijd om je schematische samenvatting te maken!

Schrijf de titel van je schematische samenvatting op en trechter vervolgens naar de processen die jij hebt gespot. In het onderstaande voorbeeld is het hoofdstuk ‘Slaap je fit!’ de titel en worden er specifieke processen beschreven over slapen, zoals de biologische klok. Doordat je vragen bedenkt bij deze processen, kun je een bepaald proces gemakkelijker onthouden.

Tip: Kom je er niet helemaal uit? Een mindmap kan je helpen alle titels, processen en begrippen te ordenen. Door een mindmap te maken zie je sneller verbanden. Vervolgens kun je deze in je schematisch overzicht opnemen.

6: Vul aan

Nadat je de kernbegrippen hebt vastgesteld, moet je gaan onderzoeken welke invloeden dit begrip heeft op andere begrippen of welke met elkaar in verhouding staan. Ook hier is het aan te raden om gebruik te maken van een mindmap. Nadat je het kernbegrip hebt genoteerd, kan je het kernbegrip onderverdelen in diverse takken. Dit noem je ook wel deelonderwerpen, die je vervolgens weer onderverdeeld in kleiner subonderdelen.

7: Geef verbanden aan met schematische tekens

Het is belangrijk om in je schematische samenvatting gebruik te maken van schematische tekens om verbanden aan te geven. Het gaat hierbij om tekens zoals =, <, >, → en ?

Een pijl kan hierbij worden gebruikt worden om onderlinge invloed aan te geven en kan elke kant op worden gebruikt:

• Model A heeft invloed op (→) begrip B;
• Begrip A en Begrip B betekenen hetzelfde / staan in relatie met elkaar (↔).
  

Het isgelijkteken kan gebruikt worden wanneer een begrip gelijk is aan een ander begrip:

• Begrip A en begrip B betekenen hetzelfde (=).
  

Is kleiner dan of is groter dan kan gebruikt worden om de verhouding tussen twee begrippen aan te geven:

• Begrip A is kleiner dan (<) begrip B;
• Het resultaat uit Model C is groter dan (>) het resultaat uit Model A.
  

Een vraagteken (?) kan je gebruiken om de vraagstelling van het proces aan te geven. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om je leerdoel vanuit school of vraag die zelf bij je opkomt over je onderwerp.

8: Herschrijf of kort in

Nu je alle kernbegrippen én subbegrippen hebt genoteerd, heb je waarschijnlijk een pagina vol chaos voor je liggen. De volgende stap is dan ook essentieel: je gaat je schematische samenvatting namelijk overzichtelijk maken. Begin weer met je kernbegrip en de subbegrippen op te schrijven. Zet deze keer de begrippen zo neer dat ze logisch en overzichtelijk staan. Vermijd hierbij toelichting of voorbeelden. Door dit te doen maak je niet alleen je schema overzichtelijker, maar leer je het proces ook nog een keer.

9: Start met leren

Het maken van je schematische samenvatting zit er op. De voorbereiding is klaar en je kan beginnen met leren. Als het goed is kun je snel de verbanden uit de tekst herkennen door je schema.

10: Upload en verdien geld met je schematische samenvatting

Heb jij de perfecte schematische samenvatting gemaakt die andere studenten kan helpen én wil jij een extra zakcentje verdienen? Wacht dan niet langer, upload je samenvatting en start met cashen!