Summary
Samenvatting Geschiedenis Historische Contexten - Republiek
- Course
- Institution
Samenvatting Historische Contexten - Koude Oorlog Feniks Geschiedenis Bovenbouw HAVO
[Show more]
1 review
By: estherveenstra • 6 year ago
Seller
Follow
nikkinuman
Reviews received
Content preview
Historische Contexten : De Republiek der Zevenverenigde Nederlanden.
De opstand begon als een meningsverschil over de manier waarop de overheid
aanhangers van het protestantisme moesten straffen. Discussies over het geloof had al
voor scheuring binnen de rooms-katholieke kerk geleid. Dit alles begon bij Luther. Luther
was tegen alles wat de kerk deed en vooral tegen de aflaten. Tegen de aflatenhandel
stelde hij 95 stellingen op. De paus deed hem een kerkelijke ban en ook Karel V sprak een
kerkelijke ban tegen hem uit in 1521 tijdens de Rijksdag te Worms. Luther zocht en kreeg
steun bij de Duitse vorsten. In 1555 kwam er een wet in de Nederlanden ''cuius regio eius
religio''. Door die wet kon de vorst het geloof van zijn onderdanen bepalen. Ook kwamen
er drie Collaterale Raden die voor centralisatie moesten zorgen. In de Nederlanden waren
veel mensen voor een andere kerkhervormer, Calvijn. De calvinisten waren van mening
dat lagere overheden zich tegen de hogere overheid mocht verzetten als deze Gods
geboden niet juist diende. Karel was tegen deze kerkhervormers (ketters) en stelde
nieuwe plakkaten (wetten) in om deze ketters te pakken. Bloedplakkaten werden deze
genoemd. Van de adelen kwam een brief, Smeekschrift, met de vraag of ze de ketters
minder hand wilden straffen. Hier werd aan toegegeven en dit leidde tot de
Beeldenstorm. Filips II vroeg Alva om de zaken op orde te stellen. Alva stelde de Raad van
Beroerten in, waar aanhangers van de Beeldenstrom werden gestraft. Toen de
watergeuzen bij toeval Den Briel innamen, sloten omliggende steden zich aan bij Willem
v. Oranje en riepen hem uit tot stadhouder.
Luther verschijnt voor de Rijksdag in Worms. (1521)
Maarten Luther was monnik. In 1512 voltooide hij zijn theologiestudie aan de universiteit
van Wittenberg. Luther bestudeerde de Bijbel zeer intensief. Luther geloofde dat alleen de
kracht van het geloof een mens in het reine brengen bij God. Daarom was hij ook tegen
de aflaten (verklaring op papier) die volgende de katholieke kerk ervoor doet zorgen dat
je zonden worden vergeven en kunt afkopen. Daarnaast zorgde dit voor veel geld in de
katholieke kerk. In 1517 stelde Luther 95 stellingen op tegen de aflatenverkoop. Hij wou
graag door vreedzame discussie tot afschaffing van de aflaten handel komen. Luther's
stellingen werden snel door druk verspreid en zo kreeg hij veel aanhangers. In 1521 kreeg
Luther een kerkelijke ban van de paus. Onder vrijgeleide mocht Luther naar Worms reizen
(betekend dat hij tijdens zijn reis niet opgepakt mocht worden). In Worms moest Luther
zijn opvattingen verdedigen tegenover Karel V en andere belangrijke mensen. Karel V gaf
Luther en zijn aanhangers een Rijksban en kerkelijke ban (Edict van Worms). Frederik de
Wijze, die veel betekende voor Luther, bood hem een onderdak op de Wartburg in
Ersenach. Luther's aanhang groeide en stichtten zelf gemeenten en landkerken volgens
Luthers opvattingen. In de Schmalkaldische Oorlog bestreed Karel V en overwon de
protestantse vorsten en steden. Daarna dreef de Franse koning, Karel V op de vlucht.
Ferdinand (Karels broer) slaagde erin met de Augsburge Religievrede (1555) een
compromis te vinden. Hierdoor kregen de katholieken en lutheranen gelijke rechten. Karel
V zag dit als een nederlaag en trad vrijwillig af. Ferdinand volgde hem op.
, Instelling van drie Collaterale Raden (1513)
In 1515 werd Karel V de heer der Nederlanden. De Nederlanden waren 17 gewesten met
elk een eigen bestuur. In 1543 slaagde Karel V er pas in om een bestuursmacht over alle
gewesten te krijgen. Karel V wou eerder al centralisatie, dit wou hij door het instellen van
drie centrale bestuursorganen. De Collaterale Raden: De Geheime Raad, Raad van
Financiën en Raad van State.
De Geheime Raad: universitaire geschoolde bestuurders die zich bezighielden met de
wetgeving en uitvoering.
Raad van Financiën: Drie edelen en drie juristen die het persoonlijke bezit vd vorst
beheerden maar ook zorgden voor belasting en het innen daarvan.
Raad van State: De hoge adel kreeg de belangrijkste adviserende functie.
Andere hoge edelen waren vaak in 1 of meer gewesten stadhouder. Stadhouder is een
plaatsvervanger van de landsheer. Bij het bestuur van een gewest werden ze bijgestaan
door een Gewestelijke Hof, dat voor de wetgeving en rechtspraak in de gewest zorgde.
Instelling van de Bloedplakkaten (1550)
In Nederland had het calvinisme meer aanhangers dan het lutheranisme. In Antwerpen
(belangrijkste havenstad van de Nederlanden) waren ze wel voor het lutheranisme. Door
hechte organisatie, strenge discipline en felle/duidelijke propagande groeide de aanhang
van Calvijn snel in de Nederlanden. Karel V zag het als plicht om alle ketters streng te
vervolgen. Niet alleen om het geloof maar ook om de eenheid. In 1550 vaardigde Karel V
nieuwe plakkaten uit tegen de ketters. Deze plakkaten zorgden ervoor dat ketters nu
harder werden gestraft. Daarom werden deze plakkaten ook wel Bloedplakkaten
genoemd. Vele katholieken vonden de doodstraf voor de ketters te streng. Daardoor
werden uitvoeringen hiervan ook vaak gesaboteerd door raadsheren in de Gewestelijke
Hoven. Karel V was hier laaiend over en besloot om met de paus te praten over een
nieuwe kerkelijke bestuursindeling. Uiteindelijk werd dit pas door Filips II uitgevoerd. De
bevolking was hier op tegen omdat hierdoor de protestanten nog harder konden worden
vervolgd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nikkinuman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now