ANORECTALE FUNCTIESTOORNISSEN:
1. Normale anatomie
IAS: inwendige anale kringspier
o gladde spier
o autonoom en enterisch ZS
o geen willekeurige controle
o behoud tonus in rust
o continentie
EAS: uitwendige anale kringspier
o Dwarsgestreepte spier
o Deel van de m. levator ani
o Deel van de gehele bekkenbodem
M. puborectalis
o Ander deel van de bekkenbodem
o Als lasso rond anaal kanaal
o Belangrijk voor de gewilde continentie
Het anorectum heeft 2 belangrijke functies:
o Gecontroleerde defaecatie
o Faecale continentie
2. Normale fysiologie en defaecatie
2 elementen van belang:
Colontransit
o Tijd nodig om hoeveelheid vocht (dagelijks 1.5l) om te zetten naar vaste brij
o Faeces: bacteriële flora en onverteerde voedingsresten
o Ongeveer 30 uur
o Gestimuleerd door:
Gastrocolisch reflex
Orthocolisch reflex
Caffeïne en nicotine
o Diarree = versnelde uitdrijving waardoor vocht niet geresorbeerd wordt
Eigenlijke defaecatie (uitdrijving of expulsie)
o Rectum vullen met faeces rectum op spanning
o Defaecatiedrang
o Autonome reflex: recto-anaal inhibitorisch reflex: IAS relaxeert
o Faeces zakt tot in anaal kanaal
o Ophouden: willekeurig reflex EAS en m. puborectalis faeces terug naar
rectum
o Naar toilet gaan: intra-abdominale druk + ontspannen EAS en m.
puborectalis + onwillekeurige contractie sigmoïd
o Lediging
3. Faecale incontinentie
Normale continentie bepaald door:
o Consistentie faeces
o Integriteit IAS (rust)
1
, o Integriteit EAS (willekeurig)
o Functie m. puborectalis (anorectale hoek bij willekeurige contractie)
o Intacte sensibiliteit anodermis en rectum
o Elasticiteit rectum (compliance)
Normaal = geen ongewild verlies + discrimineren tussen vast, vloeibaar en gas
Grondig digitaal onderzoek
Klinisch onderzoek: peri-anale sensibiliteit
4. Obstipatie en evacuatiestoornissen
Definitie:
o 2 of minder per week
o Stevig persen of blokkagegevoel
o Noodzakelijkheid tot digitale evacuatie
o Gebruik laxativa en of enemata meer dan 1x per week
Epidemiologie:
o Organische oorzaak (darmziekte)
Aandoeningen colon/rectum
Darmkanker
Anale fissuur
Goedaardige vernauwing
…
o Functionele oorzaak
Vertraagde colontransit
Medicamenteus
Codeïne-houdende pijnstillers
Anti-depressiva
Psychofarmaca
Ijzerpreparaten
Laxativa (sennahoudende producten, picosulfaat,
bisacodyl)
Metabool-endocrien
Hypothyreose
Hypokaliëmie
Hypercalcemie
Tweede en derde trimester zwangerschap
Neurologisch
Parkinson
Dwarslaesie
MS
Mentale retardatie
Uitdrijvingsstoornis (enkel hierbij kiné)
o Prikkelbaar darmsyndroom
Abdominale pijn
Verstoorde defaecatie
Obstipatie
Gevoel van onvolledige ontlediging
2
1. Normale anatomie
IAS: inwendige anale kringspier
o gladde spier
o autonoom en enterisch ZS
o geen willekeurige controle
o behoud tonus in rust
o continentie
EAS: uitwendige anale kringspier
o Dwarsgestreepte spier
o Deel van de m. levator ani
o Deel van de gehele bekkenbodem
M. puborectalis
o Ander deel van de bekkenbodem
o Als lasso rond anaal kanaal
o Belangrijk voor de gewilde continentie
Het anorectum heeft 2 belangrijke functies:
o Gecontroleerde defaecatie
o Faecale continentie
2. Normale fysiologie en defaecatie
2 elementen van belang:
Colontransit
o Tijd nodig om hoeveelheid vocht (dagelijks 1.5l) om te zetten naar vaste brij
o Faeces: bacteriële flora en onverteerde voedingsresten
o Ongeveer 30 uur
o Gestimuleerd door:
Gastrocolisch reflex
Orthocolisch reflex
Caffeïne en nicotine
o Diarree = versnelde uitdrijving waardoor vocht niet geresorbeerd wordt
Eigenlijke defaecatie (uitdrijving of expulsie)
o Rectum vullen met faeces rectum op spanning
o Defaecatiedrang
o Autonome reflex: recto-anaal inhibitorisch reflex: IAS relaxeert
o Faeces zakt tot in anaal kanaal
o Ophouden: willekeurig reflex EAS en m. puborectalis faeces terug naar
rectum
o Naar toilet gaan: intra-abdominale druk + ontspannen EAS en m.
puborectalis + onwillekeurige contractie sigmoïd
o Lediging
3. Faecale incontinentie
Normale continentie bepaald door:
o Consistentie faeces
o Integriteit IAS (rust)
1
, o Integriteit EAS (willekeurig)
o Functie m. puborectalis (anorectale hoek bij willekeurige contractie)
o Intacte sensibiliteit anodermis en rectum
o Elasticiteit rectum (compliance)
Normaal = geen ongewild verlies + discrimineren tussen vast, vloeibaar en gas
Grondig digitaal onderzoek
Klinisch onderzoek: peri-anale sensibiliteit
4. Obstipatie en evacuatiestoornissen
Definitie:
o 2 of minder per week
o Stevig persen of blokkagegevoel
o Noodzakelijkheid tot digitale evacuatie
o Gebruik laxativa en of enemata meer dan 1x per week
Epidemiologie:
o Organische oorzaak (darmziekte)
Aandoeningen colon/rectum
Darmkanker
Anale fissuur
Goedaardige vernauwing
…
o Functionele oorzaak
Vertraagde colontransit
Medicamenteus
Codeïne-houdende pijnstillers
Anti-depressiva
Psychofarmaca
Ijzerpreparaten
Laxativa (sennahoudende producten, picosulfaat,
bisacodyl)
Metabool-endocrien
Hypothyreose
Hypokaliëmie
Hypercalcemie
Tweede en derde trimester zwangerschap
Neurologisch
Parkinson
Dwarslaesie
MS
Mentale retardatie
Uitdrijvingsstoornis (enkel hierbij kiné)
o Prikkelbaar darmsyndroom
Abdominale pijn
Verstoorde defaecatie
Obstipatie
Gevoel van onvolledige ontlediging
2
