DE BEROEPSVORMING VAN DE ERGOTHERAPIE
HET BEGRIP ERGOTHERPIE
Ergotherapie is een beroep dat zich inzet om de gezondheid en het welzijn van mensen te bevorderen met als
aangrijpingspunt het mogelijk van het dagelijks handelen (enabling occupation)
Missie ET: Ergotherapie is gericht op het mogelijk maken van het handelen zodat participatie – het deelnemen
van mensen aan het dagelijks en maatschappelijk leven – gerealiseerd wordt ten behoeve van gezondheid en
welzijn. Dit wordt bereikt door de mogelijkheden van personen, organisaties of populaties met betrekking tot
het handelen te benutten en te vergroten, dan wel door de omgeving aan te passen en/of te gebruiken
VAN KLASSIEKE OUDHEID TOT MODERNE TIJD
- De oertijd
Veel aandacht voor de gezondheid van het individu. Dit had invloed op de gehele groep.
- De klassieke oudheid
Verschil tussen fysieke en geestelijk handelen. (lagere klasse-> fysiek handelen, hogere klasse ->
mentaal handelen). Balans zorgt voor gezondheid. Zieke en zwakken werden gezien als onheil.
- De middeleeuwen
Gingen aandacht geven aan de omgeving en er is een toenemende vermaatschappelijking van de gz.
Zieke werden apart geplaatst.
- De renaissance of humanisme
Zieke en zwakkere werden opgenomen door de kerk. Niet bezig zijn leidt tot allerlei ziektes.
- De 18e eeuw
Pinel pleit voor morele behandelingen: inzetten van activiteiten als therapie (enkelvoudige taken in
een ziekenhuis doen).
- Industriële revolutie
Pleitte voor een menswaardige arbeidsomstandigheden
M e n s w a a r d ig b e s t a a n v o o r
F y s ie k < - > g e e s t e lijk “ H o m o u n iv e r s a lis ” , ie d e r e e n , p r o f e s s io n a lis e r in g
h a n d e le n , “ b a la n s in w a a r d ig h e id e n g e lo o f in v a n m e d is c h e b e r o e p e n ,
lic h a a m ” , “ m e n s s a n a in e i g e n k u n n e n , o b s e r v a ti e T u k e : z i n v o l l e a c ti v i t e i t e n
c o p o r e s a n o ” , z ie k e n e n w o r d t b e la n g r ijk b e la n g r ijk v o o r h e r s t e l
zw a kk en so m s ge d o o d
“ O r a e t la b o r a ” , g e z o n d h e id “ e g a lit é , fr a te r n it é ,
= g o d v r u c h ti g l e v e n , z i e k e n lib e r t é ” ,
e n zw a kke n h e b b e n re ch t z e lfo n t p lo o in g d o o r
o p b e s c h e r m in g a c ti e f b e z i g t e z i j n ,
m o r e le b e h a n d e lin g
v a n z ie k e n , P in e l
EERSTE AANZET TOT BEROEPSVORMING
EUROPA
- Moral treatmant – Pinel
Zwakkere niet hetzelde behandelen als criminelen. Arbeid als middel om mensen met afwijkend
gedrag te disciplineren
- Arbeid als therapie – Tuke
Legde de nadruk op de menselijke behandeling van patiënten. Pleit voor een zinvolle activiteiten die
aansluiten bij interesses van de persoon
1
,VERENIGDE STATEN
Amerikaanse psychiater: Adolf Meyer
Mentale en fysieke acties zijn beter dan niets doen
- 5 uitgangspunten van Meyer
1. Er bestaat een verband tussen gezondheid, arbeid en dagelijks handelen
2. Door het uitvoeren van gezonde activiteiten bewaart men een evenwicht tussen zijn,
denken en doen
3. Er bestaat een eenheid tussen lichaam en geest
4. Als de deelname aan het maatschappelijk leven belemmerd wordt of het dagelijks
handelen verstoord raakt, dan gaan de functies van lichaam en geest achteruit
5. Daar actief handelen de geest en het lichaam in stand houden, is het aanwenden van
activiteiten als therapie geschikt om handelingscompetentie te herstellen.
Susan F. Trancy
Verpleegster die zei dat lichamelijke, psychosociale kunnen deelnemen aan de my
De omgeving zorgt ervoor dat de beperking groter wordt dan dat ze werkelijk is
ONTSTAAN ET: INVLOED OORLOGEN
Eerste WO
- Occupational and recreational operation -> beroeps en recreatie activiteiten
- Reconstroction aides and curative workshops -> leren om met hun handicap om te gaan
Tussen de 2 wereldoorlogen
Biomedisch denken zodat er herintrede is in de my. ET primair gericht op het totaal van psychische,
sociale en lichamelijke factoren.
- 1930- 1960
ET voornamelijk gericht op het fysieke, het psychosociale wordt vergeten -> reductionistische
zienswijze, biomedische benadering
- 1962
Terug focus op de basis van ET. De integrale benaderingswijze gebruiken om mensen terug te laten
deelnemen
- 1980- heden
Bio psychosociale benadering. Handelen in de context
1989: occupational science
BELGIË AANZETTEN TOT BEROEPSVORMING
- De voorgeschiedenis
o Joseph Guislain -> museum in Gent “Guislain”
o ET is ontstaan in de ggz.
- Startperiode: revalidatie als basis voor de ET
o Pierra Houssa
o Normen hoe een centrum aan moet voldoen
2
, - Ontwikkeling ET binnen GGZ
o Arbeid had positieve effecten
- Ontwikkeling binnen kinder- en
volwassenenrevalidatie
- Ontwikkeling binnen ouderzorg
o Door de vergrijzing
o Terugkeer naar huis of het zo
lang mogelijk zelfstandig wonen
Handelen en occupation:
- is persoonsgebonden
- Is context-based
- Handelen geeft betekenis aan het leven
- Handelen beïnvloedt gezondheid en welzijn
- Handelen regelt de tijd en structureert de dag
- Handelen heeft therapeutische potentie
- Iedere mens heeft recht op betekenisvol handelen
- = Occupational justice
- Handelen leidt tot engagement, engagement leidt tot handelen
- Mensen kunnen verstoringen in het handelen ervaren
- Occupational disruption
o Dat de pers zelf de handeling niet kunnen uitvoeren door mentale of fysieke problemen
- Occupational deprivation
o De omgeving belemmerd dat de persoon de handeling of activiteit kan uitvoeren
KERNDOMEIN VAN DE ERGOTHERAPIE
PARADIGMA VAN DE ERGOTHERAPIE
Betekenisvol handelen staat centraal.
Het handelen is de uitvoering van activiteiten en taken; handelen is doelgericht, vindt plaats in de context en is
gerelateerd aan de ervaring en de betekenis die de persoon eraan geeft. Het handelen bevat alle activiteiten en
taken die mensen doen en/of waarbij ze betrokken zijn waardoor men voor zichzelf en anderen zorgt
(wonen/zorgen), recreëert, ontspant en sociale contacten onderhoudt (spelen/vrije tijd) en deelneemt aan de
maatschappij door onderwijs, arbeid of vrijwilligerswerk
UITGANGSPUNTEN VOOR HET HANDELEN
DE MENS IS EEN HANDELEND WEZEN
Handelen is een fundamentele menselijke behoefte die biologisch is vastgelegd.
HANDELEN IS HET RESULTAAT VAN DE DYNAMISCHE INTERACTIE VAN DE PERSOON DE
ACTIVITEIT EN DE CONTEXT
- PEOP model
3
, o Environment = omgeving
Vb: koffiezetten. De context bepaalt hoelang deze
handeling duurt
HANDELEN GEEFT BETEKENIS AAN HET LEVEN
Het draagt bij aan je eigenwaarde en identiteit, je levensdoel, gevoel van competentie en controle en je
persoonlijke waarden
- Engaging occupations
o Graag betrokken bij zijn en tijd voor willen vrijmaken
- Basic occupations
o Activiteiten die we moeten doen, vaak onderdeel van persoonlijke routines/ gewoontes
- Social occupations
o Gericht op sociale interactie met mensen
- Regular occupations
o Activiteiten die dagelijks/ wekelijks gedaan worden en je bent er niet echt betrokken bij, doe
je uit routine
- Irregular occupations
o Hier kies je voor, heeft een positieve betekenis (vb op vakantie gaan)
- Time- killing occupations
o Je bent er niet bij betrokken maar doe je om de tijd te doven
HANDELEN BEINVLOED GEZONDHEID EN WELZIJN
Sociale en productieve activiteiten hebben meer invloed op de langer leven dan fysieke activiteiten.
HANDELEN REGELT DE TIJD EN STRUCTUREERT DE DAG
- Tijdsbesteding
- Vanuit het tijdsperspectief
o Noodzakelijk dagelijks handelen (necessary occupations)
Activiteiten mbop de noodzakelijke handelingen op jezelf (eten, slapen)
o Contractueel dagelijks handelen (contracted occupations)
Activiteiten mbt betaalde arbeid of formeel onderwijs
o Verplicht dagelijks handelen (commited occupations)
Activiteiten die een productiviteits karakter hebben maar waar men geen geld voor
krijgt
o Dagelijks handelen in de vrijetijd (free time occupations)
Activiteiten die we doen nadat onze noodzakelijkhe, contractuele en verplichte
activiteiten gdn zijn (als we tijd over hebben)
HANDELEN GEEFT PERSOONLIJKE ERVARINGEN
Je kunt tijdens een activiteit verschillende gevoelens ervaren
- Flow theorie
o Tree- channel- model
o Eight- channel- model
4