Afdeling 1. Federale overheid
§1. Kiesstelsel
Kiesstelsel= het geheel van regels dat bepaalt hoe de op de kandidaten of de lijsten uitgebrachte
stemmen worden gebruikt om de beschikbare zetels te verdelen. Hoe het aantal stemmen in een
zetelaantal wordt omgezet
bepaalt in grote mate hoe het politieke systeem er concreet uitziet
verschillende componenten:
Meerderheidsstelsel: de zetels die in een bepaalde kieskring te verdelen zijn, gaan naar de
kandidaten die de meerderheid vd stemmen hebben behaald
o Uninominaal en multinominaal
Uninominaal (eennamig): er is slechts één kandidaat per kieskring te
verkiezen
Multinominaal (meernamig): er zijn meerdere kandidaten per kieskring te
verkiezen
o Relatief en absoluut
Relatief: kandida(a)t(en) moet betrekkelijke meerderheid behalen om al de
zetels in de wacht te slepen
Absoluut: zetels gaan naar de kandidaten die de absolute meerderheid heeft
behaald
Remt de vorming van kleine partijen af en resulteert in tweepartijensysteem:
++ kiezer heeft duidelijke keuze tussen twee partijen
++ na de verkiezingen kunnen homogene en stabiele regeringen gevormd worden
-- kleinere partijen kunnen nauwelijks of niet vertegenwoordigd zijn ih parlement
nieuwe politieke ideeën komen moeilijk vd grond
Proportionele stelsels: een lijst krijgt een aantal zetels in verhouding tot het aantal stemmen
dat op die lijst is uitgebracht (methode-D’Hondt en methode Imperiali)
verloopt steeds in multinominale kieskringen waarin partijen een lijst presenteren met
meerdere kandidaten
grootte vd kieskringen kan variëren
o Kleine kieskringen hogere natuurlijke kiesdrempel
Formele kiesdrempel van (meestal 5%)
- Gesloten lijsten: kiezer kan enkel een lijststem uitbrengen
- Open lijsten: kiezer kan enkel een voorkeurstem uitbrengen
- Flexibele lijsten: kiezer kan een lijststem en een voorkeurstem uitbrengen
Zorgen ervoor dat de samenstelling vh parlement een weerspiegeling is vd verschillende
opiniestromingen in de samenleving
++ ook kleinere partijen kunnen zetels bemachtigen
-- kan tot verbrokkeling van het politieke landschap leiden
, Gemengde stelsels: combineren elementen uit het meerderheidsstelsel en het proportionele
stelsel
Bv. Duitse kiesstelsel voor de verkiezing vd Bundestag: een deel vd zetels wordt verdeeld
volgens het stelsel van evenredige vertegenwoordiging, terwijl een ander deel via het
meerderheidsstelsel wordt toegekend alle kiezers krijgen brief waarop hij twee stemmen
kan uitbrengen: 1 waarmee hij binnen zijn kieskring een kandidaat verkiest volgens
uninominale relatieve meerderheidsstelsel, en 1 waarmee hij tussen vooral door de partijen
vastgelegde lijsten kan kiezen
Historisch overzicht (chronologisch)
- Absoluut meerderheidsstelsel
o Geen partijlijsten
o Enkel diegenen die betaalden mochten gaan stemmen
- Algemeen meervoudig stemrecht
o Alle mannelijke Belgen hadden stemrecht
Sommige kiezers hadden één of twee bijkomende stemmen obv hun
vermogen of capaciteit
o Opkomstplicht
o Stelsel van evenredige vertegenwoordiging
- Algemeen enkelvoudig stemrecht
o Uiteindelijk ook vrouwen
o 18 jaar
o Verplichting afgeschaft dat je minstens 6 maanden je woonplaats in dezelfde
gemeente moest hebben
Verkiezingen verlopen volgens het stelsel van evenredige vertegenwoordiging dat door de wet
wordt vastgelegd: Kieswetboek: deelt grondgebied in kieskringen –> zetels verdeeld obv
bevolkingsaantal
Verkiesbaarheidscijfer = het aantal stemmen dat nodig is voor het behalen van een zetel
Devolutieve werking van de lijststem = eerst worden de zetels toegekend aan de kandidaten die op
eigen kracht voldoende voorkeurstemmen hebben behaald, daarna worden de lijststemmen
overgedragen aan de andere kandidaten in volgorde van hun plaats op de lijst tot zij het
verkiesbaarheidscijfer hebben behaald
Federale kieskring:
Paviagroep: 15 vd huidige 150 leden vd Kamer zou worden verkozen in een kieskring die het hele
grondgebied omvat: kiezer krijg 2 stemmen (1 provinciaal en 1 federaal)
quotamechanisme: 9 zetels voor NL-talige taalgroep + 6 zetels voor FR-talige taalgroep
Dubbele doelstelling:
- Federale cohesie verstevigen meer efficiënte federale besluitvorming
- Democratisch tekort waaraan de federale besluitvorming onderhevig is verlichten
, Kritiek:
- voorstellen gaan niet ver genoeg en lopen conceptueel mank
- Voorgestelde quotaregeling werkwijze is niet consistent met de uitgangspunten vd
federale kieskring
§2 Samenstelling van Kamer en Senaat
Samenstelling Kamer van volksvertegenwoordigers:
Zie notities
Formele voorwaarden kieswetboek artikel 11 bis GW:
- Verschil tussen het aantal kandidaten van elk geslacht mag niet groter zijn dan 1
- Eerste twee kandidaten van een lijst mogen niet van hetzelfde geslacht zijn
Samenstelling van Senaat
Zie notities
§3 Werking van kamer en Senaat
Zie notities
Behandelen zeer uiteenlopende materies
Het parlement moet zelf nagaan of de verkozenen aan de verkiesbaarheidsvoorwaarden voldoen en
of die verkiezingen regelmatig zijn verlopen Artikel 48 GW
Vergaderingen vd kamer in beginsel zijn openbaar
Elke kamer benoemt een voorzitter, ondervoorzitter en bureau
Voor bepaalde aangelegenheden is meerderheid vereist
Stemming is geheim
§4 Statuur van de parlementsleden
Ambtsduur
Zie notities
- Mandaat vd deelstaatsenatoren eindigt na de algehele vernieuwing vh parlement dat
hen heeft aangewezen
- Mandaat vd gecoöpteerde senatoren eindigt op de dag vd opening vd eerste zitting vd
Kamer van Volksvertegenwoordigers na de algehele vernieuwing ervan
Onverenigbaarheden
Zie notities
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mdvkuleuven. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
