S1: Geschiedenis van de psychologie
1.1 Filosofische wortels
1.1.1 Animisme
= we gaan ervanuit dat alles een ziel heeft, bijvoorbeeld de naam ‘manneke maan’
• Gegroeid vanuit introspectie. Vb: Aristoteles: stenen vallen omdat ze verenigd willen worden met
moeder Aarde → MAAR: verschil met “Ik sta ‘s morgens op omdat ik dit wil”?
• Animisme: filosofisch wereldbeeld dat stelt dat alles (mensen, dieren, objecten) een geest/ziel
heeft wil/geest/ziel zijn niet objectief en direct observeerbaar
- Gebruik van de wetenschappelijke methode
- Gedrag is onderworpen aan dezelfde (fysische)wetten als andere natuurfenomenen
1.1.2 Dualisme
Descartes: vader van de moderne filosofie
• “Dieren voelen geen pijn/ hebben geen ziel → voor pijn te voelen moet je een
bewustzijn/ ziel hebben.
• Wereldbekende quote: “I doubt therefore I think, I think therefore I am”
• Wereld = pure mechanische entiteit
- Dieren zijn mechanische apparaten
- Menselijk lichaam & sommige gedragingen (reflexen)
• Mensen hebben ook een geest
• Descartes zegt dat we niet alles mogen aannemen want de geest stuurt het
lichaam aan
• Cartiaans dualisme – interactionisme
• Pijnappelklier → foto
1.1.3 Empirisme
Locke → Empirisme: ervaring is de bron van kennis.
Hume → Positivisme & Associatie
1.1.4 Idealisme
Berkeley
• Alleen wat in de geest is heeft werkelijkheidswaarde
• Kennis van de wereld komt niet uit de directe ervaring
• ‘Esse est precipi’ = zijn is waargenomen
• Naast de geest zijn er dus geen andere dingen, wanneer je iets niet waarneemt bestaat het niet.
1.1.5 Materialisme
Mill
• Het enige dat bestaat is materie
• Geest is materie
• Mensen en dieren zijn fundamenteel
• Alles is materie
1
,Algemene Psychologie: Specialisatielessen 2019
1.2 Moderne psychologie
1.2.1 Structuralisme
Wundt
Structuralisme = historische stroming binnen de psychologie die de basisstructuren van de geest en
de gedachten trachtte te ontrafelen. Structuralisten zochten naar de ‘elementen’ van de bewuste
ervaring.
• Op zoek naar bouwstenen van het denken: structuralisme; cfr. Atoommodel (vb: wat doet die
rode circkel met jou, hoe voel je je daarbij?)
• Via methode van de introspectie (= beschrijving van je eigen innerlijke bewuste ervaringen, naar
jezelf kijken)
• Kritiek: subjectief, variabel tussen observatoren, vaak retrospectie
• Meer nadruk op gedrag ipv geest
Geheugen
Ebbinghaus
• Eigen proefpersoon
• Experimentele methode ‘juz’, ‘bul’, golf’
• Minimaliseerde meetfouten door herhaalde metingen
1.2.2 Functionalisme
James & Angell
• Meer geïnteresseerd in de functies & processen van het bewustzijn ( structuralisme)
• Geïnspireerd door evolutietheorie
• Basis voor behaviorisme
1.2.3 Evolutie & erfelijkheid
Darwin → Gedrag heeft geschiedenis, aanpassing van een organisme om te overleven
Galton → Invloed genetica op gedrag, individuele verschillen
1.2.4 Psychodynamische theorie
Freud
• Ontwikkeling van een psychodynamische theorie van persoonlijkheid
• Gebaseerd op observatie van patiënten → ANNA O. : onbewuste verdrongen herinneringen
• Nadruk op structuur van de persoonlijkheid → grotendeels onbewust
• Structuralisme + functionalisme: de mentale structuur dient om biologische driften en
instincten te sturen, als basis voor onderzoeken
2
, Algemene Psychologie: Specialisatielessen 2019
1.2.5 Behaviorisme
• School in de psychologie: alleen uiterlijk waarneembaar gedag kan bestudeerd worden
→ FUNCTIONALISME
Thorndike
• Wet van het effect → functionalisme + natuurlijke selectie
• Toch nog gebruik van mentalistische termen
Pavlov
• Fysioloog die de spijsvertering bestudeerde
• ‘per toeval’ de klassieke conditionering ontdekt
Watson
• Formele start van behaviorisme met boek “Psychology from the standpoint of a behaviorist”
• Maakt geen onderscheid tussen mens en dier bij de bestudering van gedrag
• Menselijk gedrag wordt volledig gestuurd door externe stimuli
• Omstreden uitspraken en experimenten
Radical (neo) behaviorism
Skinner
➔ Objectief in tegenstelling tot Wundt
• Operante conditionering: proeven met duiven en ratten
• Vele nieuwe begrippen en technieken: Skinner-box, reinforcement, schedules, shaping, …
• Probeerde zijn inzichten te vertalen naar maatschappij: Walden II, Beyond freedom and dignity
• Gebruik van dieren en leerexperimenten
Hull
• Gedrag is gevolg van interactie tussen omgeving & organisme → tussenliggende variabele: drive
Tolman
• Tussenliggende variabelen: Stimulus – Organisme – Respons (SOR) → mental maps
1.2.6 Gestaltpsychologie
Gestalt = totaalbeeld
Wertheimer
• Bestudeerde schijnbare beweging
• Geheel is meer dan de som der delen; de
interactie tussen de onderdelen is belangrijk
• Gestalt-wetten van perceptuele groepering
1.2.7 Genetische epistemologie
Piaget
• Bestudeerde de ontwikkeling van kennis in kinderen
• Fasen in de ontwikkeling
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur emmavanwiele. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,09. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
