Dit is mijn samenvatting van Algemene Economie. Deze samenvatting bevat zowel het onderdeel Micro-economie als Macro-economie. Al mijn notities van de colleges en het handboek zijn verwerkt in dit document. Het is met deze samenvatting niet meer nodig om alle colleges te bekijken want bij grafieken...
HOOFDSTUK 1: ECONOMIE .......................................................................................................................... 5
1.1 WAT IS ECONOMIE? .............................................................................................................................. 5
1.2 OPPORTUNITEITSKOST ........................................................................................................................ 5
1.3 DIVERSE ECONOMISCHE SYSTEMEN.................................................................................................. 5
1.4 VRIJE MARKT ECONOMIE ..................................................................................................................... 6
DE PRODUCTIEFUNCTIE ............................................................................................................................. 7
HET VERRUIMEN VAN DE PRODUCTIEMOGELIJKHEDEN VAN EEN LAND ............................................. 7
HOOFDSTUK 7: PRODUCTIE, INKOMENS EN BESTEDINGENDE MACRO-ECONOMISHE
BENADERINGEN ........................................................................................................................................... 55
7.1 MACRO-ECONOMISCHE TOPICS ....................................................................................................... 55
7.1.1 VAN micro-economie NAAR macro-economie .............................................................................. 55
7.1.2 ECONOMISCHE TOPICS............................................................................................................... 56
7.2 BBP: DEFINITIE EN METING ................................................................................................................ 56
7.2.1 DEFINITIE ....................................................................................................................................... 56
7.2.2 METING:......................................................................................................................................... 56
7.2.3 VOORBEELD .................................................................................................................................. 57
7.3 AFGELEIDEN BEGRIPPEN BBP ........................................................................................................... 58
7.3.1 BBPmp (bestedingsoptiek) .............................................................................................................. 58
7.3.2 NBPmp = Netto Binnenlands Product – Netto-investeringen ......................................................... 58
7.3.3 NBPfp .............................................................................................................................................. 59
7.3.4 NNPfp = Netto Nationaal Product ................................................................................................... 59
7.3.5 NI = Nationaal Inkomensoptiek ...................................................................................................... 59
7.4 BEDENKINGEN ..................................................................................................................................... 60
7.4.1 VRAAG: HOE RIJK OF HOE WELVAREND IS BELGIË? ................................................................ 60
7.4.2 BBPmp: cijfers NBB ......................................................................................................................... 60
7.4.3 SCHULDEN? .................................................................................................................................. 62
7.4.4 POTENTIEEL BBP.......................................................................................................................... 63
7.5.1 BBP: top 10 grootste economieën ter wereld (in mld. USD -> IMF) ............................................. 64
7.5.2 BBP/capita: top 10 grootste economieën ter wereld (in USD per capita -> IMF) ........................ 64
7.5.3 BBP in koopkracht pariteit of purchasing power party (PPP) ..................................................... 65
2
,Fien Peerenbooms Algemene economie
7.6 Is BBPmp de juiste maatstaf voor “Wealth of Nations”? ........................................................................ 65
7.7 MACRO-ECONOMISCHE DOELEN?.................................................................................................... 66
7.7.1 STABILITEITSBELEID .................................................................................................................... 66
7.7.2 POTENTIEEL Y............................................................................................................................... 66
VOORBEELD: wegwerken van recessiekloof ......................................................................................... 66
HOOFDSTUK 9: MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KT EN LT ...................................................... 67
9.1 AGGREGATIEVE VRAAG (AV) .............................................................................................................. 67
9.1.1 Determinanten AV .......................................................................................................................... 67
9.1.2 Grafisch AV .................................................................................................................................... 67
9.2 AGGREGATIEVE AANBOD (AA) ........................................................................................................... 68
9.2.1 KORTE TERMIJN (lonen vast) ........................................................................................................ 68
9.2.2 LANGE TERMIJN (lonen flexibel) ................................................................................................... 69
9.3 MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT BIJ VARIABELE P ................................................................... 69
9.4 VRAAG- EN AANBODSCHOKKEN BIJ Y* ........................................................................................... 70
9.4.1 Gevolg positieve vraagschok bij Y* op MLT en LT ........................................................................ 70
9.4.2 Gevolgen negatieve aanbod schok bij Y*op MLT en LT ................................................................ 71
9.5 MACRO-ECONOMISCH BELEID BIJ OUTPUTKLOOF ........................................................................ 72
9.5.1 AANBODBELEID ............................................................................................................................ 72
9.5.2 VRAAGBELEID ............................................................................................................................... 73
HOOFDSTUK 10 + 11: CONSUMPTIE, INVESTERINGEN, AGGREGATIEVE VRAAG EN DE
BUDGETTAIRE POLITIEK ............................................................................................................................. 75
Macro-economische evenwicht goederenmarkt bij variabele P ................................................................ 75
Macro-economische evenwicht goederenmarkt bij constante P .............................................................. 75
GESLOTEN economie zonder overheid à HC 3 .................................................................................... 75
10.1 VERSCHILLENDE METHODES........................................................................................................... 75
10.1.1 METHODE 1: Y = AE ................................................................................................................... 75
10.1.2 METHODE 2: lekken (W) = injecties (J) ..................................................................................... 78
Gesloten economie met overheid à ZO ............................................................................................. 80
Open economie met overheid à WZ .................................................................................................. 80
10.2 MULTIPLICATOR ................................................................................................................................ 81
10.2.1 Verschuiving van AE-curve .......................................................................................................... 81
10.2.2 Hoe groot is de wijziging in BBP als gevolg van ∆𝑰0 .................................................................... 81
10.2.3 Hoe groot is de wijziging van BBP als gevolg van ∆C0?.............................................................. 82
10.2.4 Balanced budget multiplicator ..................................................................................................... 82
HOOFDSTUK 12: DE MONETAIRE POLITIEK ............................................................................................. 83
MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT BIJ constante P en constante i .................................................... 83
MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT BIJ constante P en veranderlijke i ................................................ 83
12.1 IS: EVENWICHT GOEDERENMARKT BIJ VERANDERLIJKE i............................................................ 84
12.1.1 GRAFISCH (Y = AE) ..................................................................................................................... 84
12.1.2 GRAFISCH (W = J) ...................................................................................................................... 84
12.1.3 BEWEGING LANGS IS-CURVE ................................................................................................... 85
12.1.4 VERSCHUIVING VAN IS-CURVE ................................................................................................. 85
12.1.5 Punt rechts van IS-curve ............................................................................................................. 86
12.1.6 Punt links van IS-curve ................................................................................................................ 86
12.2 LM: EVENWICHT GELDMARKT BIJ VERANDERLIJK i ...................................................................... 87
12.2.1 Inleiding ........................................................................................................................................ 87
12.2.2 GELDAANBOD (Ms) ...................................................................................................................... 88
12.2.3 GELDVRAAG (Md of L) ................................................................................................................. 90
12.2.4 GELDEVENWICHT OP GELDMARKT .......................................................................................... 91
3
,Fien Peerenbooms Algemene economie
12.2.5 BEWEGING LANGS LM-CURVE ................................................................................................. 93
12.2.6 VERSCHUIVING VAN LM-CURVE ............................................................................................... 93
3 delen LM-curve .................................................................................................................................... 94
12.3 IS-LM MODEL: EVENWICHT BIJ VERANDERLIJKE I ........................................................................ 95
12.3.1 WAT STELT DE IS-CURVE VOOR? ............................................................................................. 95
12.3.2 WAT STELT DE LM-CURVE VOOR ............................................................................................. 95
12.4 MACRO-ECONOMISCH BELEID BIJ OUTPUTKLOOF ..................................................................... 96
12.4.1 MIDDELEN OM KLOOF TE DICHTEN ......................................................................................... 96
12.4.1.2 Verschuiving van LM ................................................................................................................. 97
12.4.2 MONETAIR BELEID ECB ............................................................................................................. 98
KORT SAMENGEVAT ............................................................................................................................ 99
WELK BELEID HET MEEST EFFICIËNT? ............................................................................................. 100
12.5 MACRO-ECON. EVENWICHT BIJ VERANDERLIJKE P én I ............................................................. 104
AV-AA MODEL ......................................................................................................................................... 104
12.5.1 EFFECT VERANDERING P ........................................................................................................ 104
12.5.2 AV-AA MODEL ........................................................................................................................... 104
12.5.3 MACRO-ECONOMISCH BELEID ............................................................................................... 107
4
,Fien Peerenbooms Algemene economie
MICRO-ECONOMIE
HOOFDSTUK 1: ECONOMIE
1.1 WAT IS ECONOMIE?
BEHOEFTE SCHAARSE MIDDELEN
KEUZEPROBLEEM
Wat is economie?
“Een sociale wetenschap die tot voorwerp heeft het beheer van schaarse
middelen” (Volgens Scitovsky)
3 soorten problemen worden besproken:
1. Allocatieprobleem: geeft een antwoord op “hoe en waar gaat men die beperkte
middelen inzetten”.
2. Distributieprobleem: verderling à wie krijgt er wat?
3. Stabilisatieprobleem: vb. Hoe kunnen we een stabile economische groei
aanhouden?
Micro / Macro
Micro: Besteed aandacht aan het gedrak van de producent.
Macro: is gericht oplage inflatie en werkloosheid, een aanvaardbare economische groei,…
Economische goederen: Aan deze goederen hangt een prijskaartje
Niet schaarse goederen: Dit zijn vrije goederen zoals; lucht
Schaarse (middelen): Middelen om iets te kopen zijn beperkt en kunnen maar 1 keer
ingezet worden.
1.2 OPPORTUNITEITSKOST
Opportuniteitskost
“De waarde van beste niet-gekozen alternatieven dat men opgeeft door een
keuze te maken”
VB.: concert gaan vs babysitten
ECONOMIE =
ALTERNATIEVEN OPOFFEREN
KEUZES MAKEN
1.3 DIVERSE ECONOMISCHE SYSTEMEN
Centrale planning Gemengde economie Vrije markt-systeem
Centraal gestuurde-economie
= Het is een combinatie van = Economie waar iedereen wordt
= Economie wordt van bovenaf beide. De overheid gaat een vrijgelaten. Er is geen overheid
gestuurd. Overheid gaat beslissen beetje ingrijpen maar voor de rest die zegt wat de burgers moeten
wat er gaat gebeuren zonder wordt de markt vrijgelaten. doen.
rekening te houden met de Vb. België (overheid grijpt soms Regelt zichzelf
burgers. Vb. Noord-Korea in)
5
,Fien Peerenbooms Algemene economie
1.4 VRIJE MARKT ECONOMIE
Iedereen is vrij, geen overheid die ingrijpt à Regelt zichzelf allemaal
GRONDLEGGER: Adem Smith
Wealth of Nations:
à Adem vroeg zich af; “Waarom zijn bepaalde landen rijk, terwijl andere heel
arm zijn?”
à Adem had gezien dat: landen met een hoge welvaart gebruiken een vrije
markt economie
HOE WERKT VRIJE MARKT ECONOMIE? Invisible hand
Invisible hand: (à wetten van vraag & aanbod)
= Zelfregulerend mechanisme
= Prijsmechanisme: de prijzen spelen een grote rol in hoe de economie in zijn
evenwicht gaat komen.
Hoe komt dat de prijzen zo belangrijke zijn?
à De prijzen weerspiegelen de verlangens van de medeburgers
à Dit leidt tot “De wetten van vraag & aanbod”
Vb.
Bakker bakt bruinbrood
Vraag naar bruinbrood stijgt
à Prijs stijgt à winstkansen stijgen à productie stijgt
Waarom bakt de bakker meer brood?
à Hij wil zijn eigen winst maximaliseren (= egocentrisch)
“Individuele rationaliteit leidt tot collectieve rationaliteit” ß Belangrijk kenmerk vrij
markt economie
à Individuele rationaliteit = meer bruin brood
à Collectieve rationaliteit = winst voor bakker
à Prijs = is signaal voor wat gewild is.
VOORDELEN:
§ Vrijheid: van consumptie en productie
§ Coördinatie, maar geen planning (niet van bovenaf bestuurd)
§ Efficiëntie: een efficiënte uitkomst. Er word enkel aangeboden wat gevraagd
wordt zodat er geen structurele overschotten of tekorten zijn.
§ Realistisch mensbeeld: private vice, public virtue (rationeel handelen)
MAAR ook: PROBLEMEN (zie hoofdstuk 6)
§ Monopolie: 1 producent alle macht in handen
§ Publieke of collectieve goederen
§ Externe effecten
6
,Fien Peerenbooms Algemene economie
DE PRODUCTIEFUNCTIE (p.25-34)
= Een technische relatie tussen de hoeveelheid productiefactoren (inputs) en de
maximale de hoeveelheid economische goederen (outputs) die men daarmee kan
produceren
HET VERRUIMEN VAN DE PRODUCTIEMOGELIJKHEDEN VAN EEN LAND
Belangrijke determinanten van de productiemogelijkheden zijn
§ Toenemende arbeidsverdeling & specialisatie
§ Vooruitgang in technologische kennis
§ Verbetering in de economische ordering
à Zorgen ervoor dat de productiemogelijkhedencurve verder van de oorsprong liggen
Arbeidsverdeling:
§ Specialisatie in het productieproces
§ Gevolg: in vergelijking met het verleden is de arbeidsproductiviteit toegenomen
(productie peer arbeidseenheid)
Verklaring:
§ Deeltaak kan beter in overeenstemming gebracht worden met aangeboren
talenten
§ Er kan een aangepaste opleiding en scholing gegeven worden
§ Routine verhoogt meestal de vakbekwaamheid
Nadeel:
§ Arbeider is vervreemd van het eindproduct waarin hij nauwelijks zijn
persoonlijke bijdrage kan herkennen
Vooruitgang technologie -> verhoogt arbeidsproductiviteit -> verhoogt
productiemogelijkheden
Wijziging in de economische ordering kan de productiemogelijkheden verhogen
Vb. - Schoolplicht
- Afschaffing van beroepsprivileges
- Verandering in het eigendomsrecht
7
,Fien Peerenbooms Algemene economie
HOOFDSTUK 2: HET MARKTMECHANISME
2.1 MARKTMECHANISME
Prijzen komen tot stand door enerzijds rekening te houden met de productiekosten en
anderzijds de betalingsbereidheid van de consumenten
Complementaire goederen
“Goederen die je samen gebruikt”
à Als je de prijs van het ene goed verhoogt zal de vraag van het andere goed afnemen
à VB. auto’s kan je niet gebruiken zonder benzine, auto <-> benzine)
Substitutie goederen
“Goederen die we gebruiken ter vervanging van elkaar”
à De prijs van het ene goed heeft een positieve invloed op de vraag naar het andere goed
2.1.1 MARKTVRAAG (V)
uitz. Arbeidsmarkt (producenten)
Def. MARKT VRAAG (V)
= “De totale hoeveel van alle consumenten samen bereid zijn te kopen
afhankelijk van een aantal determinanten”
≠ Individuele hoeveelheid à individuele consumentengedrag (hoofdstuk3)
≠ feitelijke hoeveelheid
= horizontale sommatie van individuele vraagcurven (collectieve vraag)
Ceteris paribus (c.p.)
§ Verband tussen prijs en hoeveelheid
§ Prijs verandert, andere determinanten zijn constant
*Negatief verband tussen p en q
*prijs stijgt, hoeveelheid daalt
*pv = f(p)
VERKLARING
Substitutie-effect: als prijs stijgt
à Veel consumenten gaan naar iets anders opzoek
Inkomenseffect: zelfde inkomen
à Hogere prijs à minder kopen
Verschuiving langs de curve: prijs verandert
Verschuiving van de curve: prijs onveranderlijk,
ander determinant veranderd
8
, Fien Peerenbooms Algemene economie
BELANGRIJK!!
VERSCHIL TUSSEN VRAAG (V) EN GEVRAAGDE HOEVEELHEID (qv)
V = verzameling van punten (combinaties)
qv = bij elke prijs hoort een andere gevraagde hoeveelheid
Beweging LANGS de vraagcurve à PRIJS veranderd
Beweging VAN de vraagcurve à Andere determinanten veranderen, NIET de prijs
COLLECTIEVE VRAAG:
à Horizontaal de individuele vraag sommeren
à Bestaat uit 3 stukken
à Collectieve vraag = de totale vraag van de hele markt (alle consumenten)
9
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur fienpeerenbooms. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €14,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
