AFD.4.1: Rechtspraak en gerechtelijke organisatie
1. Inrichting hoven en rechtbanken
-Rechterlijke organisatie
o Hoven en rechtbanken
= Rechterlijke macht (Art. 40 Gw.)
o Rechtbanken
- Op niveau van kantons
- Rechters spreken vonnissen uit
o Hoven
- Raadsheren spreken arresten uit
-Administratieve rechtscolleges
= Uitvoerende macht
-Hoge Raad voor justitie
o Grondwetswijziging 1998
- Art. 151 Gw.: principe van rechterlijke onafhankelijkheid
-> Benoemingen
-> Kwaliteitscontrole
- Oprichting Hoge Raad voor jusitie
-> Werving en opleiding magistraten
-> Externe controle rechterlijke macht
1) Algemene principes
A. Eenheid van rechtspraak
-Piramidale opbouw
-Geen stare decises, wel de facto precedentenwerking
-Voor coherentie: 1 Hof van Cassatie aan de top
o Nog hoger: hoger gerechtshof op Europees vlak
- Europees Hof van rechten van de Mens (Straatsburg)
- Europees Hof van Justitie (Luxemburg)
B. Dubbele aanleg
-Meestal tweede aanleg, nooit derde (Art. 617 Ger. W.)
o Tweede aanleg = hoger beroep
o Hogere hoven zijn geen derde aanleg: geschil wordt niet voor derde maal
volledig behandeld
C. Specialisatie rechtbanken
-Organisatie van rechtbanken volgens bepaalde materie
o Domeinen: strafrecht, familie- en jeugdrecht, ondernemingsrecht, sociaal
recht, burgerlijk recht en militair (straf)recht
o Soms nog onderverdelingen
, D. Territoriale organisatie rechtbanken
-Bevoegd voor grondgebied
Internationaal niveau - Europees Hof van Justitie
- Europees Hof voor rechten van de
Mens
Nationaal niveau - Hof van Cassatie
- Hele Belgische grondgebied
Ressort van hof van hoger beroep - 5 hoven van beroep en
arbeidshoven
- Brussel (Vlaams-Brabant, Waals-
Brabant, Brussel-hoofdstad)
- Gent (Oost- en West-Vlaanderen)
- Antwerpen (Antwerpen en Limburg)
- Luik (Luik, Namen en Luxemburg)
- Bergen (Henegouwen)
Provinciaal niveau - Hof van Assisen
- Arbeidshoven in elke provincie-
hoofdstad door opsplitsingen
Arrondissement - Samen met provinciegrenzen
(wel apart voor Brussel, Eupe,
Leuven en Nijvel)
- Politierechtbanken, rechtbank van
eerste aanleg, arrondissements-
rechtbank
- Normaal zetel in provinciehoofdstad
(sommige ook buiten hoofdstad, nog
van vroeger)
Kanton - Kleinste grondgebied
- Vredegerecht